De Volkskrant interviewde hoogleraar Piet Emmer naar aanleiding van zijn aanstaande boekpublicatie. Over het boek Roofstaat zegt Emmer: “Het zegt genoeg dat Roofstaat werd gepresenteerd in een poptempel en alleen was onderworpen aan de historische vakkennis van een rapper”
Over de reden waarom hij dit boek nu schrijft, dat de ondertitel Een bijdrage aan de discussie over kolonialisme, slavernij en migratie, zegt Emmer: “Ik vind het oprecht belangrijk, juist nu, om te laten zien dat het verleden een vreemd land is. Dat moeten we goed beseffen want er is tegenwoordig de merkwaardige gewoonte om te denken dan onze normen en waarden altijd al hebben bestaan. Dit wordt nu sterk geprojecteerd op ons koloniale verleden en onze rol bij de slavenhandel.”
Op de vraag of het morele aspect van slavenhandel ook in die tijd hypocriet was, zegt Emmer: “U moet overigens niet vergeten dat wij in de koloniale tijd juist een einde hebben gemaakt aan de slavernij in Azië en Afrika, en aan de rooftochten en plunderingen die in deze gebieden veelvuldig voorkwamen. We hebben riolering, leidingwater, telefoonverbindingen, wegen en spoorwegen aangelegd. Je mag het vandaag niet meer zeggen, maar het kolonialisme bracht moderne beschaving.”
Het gesprek met Piet Emmer kent diverse uitspraken die op sociale media tot de nodige kritiek hebben geleid. Over de bescheiden econmische bijdrage van slavenhandel, die volgens Emmer slechts 0,005% zou bedragen van slavenhandel in Nederland:
Sander Philipse reageert op Twitter in een eigen draad op diverse uitspraken van Piet Emmer
En over de uitspraak dat het koloniale verleden alleen in de context van die tijd gelezen kan worden, zegt Reimar von Meding:
Meer informatie:
- Lees het gehele interview met Piet Emmer in de Volkskrant hier.
- Voor een overzicht van artikelen over kolonialisme en slavernij op Nieuw Wij, zie deze link.
Om te beginnen doet hij alsof de westerse beschaving een puur westerse uitvinding is. Dat is niet zo. Vroeger waren oorlogen en de bewapening en infrastructuur van oorlog belangrijke triggers voor innovatie. De Hunnen overliepen Europa met hun boogschutters te paard en tijdens de kruistochten kregen de westerse legers te maken met superieure communicatie (postduiven), medische wetenschap en fortificatie en kastelen. Wij hebben niet onbelangrijke delen van ‘onze’ beschaving ook weer van anderen. Maar ja, dat was allemaal voor het kolonialisme, dus dan zal dan wel niet meetellen volgens Piet Emmer. De scheidslijn bij het kolonialisme leggen alsof de geschiedenis daar begon is niet het zwart – wit denken voorbij, maar een manier om een wit gelijk te kunnen halen. Piet Emmer is het feit dat de mens oorspronkelijk uit Afrika kwam waarschijnlijk nog niet te boven. Nog lang niet!
Heb je het boek al gelezen?
De titel “Zwart-wit denken” vind ik wel een vondst, als ik aan ons eigen koloniale verleden denk.
Grote bezettingsmachten in het verleden (en ook kolonialisme) brachten -náást alle ellende die zij veroorzaakten- vaak ook goede, nieuwe inzichten en structuren in de onderworpen gebieden.
Handel is in Nederland altijd een belangrijke drijfveer geweest.
Dat is op zich niet verkeerd.
De manier waaròp dat gebeurde (en nog steeds) is verwerpelijk. Eerlijke handel moet berusten op het win-win principe. Hier ging (gaat) het om uitbuiting en zoveel mogelijk profijt voor één partij.
Het kwalijkste daarbij was echter wel het je toe eigenen van mensen als handelswaar.
(Veel Europese landen, maar ook Arabische en zèlfs Afrikaanse krachten, waren daarbij betrokken.)
Maar het mechanisme van de tijd (Gods ingrijpen, zo je wilt) trekt op den duur alles weer in balans: de hoeveelheid donkere mensen die nu (en na het zelfstandig worden van de koloniën) het Westen overspoelen, zijn de consequentie van slecht handelen in het verleden.
Schuld wordt altijd vereffend. Hoe dan ook.
Van de grote Johan Cruijff is de uitspraak: “Elk nadeel heb z’n voordeel”. En dat is nu precies de strekking van Emmers prachtboek. Het is dan ook een verfrissende aanrader voor elke liefhebber van wetenschappelijk verantwoorde geschiedschrijving en een prima middel tot ontmythologiseren van het slachtofferschap dat door sommigen zo fanatiek wordt gekoesterd. Lezen dus dat boek!
Meten met dubbele maten.
Het is voor de ontmoeting belangrijk dat hij zijn mening kam geven. Verschil van inzicht in kolonialisme is op zich niets mis mee als het niet illegaal en onrechtvaardig was. Volgens mij ging het kolonialisme van Europa in Afrika puur om kapitalisme en economisch leeghalen (zowel mensen als goederen) van het continent. De regering die dat besloot, had geen recht op kolonialisme. Het parliament heeft geen recht op kolonialisme. Hun taak is het rechtvaardig verdelen van rijkdom.
Verder denk ik niet dat Emmer de moeite heeft genomen of rekening heeft gehouden met Afrikaanse geschiedenis, die in opdracht van UNESCO door Afrikanen is opgeschreven.
Ik kan mij niet voorstellen dat Emmer de bijdrage van Adolf Hitler in het moderne Europa (snelwegen, vrouwenarbeid, massavernietigingswapens enzovoort) waardeert en zijn naam en standbeeld in Rotterdam zal zetten. Toen Hitler leefde waren meer dan honderd straten naar hem vernoemd. En momenteel? Niemand zal het in zijn hoofd halen om Hitler een standbeeld of andere vormen van respect en waardering in het publieke domein te geven. Ik zie in Nederland geen protest tegen het herdenken van de tweede wereldoorlog. Iedereen is het ermee eens dat het niet meer mag gebeuren.
Als slachtoffers van kolonialisme en slavenhandel klagen over gruwelijke daden die hen zijn overkomen, vindt hij het waanzin. Door de gebeurtenissen terecht geschiedenis te noemen is Emmer niet klaar, want 1 minuut geleden is ook geschiedenis.