Eerst het slechte nieuws: onze voedselproductie overschrijdt minstens vijf van de negen planetaire grenzen. Er is veel te veel verspilling, vervuiling en ongelijkheid, en onze voeding is bovendien verantwoordelijk voor zo’n 30 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.
Verder leeft amper 1 procent van de wereldbevolking momenteel in de zogenoemde ‘safe and just space’, waarin we onze honger stillen zonder de draagkracht van de aarde te overschrijden.
Maar dat de problemen met ons dieet zo groot zijn, wil ook zeggen dat veranderingen aan onze eetgewoonten enorme voordelen opleveren, en niet alleen voor de gezondheid van de planeet. “Voedselsystemen zijn een belangrijke factor in veel van de crises waar we mee te maken krijgen, en tegelijk vormen ze de sleutel om ze op te lossen.”
Een verschuiving naar het zogenaamde ‘Planetary Health Diet’ kan jaarlijks tot 15 miljoen vroegtijdige sterfgevallen voorkomen en chronische ziekten als diabetes type 2 en kanker sterk terugdringen.
Dat dieet is opgebouwd rond granen, fruit, groenten en noten, aangevuld met beperkte hoeveelheden zuivel, vis en kip. Rood en bewerkt vlees wordt zoveel mogelijk vermeden.
Voor de planeet is het een zegen: het dieet kan de uitstoot uit onze voedselproductie meer dan halveren en ecosystemen over de hele wereld helpen herstellen.
Acht oplossingen
Het rapport benoemt acht oplossingsrichtingen, zoals de bescherming van traditionele voedingspatronen die vaker gezonder zijn, voedselverlies en -verspilling terugdringen, maar ook van fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor iedereen die in de voedselketen werkt.
Om de ‘Great Food Transformation’ mogelijk te maken, is jaarlijks 200 tot 500 miljard dollar nodig, schatten de wetenschappers. Dat lijkt een enorm bedrag, maar niet ingrijpen is nog veel duurder, waarschuwen ze: dan kunnen de kosten oplopen tot wel 5000 miljard dollar per jaar.
“Onze voedselsystemen veranderen is een enorme ecologische en sociale uitdaging, maar het is een voorwaarde voor een kans op terugkeer binnen een veilig klimaatsysteem en een gezonde planeet”, benadrukt Johan Rockström, covoorzitter van de commissie.
“De manier waarop we voedsel produceren en consumeren, beïnvloedt de lucht die we inademen, het water dat we drinken, de grond waarop onze gewassen groeien, en de gezondheid en waardigheid van werknemers en gemeenschappen. De onderling verbonden problemen aanpakken vereist systematische en gecoördineerde wereldwijde actie.”
