In Trouw geeft Manuela Kalsky, directeur van Nieuw Wij en hoogleraar op de Edward Schillebeeckx-leerstoel voor theologie en samenleving aan de VU, duiding: “Deze dieren worden op een manier gehouden die in moreel en ethisch opzicht niet te verantwoorden is. We worden er ziek van! Lichamelijk en geestelijk. Juist nu is het tijd om profetisch te spreken, iets dat we kennen uit de joodse en christelijke traditie. Kijk naar de profeet Amos, die gaat echt tekeer. ‘Jullie met jullie hoogmoed en feesten, ik haat ze. Jullie zijn de gerechtigheid uit het oog verloren’, zegt hij. Wat dat profetische spreken betekent? Het is een indringende oproep tot omkeer.”
Kalsky denkt dat verbrande varkens, geruimde kippen en giftige eieren het gevolg zijn van een verkeerde levenshouding. “Wat geeft betekenis aan ons leven? Die vraag stellen, zijn we kwijtgeraakt in onze consumeerdrift. We zitten in een grote spirituele crisis.”
“Ik bereid op dit moment het eredoctoraat voor dat Karen Armstrong aan de VU krijgt. Zij is bezig met een ethiek van compassie. Met compassie bedoelt ze niet een beetje medelijden hebben, maar echt iets fundamenteels. Ik zeg altijd: hoe bereik je het goede leven voor allen. Dat is de vraag die daarin centraal staat. Niet alleen voor mensen, maar ook voor dieren en planten. Het goede leven voor allen, dat verwijst naar het idee van het Rijk Gods. Alles wat geschapen is moet tot bloei komen.”
Het ‘handvest voor compassie’ van Armstrong, de Britse bestsellerschrijfster op het gebied van religie, spreekt Kalsky zeer aan. “Die vraag, hoe nemen we als mensen verantwoordelijkheid voor de hele schepping, die zijn we uit het oog verloren. We zijn een integrale visie op het leven kwijtgeraakt. Een fundamentele verandering komt alleen als we als mensen de verbinding zoeken met álles wat leeft, de mens is onderdeel van de kosmos. ‘Laudato Si’, de encycliek van paus Franciscus over het milieu, geeft wat dat betreft een goede voorzet. Er moet in ons denken en doen sprake zijn van wederkerigheid.”
Bron: Trouw. Lees het gehele artikel in Trouw / Blendle (€).
Als de stalbrand en de fipronil vergeten zullen zijn (herfst dus) komt er geheid een ander schandaal waarbij onze landbouwhuisdieren aan het kortste eindje trekken en wij er weer hoofdschuddend over zullen lezen, en aan tafel bij Jinek onze afschuw over uitspreken. Hoe is dit zo gekomen en kan dit maar blijven doorzieken?? Hierom: wij hebben de fout gemaakt om de produktie van dieren na te bootsen van de fabrieksmatige produktie zoals die, aan de lopende band, met een minimum van arbeid en kosten plaats vindt (zelfs in mijn jeugd was dat nog niet zo, en zag je gewoon rond elke boerderij een toompje kippen in ren of boomgaard die s’nachts op stok gingen en overdag een stofbad namen tegen bloedluis). Het is toch een schande eigenlijk ook! Honden en katten zo verwennen, maar huisdieren een hel bezorgen! Ik ken eigenlijk alleen het Boeddhisme, als religie dan, dat zich hier ten stelligste tegen verzet, de verandering zal dus uit seculiere hoek moeten komen.
Jaren geleden heb ik het getekend, dat Handvest.
Vlees eet ik niet vaak.
Er zijn genoeg vervangings mogelijkheden.
Ons gebit geeft aan dat we in aanleg omnivoren zijn. Dus vlees hoort ook in ons voedselpakket.
Een koe, die lekker een aantal jaar in de wei en een goede stal heeft doorgebracht, mag volgens mij best opgesmikkeld worden.
Voel je niet schuldig tegenover die koe hoor, Louise, die is blij dat hij niet doorgedraaid en vergast wordt, dat komt namelijk ook steeds vaker voor! helaas, helaas!
Nee, doe ik niet, Dirk.
Mijn eigen Klara of Flappie zou ik dan weer niet door mijn keel kunnen krijgen. En in een restaurant leg ik hypocriet een servetje over de dode oogjes van een vis.
Ik ben principieel vegetarier om de eenvoudige redenen dat dieren mishandelen, mensen economisch uitbuiten en het milieu aanvallen allemaal met elkaar te maken hebben. Het een sluit het ander namelijk niet uit, maar in: Wanneer het toegestaan is mensen economisch uit te buiten waarom zou dan dieren mishandelen en het milieu aanvallen verboden zijn? Wanneer dieren mishandelen is toegestaan waarom zou dan mensen economisch uitbuiten en het milieu aanvallen, verboden zijn? Wanneer het milieu aangevallen wordt waarom zouden dieren mishandelen en mensen economisch uitbuiten niet mogen? Helaas het gouden kalf van duizenden jaren geleden is onze nieuwe god en deze leidt ons naar wazige weiden. En dan maar beweren dat we van onze kinderen en kleinkinderen houden. Wie houdt nu wie en waarom voor de gek en aanbidden we liever een gewetenloze afgod dan een godheid die morele eisen stelt? Dat religieuze leiders uit synagoge, kerk en moskee niet gemeenschappelijk in opstand komen zegt genoeg. Kennelijk te druk met de Eeuwige, God en Allah liefhebben. Te druk kennelijk met bidden tot de Eeuwige, God en Allah en dan ook nog geloven dat die wel ons eigen gewenste programma gaat uitvoeren? Zijn we nu met zijn allen zo dom en/of moreel zo diep gezonken?
Geen van beiden Binjamin, Blaise Pascal zei het al, we zijn engelen en beesten tegelijk, soms een beetje meer van het een, dan weer wat meer van het ander. Geen man overboord dus!
Dirk, een bekende stelling van Blaise Pascal. Komen we niet om de vraag heen is de mens verantwoordelijk dat hij dan engel en dan beest is . Zijn er ook grenzen, mogen we die elkaar stellen?
Is de mens autonoom en zo ja, altijd en overal, of zijn wij uiteindelijk toch slaven en bepaalt de wereld wie we zijn en waar ligt dan de verantwoordelijkheid? Bij niemand, bij de wereld om ons heen, of toch bij onszelf, of wellicht overal en nergens?
“Verander de wereld.
Begin bij jezelf.”
Dat vind ik een mooie uitspraak.
Lukt niet altijd, maar soms toch wel. Geeft niet alleen jezelf een goed gevoel, maar soms brengt het anderen ook op een goed idee.
Ik kende ooit een Mexicaans restaurantje/eethuis (in Mexico) met een hofje met kippen achter de keuken. Als de eerste klant kippensoep of kippenvlees bestelde, kon je vlak daarop horen, dat ze de kippen opjoegen, zodat het leek alsof ze er één slachten (en dat ritueel herhaalden ze van tijd tot tijd). Daarna trokken ze een blik kippensoep open of gebruikten ze ingekocht kippenvlees, want die kippen waren er alleen voor de eieren. De tijd die het zou kosten om te slachten, stonden ze gewoon een sigaret te roken in het hof tussen de kippen. Wèl garneerden ze de soep met (ingekochte) kippenklauwen voor de authentieke ‘look’. Iedereen hield van die plaats om de lage prijzen en de echte traditionele en kakelverse kipgerechten.
Dat was niet zomaar een kwestie van spirituele leegte. Dat is ronduit belazeren van de tent, maar de mensen die er aten, wisten gewoon niet beter. Klaarblijkelijk durfden de eigenaren er niet op te vertrouwen dat hun gasten er net zo weinig om gaven. In dat dorpje leerde ik iets over hoe de bio-industrie is geboren.
Pas zag ik in de Spanje op de vleesafdeling in een supermarkt een levensgrote foto van koeien in de wei. Mensen namen er zelfs foto’s van hun gezin alsof ze op een uitje waren. We weten duidelijk wel wat mooi en goed en beter is, maar inmiddels werken we zelf hard mee aan de illusie. Het zijn ‘alleen nog maar’ de kinderen die belazerd worden.
Stond dat in de locale krant Abdu’r, of heb je het zelf gezien? Als kind heb ik 1000en malen gebeden, direct na het geef ons heden ons dagelijks brood, -en leid ons niet in bekoring-. Dat past duidelijk niet meer in onze tijd, reclame en TV spotjes spiegelen ons steeds weer een paradijselijke toestand voor (” blije kippen, koeien en zelfs vissen”), terwijl de werkelijkheid van de bioindustrie natuurlijk allervreselijkst is. Het schijnt ook allemaal gewoon legaal te zijn.
Bij dat eethuis in Mexico had ik destijds een appartement erboven en daardoor ook toegang tot de binnenplaats, en bij die supermarkt in Spanje (Spaans eiland eigenlijk) kom ik vrij regelmatig. Het zijn beide ooggetuigeverslagen. Kranten lees ik eigenlijk helemaal niet. Die gewoonte heb ik allang opgegeven.
De bio industrie en dieren gevechten en meer van al dat moois kan binnen een jaar tot het verleden behoren. Maar willen wij dat wel? Is het offer dat wij moeten brengen daarvoor niet veel te groot en onmenselijk zwaar? Wanneer wij vandaag zouden besluiten te stoppen met vlees/vis (producten) tot ons te nemen en als eis stellen: we gaan pas weer vlees/vis (producten) eten, ongeacht tegen welke prijs, wanneer dieren een dierwaardig leven krijgen en op humane wijze gedood, moet eens kijken wat er gebeurt. De vraag blijft staan: wat willen wij werkelijk, en tegen welke prijs? Het is natuurlijk mooi te weten hoe de profeten tekeer gaan tegen immoreel handelen en dus ook immoreel consumeren? Maar zijn dat geen woorden uit een verouderd testament waar de moderne mens niets meer mee kan en ook niets meer mee hoeft? Maar gelukkig wond de Tweede Kamer zich vreselijk op over het ritueel slachten, wat een barberij die lieve, brave dieren zo wreed aan hun einde te laten komen, typisch iets voor joden en moslims, maar gelukkig niet voor beschaafde humanisten en beschaafde in God gelovigen. Maar opwinding over de bio industrie was duidelijk een brug te ver voor beschaafde humanisten en beschaafde in God gelovigen. Dieren mishandelen voor goedkope consumptie moet kunnen, dieren zijn geen dieren meer, maar industriele producten, het woord bio industrie getuigt daarvan. De bio industrie past binnen een beschaafde samenleving waar in God gelovigen en humanisten zich kunnen vinden. Ik neem dan ook aan dat in de coalitiebesprekingen hier, tussen D66 en de christen unie geen meningsverschillen over zijn. Dieren mishandelen behoort tot de gangbare normen en waarden van een moderne samenleving, alle opwinding ten spijt.
Het probleem zit veel dieper dan het streven naar een betaalbaar stukje vlees voor iedereen. De hele wereldeconomie is van meet af aan eenzijdig gebaseerd op het verwerven van zoveel mogelijk materiële welvaart en bezit. Dat was ook belangrijk in een tijd dat mensen vaak gebrek leden. Met de overvloed die er nu is, zouden we andere keuzes moeten maken. In de Bijbel is al sprake van een fundamentele kritiek op de heersende cultuur. Dat wordt volgens mij bedoeld met “afgoderij”: de mens die buigt voor zijn eigen maaksel: de economie, het eigen bezit, status etc.. De enige ware God (wie of wat dat ook mag zijn) wil dat wij het als mensen goed met elkaar hebben. Dat is de opdracht van Israël, dat is wat Jezus op een meer persoonlijke manier ons voorhoudt. Dat betekent eerlijk delen en het belang van zwakke en kwetsbare groepen en individuen voorop stellen. Samenleven is net zoiets als wandelen of fietsen in een groep: de langzaamste bepaalt het tempo. En natuurlijk voor alles: onze Aarde zo beheren dat er toekomst is voor komende generaties. Hoopgevend is dat je deze noties in alle vormen van spiritualiteit tegenkomt, zoals o.a. in het Boeddhisme.
Ja Riny, vroeger had je de profeten die hun stem verhieven als de regering of het volk en masse de verkeerde kant uitging(en), nu heb je nog wel eens columnisten en bloggers die waarschuwen voor een ongebreideld materialisme, maar daar luistert niemand meer naar (op een enkeling na dan, die samen ook geen deukje in de klont boter meer kunnen slaan).
Als moderne profeet kun je Hans Sibbel (Lebbis) zien samen met econoom Jeroen Smit. Binnenkort met 11 theatervoorstellingen over dit thema.
Vandaag in De Volkskrant mooi artikel. Smit zegt daarin: “De economie ziet de wereld als een commodity, als iets wat onuitputtelijk is. Maar langzamerhand groeit het besef dat deze leefwijze niet houdbaar is.”