In 1950 telde een gemiddelde 65-jarige vrouw nog 41 familieleden in leven. Tegen het einde van deze eeuw zal dat nog maar gemiddeld 25 familieleden zijn. Dat blijkt uit projecties van wetenschappers uit Duitsland, Nederland en Argentinië op basis van bevolkingscijfers van de Verenigde Naties.
Voor hun berekeningen documenteerden ze de verschillen in familiegrootte over de hele wereld sinds 1950: ze berekenden in elk land voor duizend personen het gemiddelde aantal levende overgrootouders, grootouders, ouders, kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen, ooms en tantes, nichten en neven, broers en zussen.
“We verwachten dat de totale omvang van gezinnen in alle regio’s van de wereld permanent zal afnemen, met de grootste afname in Zuid-Amerika en het Caribisch gebied,” zegt socioloog Diego Alburez-Gutierrez van het Duitse Max Planck Instituut voor Demografisch Onderzoek.
In 1950 had de gemiddelde 65-jarige vrouw in de Caraïben 56 levende familieleden – in 2095 zal dat nog 18,3 zijn, een daling met 67 procent. In Noord-Amerika en Europa, waar families al kleiner zijn, zullen de veranderingen minder uitgesproken zijn: van 25 in 1950 naar gemiddeld 15,9 eind deze eeuw.
De wetenschappers benadrukken dat die trend niet zomaar een afwijking is, maar grote implicaties heeft voor een snel vergrijzende bevolking, omdat er dus steeds minder familieleden zullen zijn om voor de ouderen te zorgen.
“Deze seismische verschuivingen in de familiestructuur zullen belangrijke maatschappelijke uitdagingen met zich meebrengen waar beleidsmakers rekening mee moeten houden,” zegt Alburez-Gutierrez. “De familienetwerken zullen niet alleen kleiner zijn, maar ook ouder. Hoewel dit in theorie de lasten van de kinderopvang voor ouders zou kunnen verlichten, kunnen deze (over)grootouders in werkelijkheid ook zelf zorg nodig hebben.”
De wetenschappers pleiten daarom voor investeringen in de ondersteuning van ouderen om het “gebrek” aan familieleden te compenseren. Vooral in groei- en ontwikkelingslanden zijn die vangnetten er vaak nog niet.
