Naar aanleiding van de protesten tegen zijn voornemen de subsidie aan de kleine levensbeschouwelijke omroepen in te trekken dook op Twitter de term ‘klaagchristenen’ op. Dekker heeft het overigens niet alleen op de christelijke zenders voorzien, maar ook op de islamitische, joodse, boeddhistische en humanistische. De vraag is of de beduchtheid is gegrond en Nederland zich moet opmaken voor een scheiding van kerk en staat naar het rigide Franse model, dat elk teken van religie in het publieke domein verbiedt. Dat zou haaks staan op de traditie van pluriformiteit die het politieke, sociale en culturele leven in Nederland kenmerkt.
Er staat dus wel wat meer op het spel dan de term ‘klaagchristenen’ suggereert. In wezen draait het om de keuze tussen een samenleving die verschillen tussen bevolkingsgroepen waardeert en ruimte geeft en een samenleving met een eenheidscultuur die de burgers dwingt tot aanpassing. In dat perspectief is het scheldwoord veelzeggend, omdat het uitdrukt dat katholieken en protestanten zich maar hebben te schikken nu zij een minderheid vormen.
De nauwelijks verhulde eis tot aanpassing die eruit spreekt, heeft verrassend snel veld gewonnen sinds de natie zich tien jaar geleden bewust werd van de aanwezigheid van een kleine miljoen moslims binnen de grenzen. De macht van de dominee en de pastoor was nog maar net gebroken, en nu kondigde zich in de imam een nieuwe bedreiging aan van de moderne levensstijl. Onder deze omstandigheden nam ook de druk toe op de traditionele religies en hun verwante organisaties en partijen, zoals de SGP, zich naar de moderniteit te schikken.
De PVV van Wilders stelt aan de islamitische inwoners van dit land de eis van aanpassing onverhuld, de traditionele partijen hebben het wat subtieler gedaan door het belang van individuele vrijheid en ontplooiing hoger aan te slaan dan de tolerantie tegenover andere culturen of, zoals het CDA, maar een beetje te schipperen tussen verscheidenheid en eenheid. Het bontst maakt de SGP het door de ruimte die zij op basis van de godsdienst- en verenigingsvrijheid voor haar afwijkende gedachtegoed claimt, aan de islam te misgunnen.
In veel kwesties zijn de afgelopen jaren de grenzen van de burgerlijke rechten en vrijheden opgezocht en heeft, zoals het hoort, de rechter uitspraak gedaan. Wat nu dreigt is dat de ‘liberale, blanke meerderheid’, die de Amerikaanse historicus James Kennedy al in het vorige decennium gestalte zag krijgen, haar cultuur en identiteit tot norm in het publieke leven maakt. Daardoor kan de tolerantie, die een kenmerk was van het Nederland van vòòr 2002, tegenover afwijkende minderheden snel afnemen. Deze tendens is terug te zien in de hardnekkige opvatting dat religieuze uitingen in het publieke domein strijdig zijn met het principe van scheiding tussen kerk en staat. Ik heb lang verondersteld dat deze uitleg van het principe op een misverstand berustte, maar ik houd het langzamerhand op moedwil God geheel en al achter de voordeur te dringen.
De scheiding van kerk en staat is een van de zegenrijke uitkomsten van de Franse Revolutie van 1789, omdat hiermee een eind kwam aan het onheilige verbond tussen koning en priester in het Ancien Régime. In Nederland werd het principe in 1795 verankerd in de grondwet van de Bataafse republiek. Het hield in dat aan de bevoorrechte positie van de gereformeerde, later Nederlands-hervormd genoemde, kerk een eind kwam en dat elke burger vrij was in het belijden van zijn godsdienst. Daarin besloten lag de notie dat de publieke ruimte, vrij van staat en kerk, de burgers vrijheid biedt hun leven naar eigen inzichten vorm te geven. Zo werd uitdrukking gegeven aan de kern van de Verlichting, samengevat in de woorden ‘sappere aude’ van Kant, durf te weten.
De vraag is hoe verlicht de seculiere meerderheid is als zij meent die vrije ruimte van de burgers te moeten beperken. In het huis van de liberalen is er altijd een stroming geweest die de vrijheid van godsdienst opvatte als een oproep mensen te bevrijden van godsdienst. Deze verwaten houding leidde in de negentiende eeuw tot heftige weerstand tegen gelijkberechtiging van het christelijke onderwijs aan het openbare. Kinderen moesten naar de openbare school om ‘bevrijd te worden van het vooroordeel en de bekrompenheid van de katechiseermeesters’. Uit het verzet tegen deze liberale bevrijdingsdwang is in feite het eigenaardige politieke bestel in Nederland voortgekomen met de ARP van Abraham Kuyper in 1879 als eerste partij. De antithese die Kuyper in de politiek werkzaam maakte met zijn onderscheid tussen christelijke en vrijzinnige partijen werkt nog altijd, zij het dat de verhoudingen totaal op hun kop zijn gezet. Van een christelijk land is Nederland een overwegend seculier land geworden.
Ook in de sociaal-democratie heeft altijd de neiging naar een eenheidscultuur gezeten. Zo pleitte Herman Gorter aan het begin van de vorige eeuw voor staatsscholen. Voor zover er sprake was van dwang, zei hij, was dat dwang ‘om van dwang te bevrijden, om groter vrijheid te brengen’. Liberalen en sociaal-democraten vonden elkaar in het ideaal van ‘onverdeeld naar de openbare school’, dat nog tot diep in de jaren vijftig van de vorige eeuw op affiches werd uitgedragen.
Met andere woorden, de tendens bij de seculiere partijen om de restanten van christelijk Nederland op te ruimen komt niet uit de lucht vallen. In de jaren zestig is daar nog het sentiment bijgekomen van de bevrijding uit de oude zuilen, waardoor in Nederland, geheel anders dan in de Verenigde Staten, vrijheid en individuele ontplooiing tegenover religie zijn komen te staan. In die zin is de PVV eerder een late vrucht van de jaren zestig dan van de jaren dertig. De vraag is of de tegenstelling tussen God en de rede een vruchtbare is, behulpzaam bij het oplossen van actuele uitdagingen, zoals de globalisering. Het lijkt mij van niet. Nederland mag een overwegend seculier land zijn met ruim zestig procent onkerkelijken, in de Europese Unie is de overgrote meerderheid van de ruim 500 miljoen inwoners nog bij een kerk aangesloten. Ongeveer een vijfde is onkerkelijk. Dat zet het pleidooi van D66 voor het terugtrekken van onze ambassadeur in Vaticaanstad in een nogal provinciaals licht.
Christelijke partijen erkennen al lang dat seculiere partijen niet zijn verstoken van moraliteit. Omgekeerd lijkt bij de seculiere partijen revanchisme een belangrijke drijfveer om restanten van christelijk Nederland op te ruimen en de rede hoger aan te slaan dan religie. In een wereld die steeds kleiner wordt met samenlevingen die steeds diverser worden, lijkt het hoog tijd deze tegenstelling te overstijgen en argumenten, aan welke levensovertuiging ook ontleend, op eigen merites te beoordelen.
inspirerende tekst! Dank.
“…zoals het CDA, maar een beetje te schipperen tussen verscheidenheid en eenheid.” Wat bedoelt dhr. Goslinga hiermee?
In een eenheidscultuur kan heel goed aandacht zijn voor minderheden. waarom zo zwart/wit redeneren?
Ik ben niet zo bang dat dé politiek religie gaat verbannen. Dat het CDA nog maar 10-15 zetels heeft, heeft alles te maken met hóe er is gestemd. Kan zo maar zijn dat er over een paar jaar weer 43 zetels voor CDA zijn.
De enige oplossing is: geinstitutionaliseerde religie ombouwen tot persoonlijke religie die in bepaalde vormen prima in groepsverband beleefd kan worden.
De voorrechten en uitzonderingssituaties voor religieuzen worden netjes rechtgestreken. Totdat we ‘een wet voor eenieder’ hebben. Zodat zaken als abortus, euthanasie, homohuwelijk, verplicht verdoven van slachtvee onaantastbare rechten zijn. Waardigheid van mens en dier (ook al moet daar nog heel veel aan verbeterd worden).
Dat andere landen dan wij een nog langere weg te gaan hebben – om de ontwrichtende invloed van religie op de maatschappij te beperken – wil nog niet zeggen dat de opvattingen van D66 provinciaals zijn. Integendeel.
Er is vrijheid van godsdienst en ik laat mij als christen die vrijheid niet afnemen door de restrictie dat ik allen achter de voordeur mijn geloof mag belijden.
Nederlanders accepteren domheid dus religie kan er ook wel bij.
“sapere aude” !
Er staat een grote leugen in de bijbel, helemaal aan het begin: “God schiep de mens naar zijn beeld”. Het is andersom, de mens schept God naar zijn beeld. Vandaar de grote verschillen in godsbesef. Voor een racist, bijvoorbeeld, is God een Superracist die het helemaal met zijn overtuiging eens is. Twijfelen aan je mening, laat staan je mening herzien, wordt gezien als en soort spirituele zelfmoord. Vandaar de overtrokken of ronduit hysterische reacties op aanvallen tegen jouw godsbesef.
@gerrit veijer
U hoeft Uw geloof ook niet alleen achter de voordeur te belijden. Alleen dat Uw geloof MIJ verbieden wil mijn winkeltje op zondag te openen, daar heb ik wél moeite mee. Uw geloof legt mij allerlei dingen op. Mijn geloof laat U vrij. Daar zit nog een groot verschil!
Ik ben zelf streng christelijk opgevoed en heb dat als vreselijk ervaren en had graag ‘gered’ willen worden. Dan heb ik het met name over de periode voor kinderen na twaalf jaar, de middelbare school. Ik moest verplicht naar een gereformeerd vrijgemaakte middelbare school hoewel je dat nog niet zo ervaart als je twaalf bent. Maar na een aantal jaar natuurlijk wel!
Ik was het helemaal niet met de geloofsopvattingen van mijn ouders eens, naarmate ik ouder werd. Maar omdat ik de pech had gymnasium te doen zat ik wel maar liefst zes jaar aan die enorm beklemmende school vast! Elke dag dertig kilometer alleen fietsen heen en weer naar school en daar in een omgeving waar ik geen vrienden voor het leven kon maken want ik had geen zin in dat geloof.
Maar daar was natuurlijk geen ruimte voor, je moést geloven. Je mocht niet naar de disco of uit, of het geloof betwijfelen of eigen keuzes maken. Je mocht niet eens een vriendje die niet mee wilde twee keer per zondag naar de kerk. Ik heb mijn jeugd ervaren als een sekte waarin ik mij totaal niet kon ontwikkelen zoals ik wilde. Waarin ontzettend veel straf was voor alles wat onchristelijk was, daar mocht je niet me om gaan, niet mee praten.
Daarom vind ik dat het recht op bijzonder onderwijs (artikel 23) moet worden afgeschaft. Het is een recht van ouders ten koste van het recht van kinderen om in vrijheid op te groeien en zelf keuzes te maken. Ik vind dit soort vormen van bijzonder onderwijs een vorm van kindermishandeling en niet passend in een vrij land. Of is het land voor sommige kinderen vrij en voor andere kinderen een gevangenis? Dat moeten we toch ook niet willen.
In een vrij land moet het verboden zijn om kinderen tot hun achttiende zo te beperken in hun vrijheid en zo te hersenspoelen! Ik was heel graag ‘bevrijd’ vroeger door mensen die daar inderdaad een vorm van mishandeling in zagen. Maar helaas, er waren allemaal van die types die zelf een vrij leven hadden maar vonden dat mijn ouders ook recht hadden op hun vrijheid.
En hoe dat was voor mij, was niet relevant.
In gemeenten met een christelijke meerderheid wordt het andersdenkenden niet gemakkelijk gemaakt. Op zondag zwemmen, jammer dan. Op zondag voetballen, jammer dan. In Staphorst zou een voetbalvereniging geen subsidie meer krijgen als men op zondag ging voetballen. De landelijke wetgeving rondom abortus, euthanasie en homohuwelijk verplicht niemand iets. Een christelijke meerderheid zou alles terugdraaien. Andersdenkenden zijn vervolgens de dupe. Waarom heeft dhr. Goslimga het hier niet over? Of ben ik nu een seculiere klager in zijn ogen?
Helemaal eens met deze analyse. Langzaam maar zeker komt Nederland onder de terreur van de seculiere meerderheid. Of dat zo veel beter is dan het Christelijke Nederland dat men bestrijden wil kun je je afvragen. D66 is 1 van de grote aanjagers in dit proces. Hiervan wordt Nederland absoluut niet beter.
Grote woorden van theun. Terreur maar liefst!
Voorbeeldje graag, als het kan een serieus voorbeeld. Ik ben benieuwd.
Hoe weet je eigenlijk of iemand die klaagt ook echt een christen is? Volgens mij is dat koffiedik .
Ik zie niet in waarom het Franse voorbeeld niet goed zou zijn. Vrijheid van godsdienst stopt voor mij waar het anderen de vrijheid ontneemt. Als het zich niet weet te beperken daartoe, dan hoort het inderdaad achter deuren thuis.
Wat een gezeur. Het wordt eens tijd dat de Christenen in de gaten krijgen dat de tijd dat ze anderen hun geloof door de strot konden duwen gewoon VOORBIJ is. Ja, de rede is aan het winnen, en zo hoort het ook. Het is de enige manier om aan onze toekomst te werken. Vasthouden aan de principes uit stoffige sprookjesboeken hoort daar niet bij.
Stemmingmakerij en niets meer dan dat.
Waar hebben christenen minder rechten dan mensen met een seculiere overtuiging?
Waar staat in de wet Gelijke Behandeling dat werkgevers -behoudens zeer enstige bezwaren- verplicht zijn om mensen de mogelijkheid te bieden hun leven in te richten conform hun normen. Kunnen zij ook bedingen in een 24-uurs bedrijf ’s zondags niet te hoeven te werken.
De sommige privileges staan ter discussie (godslastering, zondagswet en weigerambtenaren) en christenen hebben niet meer het monopolie op het moraal!
Als christenen daar niet tegen kunnen en in de slachtofferrol kruipen, dan is dat een reden te meer om die privileges snel af te breken.
reactie door patriek op maandag 24 december @ 13:41 uur Het is de enige manier om aan onze toekomst te werken. Vasthouden aan de principes uit stoffige sprookjesboeken hoort daar niet bij.????
U hecht waarschijnlijk meer waarde aan een evolutiesprookje? Als u niet in en Schepper gelooft is er geen wezenlijk verschil tussen u en een laten we zeggen baksteen.
Een toevallig samenraapsel atoompjes.Uw toekomst dus een zinloze dood,en geen verschil tussen goed en kwaad.Dat is de onvermijdelijke uitkomst van uw denkwijze.
Als het aan Christenen lag zou yoga en meditatie ook verboden moeten worden omdat het duivelsverering zou zijn. Weg met die hindoes die hun deities aanbidden. Een geloof voor iedereen. Ik heb als hindoe op een christelijke school gezeten en daar praatten de leerlingen niet met me, en niet omdat ik niet geïntegreerd was maar omdat ik ‘anders’ was. Ik was onchristelijk.
Interessant artikel, met eveneens interessante reacties. Kan niet echt ‘partij’ kiezen, want voor beide ‘kampen’ valt wel wat te zeggen. Niet zwart/wit, eerder grijs.
@p.smits
Niet iedereen heeft moeite met een ’toevallig samenraapsel atoompjes’ te zijn 😉
In sommige culturen was je leven ook ‘zinloos’ als je je ‘eer’ verloor. Dan moest je maar zelfmoord plegen, of iets dergelijks.
Dus… het is maar wat je er zelf van maakt, van je leven (en dood).
Je kan er dan ook de betekenis aan geven die je zelf wilt…
@p.smits
Wij zijn extreem complexe verzamelingen van moleculen, gebouwd aan de hand van een bouwtekening ontstaan uit een miljarden jaren durende evolutie. Wie het heeft over evolutiesprookje is de afgelopen jaren met de ogen dicht en handen voor de oren door het leven gegaan. Of gewoon oneerlijk, die mogelijk kan ik niet op voorhand uitsluiten.
De implicatie dat wij geen verschil zouden zien tussen goed en kwaad is lachwekkend. Stel je voor dat je ’s avonds op straat een ongelovige tegenkomt…
@rik
Prima laatste alinea.
reactie door evert op maandag 24 december @ 17:32 uur
U spreekt uzelve tegen door te stellen dat wij extreem complex geconstrueerd zijn aan de hand van een “bouwtekening” die vanzelf is ontstaan???
Mijn opmerking over goed en kwaad moet u nogeens heroverwegen want u heeft geen raamwerk om te bepalen wat moraliteit bepaald.
Evolutie is geen wetenschap.Nooit aangetoond en derhalve meer een religie(ja echt) of filosofie.
Ik bid u wijsheid toe en een hoopvolle toekomst en voor straks al een geweldig 2013!
Vriendelijke groet,P.Smits
“Het bontst maakt de SGP het door de ruimte die zij op basis van de godsdienst- en verenigingsvrijheid voor haar afwijkende gedachtegoed claimt, aan de islam te misgunnen.” Goslinga kan kennelijk geen onderscheid maken tussen Godsdienst en afgodsdienst. Islam is een afgodsdienst en daarnaast een gewelddadige politieke ideologie die derhalve bestreden moet worden. Ja zelfs door de overheid.
Hoe komt u erbij dat S.G.P. de islam wil discrimineren ,het is de trendsetter van de islamisering in Nederland! Fractie leider in de tweede kamer de heer Holdijk die tweede Pinksteren dag in wil leveren voor Suikerfeest Vind u ook net als , mij als P.V.V. dat Allah groot en machtig is.! Hij maak van een S.G.P. er een dwaas van een meter tachtig.
In de tweede oorlog waren het ook de beste vrienden van de nazi’s ,zie hiervoor het boek De staatkundig Gereformeerde partij 1918-1948 ISBN 90 331 0715 5
Al we op zo partij stemt is een landverrader!