Niet praten over seksualiteit maakt Marokkaans-Nederlandse tienermeiden kwetsbaarder voor ‘shame sexting’

Sexting komt steeds vaker voor onder jongeren in Nederland, ook onder Marokkaans-Nederlandse jongeren. De gevolgen zijn voor tienermeiden met een Marokkaanse achtergrond echter groter. In geval van shame sexting worden zowel moeders als dochters door sociale controlemechanismen binnen de Marokkaanse gemeenschap als ‘schuldigen’ aangewezen. De moeder omdat ze zou hebben gefaald in de opvoeding, de dochter omdat zij ‘onzedelijk’ gedrag heeft vertoond én dit is uitgelekt.

In de verkenning ‘Niet jouw schuld!’ wordt onderzocht hoe hulpverleners moeders kunnen ondersteunen in de opvoeding om de negatieve gevolgen van shame sexting onder tienermeiden te voorkomen en aan te pakken. De aandacht voor deze specifieke groep is nodig omdat zij vaak chantabeler zijn. Onderzoeker Hanan Nhass: “Damaged goods worden de meisjes wel eens genoemd. Vaak denken ze zelf ook dat ze niet meer huwbaar zijn. In hun omgeving worden ze soms net zo lang gepest of met de nek aangekeken tot het volgende geval van sexting zich aandient. Afpersing met naaktbeelden, ook wel sextortion genoemd, komt regelmatig voor. Ook zijn er meiden die gedwongen worden seksuele handelingen uit te voeren met de pleger en soms ook met zijn vrienden.”

Marokkaans-Nederlandse meiden die slachtoffer zijn geworden van shame sexting stellen dat hun geloof hen heeft geholpen bij de verwerking van deze ervaring. Ook heeft het geloof hen weerbaarder gemaakt en hun eigenwaarde versterkt. Uit de verkenning blijkt dat deze individuele geloofsbeleving een blinde vlek is voor hulpverleners, met name als zij zelf geen religieuze achtergrond hebben. Hulpverleners informeren voornamelijk naar het geloof om de sociale positie van een gezin in kaart te brengen en om het risico op eergerelateerd geweld te kunnen inschatten. Ruim aandacht besteden aan religieuze gewetenskwesties waar slachtoffers mee worstelen, kan hen juist helpen. Nhass: “Wanneer je als hulpverlener weinig weet over hun geloof, kan je bijvoorbeeld ook een gesprek met een geestelijk verzorger organiseren.”

Volgens de onderzoeker willen moeders graag wel meer uitleg geven over islamitische seksuele geboden en verboden, maar zijn ze vaak nog zoekende. “Vaak hebben deze moeders zelf een restrictieve opvoeding gehad waarbij een andere moraal geldt voor jongens en meisjes en ze weinig tot niets hebben meegekregen over seksualiteit. Hoe geef je dan iets door wat je niet zelf hebt? Dat is moeilijk, maar ze proberen het wel omdat ze de urgentie voelen.” Een van de aanbevelingen in het rapport is om de ouders te helpen in het weerbaar opvoeden. Organiseer bijvoorbeeld voorlichtingsbijeenkomsten over veilig gebruik van sociale media waarin shame sexting wordt meegenomen. Met een dergelijke algemene titel voorkom je dat moeders denken: die bijeenkomst is niet voor mij, want mijn dochter doet niet aan sexting.

Deze verkenning bestaat uit een literatuuronderzoek en empirisch onderzoek waarbij twintig interviews zijn uitgevoerd met professionals, zowel met een Marokkaans-islamitische (4, plus 1 met Iraans-islamitische achtergrond) als met een Nederlandse achtergrond (5), moeders (5) en tienermeiden (5) met een Marokkaans-islamitische achtergrond.