De wereld was duidelijk en ieder wist aan welke kant hij/zij zelf stond. Of deed toch alsof. Zelf behoorden we tot de Ware Schaapsstal, de anderen stonden daar onherroepelijk buiten. Maar beweerden van hun kant dat het bij hén was dat het Licht diende gezocht. Wij-zijdenken, wederzijdse verdachtmaking, spot en hoon. Geloof werd gezien als een voor waar houden van overtuigingen en daaraan nooit twijfelen; zgn. ‘ongelovigen’ bestempelden die overtuigingen als fictie, toevlucht voor naïeve zielen en wankele, onrijpe geesten. In zijn essay Verontschuldigingen aan een ongelovige bekent Thomas Merton: “Wij, de zogenaamde gelovigen, namen aan dat we altijd gelijk hadden en dat jullie fout zaten; wij wisten het en jullie niet; wij konden het jullie allemaal vertellen, maar jullie wilden niet luisteren.” (Faith and Violence, 1968)

Vandaag herkennen steeds minder mensen zich in deze tweedeling. Deels omdat zulke levensbeschouwelijke gelijkhebberij en bekeringsdrang hun achterhaald lijken en zij er zich niet langer voor laten mobiliseren. Omdat zij ervaren dat de scherpe lijn tussen ‘geloven’ en ‘niet geloven’ niet langer loopt tussen twee groepen mensen, maar door ieders eigen hart. Maar ook omdat zulke stellingenoorlog tussen partijen die elkaar als tegenstander beschouwen in hun ogen een jammerlijk verlies aan energie betekent in het licht van de reële problemen waarvoor de mens en de samenleving zich vandaag gesteld zien en waarbij een positieve levensbeschouwelijke inspiratie – zij het van ‘religieuze’ dan wel van ‘atheïstische’ signatuur – vandaag wel degelijk een inspirerende kracht kan zijn.

Ludo Abicht, Vlaams filosoof en Midden-Oostenkenner, docent aan de Universiteit Antwerpen en auteur van diverse werken over o.m. Verlichting en atheïsme, Israël en Palestina, het jodendom in de Lage Landen, kent beide posities van binnenuit. Van huis uit en door een eerste levenskeuze vertrouwd met de christelijk-katholieke traditie, heeft hij daar al vroeg afstand van genomen. Abicht heeft echter altijd geweigerd om vandaaruit over te stappen naar het zelfzekere gelijk van een atheïstische ‘kerk’.

Recent schreef hij: “Vandaag loopt volgens mij de belangrijkste breuklijn tussen wat ik heel algemeen ‘humanisten’ en ‘fundamentalisten’ noem. Deze breuklijn loopt doorheen alle levensbeschouwingen. Zo heb ik als vrijzinnig atheïst veel meer gemeen met vrijzinnige christenen, joden, moslims en aanhangers van andere religies dan met dogmatische atheïsten, overigens een contradictio in terminis van formaat.” (‘Bekentenissen van een vrijzinnig atheïst’, in Civis Mundi Digitaal, juni 2018)

Tijdens het 34ste Mertonweekend, dat van 26-28 oktober a.s. in Westmalle zal worden georganiseerd, zal Ludo Abicht ons laten zien hoe ook een atheïst de Bijbel vrij zinnig kan lezen. Daarna zal hij verdedigen dat de nieuwe breuklijn inderdaad niet langer loopt tussen zogenaamd ‘geloof’ en zgn. ‘ongeloof’.

En op zondag laten we Thomas Merton zelf, in tekst en muziek, aan het woord.

“Als ik er op sta jou mijn waarheid te geven, maar nooit stilsta om op mijn beurt van jou jouw waarheid te ontvangen, kan er tussen ons geen waarheid zijn.” – Thomas Merton, Collected Poems –

Praktische informatie:
Datum: 26-28 oktober  2018
Locatie: Diocesaan huis voor religieuzen ‘Ter Dennen’, Sint-Pauluslaan 8 2390 Westmalle (nabij de trappistenabdij)
Kosten: 135/140 euro

Klik hier voor meer informatie.

Logo_Personen

Redactie Nieuw Wij

Heeft u ook een nieuwstip? Of wilt u zelf publiceren? Laat het ons weten via de contactpagina.
Profiel-pagina
Al 5 reacties — praat mee.

Advertentie

Kloostercast