Afgelopen zondag discussieerden ruim 20 intellectuelen over geloof, dood en vrijheid op de Nexus-conferentie in Amsterdam. Sluiten religie en democratie elkaar uit en wat leert de geschiedenis ons over nieuwkomers, de ‘ander’?
Ook op de Nexus-conferentie was er weer de verdachtmaking van de aanwezige Tariq Ramadan als ‘wolf in schaapskleren’. Ramadan reageerde afgemeten. De Iraaanse Ladan Boroumand zei dat ze bij het ‘doorbladeren’ van Ramadans laatste boek zich afvroeg of in de staat van Ramadan er ook plek was voor het christelijk geluid. Boroumand, die zich inzet voor de mensenrechten en democratie in Iran, had vòòr deze vraag een betoog gehouden over het Iraanse regime dat zichzelf feitelijk als Gods vertegenwoordiger op aarde ziet en zelfs zo transcendentaal denkt dat ze Gods beslissingen wil beïnvloeden door vrouwen te verkrachten voor ze vermoord werden. Door deze ontmaagding zouden de vrouwen immers niet meer in Gods rijk mogen treden.
Ramadan antwoordde haar dat hij deze vraag vaak gesteld kreeg van mensen die zijn boeken niet hadden gelezen en hem niet kende. En eigenlijk had hij weinig zin om met deze mensen in discussie te gaan. De verborgen vraag was immers of hij voorstander was van een islamitische staat. Fijntjes verwees hij naar hoofdstuk 12 van zijn laatste boek waarin hij zich uitspreekt voor een staat waarin het individu centraal staat en iedereen gelijke rechten heeft.
History repeats?
‘Passion for Faith’, was een van de drie debatthema’s van de Nexus-dag. De andere 2 behelsden ‘passion for death’ en ‘passion for freedom’. De dag stond in het teken van de opera La Juif van Fromental Halévy die de avond ervoor was opgevoerd in het Muziektheater in Amsterdam. Een opera waarin geloof, antisemitisme en wraak centraal stonden.
Keynotespeaker was Jonathan Sacks, opperrabbijn van de Verenigde Hebreeuwse Congegratie van het Britse Gemenebest. Sacks kwam, in een adembenemende lezing over de stereotypering door de eeuwen heen van de jood, tot de pijnlijke conclusie dat mensen eigenlijk weinig van de geschiedenis leren en dat daarom de geschiedenis, ondanks alles, zich toch herhaalt.
Sacks probeerde religie met de liberale democratie te verbinden door te betogen dat i.c. veel van de joodse geschriften feitelijk in lijn zijn met de liberale democratie. Beide systemen gaan immers uit van wederkerigheid: mijn vrijheid moet niet ten koste van de ander gaan. ‘God creëerde diversiteit’.
Spinoza
Jonathan Ralston Saul – eminent publicist over thema’s als burgerschap, individualisme, rede en de vrijheid van meningsuiting – vond zich in Sacks visie dat de geschiedenis zich herhaalt: ‘Wie had gedacht dat het racisme en populisme na tien jaar weer terug zou komen?’ En zelfs god is terug, constateerden de zeven intellectuelen, ondanks hun verschillende religieuze c.q. seculiere denominaties, eendrachtig aan de debattafel. John Gray, prominent filosoof, stelt zelfs dat secularisme werkt als religie: ‘Secularisme is een illusie. Er bestaan ook fundamentalistische secularisten.’
Lees hier verder.
Bron: Wereldjournalisten
Het secularisme met zijn systematische twijfel en zoektocht naar waarheid en menselijkheid is niet vergelijkbaar met religie, die gekenmerkt wordt door het geloof in een zogenaamd van buitenaf gegeven waarheid en daar vervolgens een levensbeschouwing en — vaak ook aan anderen opgelegd of op te leggen — leefregels op baseert.