Ze legde een lange weg af: van dochter van een gereformeerde beroepsmilitair naar levenskunstenaar. Nu helpt Ria Pool Meeuwsen mensen vorm en inhoud aan hun leven te geven. Als coach, humanistisch relatiebegeleider en oprichter van La Scuola, academie voor levenskunst.
Ze voelde zich thuis in de kerk en was nét afgestudeerd als theoloog, toen haar zwager overleed. In de zoektocht die daarop volgde, sneuvelde het beeld van een God buiten de mens. “Dan kun je maar beter helder zijn en aan jezelf bekennen: ik geloof niet meer.”
“Ik heb nooit gezegd: ‘Pap, ik geloof niet meer in jouw God’. Dat was te hard. En ook niet nodig, omdat ik met mijn vader de laatste jaren voor zijn dood de gesprekken kon voeren waar ik als puber de ruimte niet voor voelde.” Het leidde tot een prachtige wederzijdse erkenning. Zij respecteerde wie hij was en wat hij voor haar betekende. En hij zat bij de opening van La Scuola op de eerste rij. Haar man Erik liep ongeveer hetzelfde pad. Maar het duurde nog een paar jaar voor ze de banden met de kerk definitief konden doorsnijden. Soms zeiden mensen: lekker makkelijk. Maar zo voelde het niet. “Ik had heel sterk het gevoel: er is niets buiten mij en ik moet het zelf doen. Dat was heftig. En heel groot.”
Toen overleed ook haar zusje. “Dat is nog steeds heel teer.” Het jaar daarop onderging ze twee grote operaties en waren Erik en zij 25 jaar getrouwd. Was het toeval dat ze in Italië van twee verschillende vrienden het boek Over levenskunst van Joep Dohmen kregen? Erik en zij lazen het tegelijkertijd en voelden zich wakker geschud op een thema dat hen al langer bezighield: hoe geef je je leven vorm en inhoud? En wat voedt je daarbij?
Toevallig had ze net voor haar werk een coachopleiding afgerond. Ze vond het heerlijk om met mensen te kunnen praten over vragen als: wie ben je? Waar sta je voor? Wat wil je? “Daar ontdekte ik: dit ben ik ten voeten uit. Hier zit totaal geen ruis meer op.” Het was Erik die zei: dan begin je toch de academie voor levenskunst! Na een jaar aftasten van de mogelijkheden en de behoefte, hakte ze de knoop door en richtte La Scuola op.
Hoe wil ik goed leven én goed samenleven? Dat is de kernvraag, die zij zichzelf en anderen stelt. “Dat begint met verwondering: durf te kijken met de ogen van een kind. Onbevangen, onderzoekend, zonder dat je meteen ergens een etiket op plakt. Het heeft ook te maken met vertrouwen: durf je je over te geven? En voor mij is Amor Mundi (Hannah Arendt) een wezenlijk begrip: liefde voor de wereld. Verbondenheid. Ieder mens heeft de behoefte om zelfstandig en eigenzinnig te leven, maar intussen zijn we intens verbonden met anderen. Dat is onze brandstof. Als die verbondenheid er niet is, hoe wil je dan als mens leven? We zijn geen mens zonder anderen.”
Levenskunst is dus niet: zoek je eigen geluk. Levenskunst gaat over het goede leven, voor jou en mij. In de publieke ruimte: kunnen we samenleven? In mijn persoonlijk leven: is er balans? Zorg ik voor mezelf én ben ik er voor de ander?
Terugkijkend op haar eigen leven herkent ze de momenten die om levenskunst vroegen, feilloos. Toen haar puberteit op z’n kop stond door een ernstige ziekte. Toen ze vanwege haar gezondheid haar droombaan moest opgeven. Toen haar zwangerschap van haar zoon maar net goed ging en ze een gezin met één kind zouden blijven. Het overlijden van haar zusje. “Dan kun je in boosheid blijven hangen, maar je kunt ook de kunst van het leven beoefenen: ‘Dit is het kennelijk. Hoe pak ik dit op? Wat ga ik ermee doen?’ Dan laat je je niet leiden door wat je overkomt, maar ga je op zoek naar hoe je je daartoe kan verhouden. Ik denk dat dat de meest zinvolle manier van leven is. Dat geeft levenskracht en energie. Ik stimuleer deze houding ook bij anderen: wat gebeurt er nu en wat ga jíj daarmee doen?”
Samen met een filosoof, een predikant, een atheïst en een kunstenaar ‘hertaalde’ ze de tien geboden. Wat is hun betekenis hier en nu? Zo werd het gebod over echtbreken: ‘Liefde, aan wie of wat blijven we trouw als relaties op het spel staan?’ “Trouw blijven aan jezelf én de ander kan een groot dilemma zijn. Zeker als je in de keuken van je leven achter de hete pannen staat. Met een jong gezin of een moeder die zorg nodig heeft. Neem er tijd voor, bevraag jezelf en maak dan een keuze. Misschien moet je vandaag voor jezelf kiezen, omdat je dreigt leeg te lopen en moet bijtanken. Gun jezelf achter die keuze te staan. Morgen kan alles weer anders zijn. Maar vertrouw erop dat je met de kennis van vandaag de juiste keuze hebt gemaakt.”
Een levenskunstenaar maakt zich druk om zichzelf én om anderen. Daarom wist ze, toen er dagelijks boten met vluchtelingen aankwamen: hier moet ik iets mee. “In verantwoordelijkheid zit het woord ‘antwoord’. Op dat moment kijk ik in de spiegel van mijn geweten. Ik sta voor een morele keuze.” Ze zag zichzelf geen boten op het strand trekken. Maar ze kan netwerken, organiseren, iets op touw zetten. In overleg met Vluchtelingenwerk richtte ze DelftseBuur op, een vrijwilligersorganisatie die een Delftenaar koppelt aan een vluchteling in Delft. Daarna volgde een stichting die de overtocht betaalt van mensen die recht hebben op gezinshereniging. “Laatst kwam een vrouw met twee kinderen aan op Schiphol. De jongste was vijftien maanden en de ouders hadden elkaar een jaar niet gezien. Die reis kostte 256 euro. Zo’n hereniging mogelijk maken is een vorm van antwoord geven.”
Ze heeft veel ontdekt. Over zichzelf en over het leven. Waar zit voor haarzelf nog een worsteling? “Dat is toch bij de vraag: waaraan blijf je trouw als een relatie op het spel staat? Als ik echt word geraakt, vind ik het moeilijk om te staan voor wie ik ben. Dan ben ik óf te heftig, óf ik slik mijn gevoel in en ga aan mezelf knutselen. Ik ben geneigd de harmonie in stand te houden, maar dat is iets anders dan liefde. Daar zit nog een persoonlijke zoektocht. Maar ik kan het onder woorden brengen, dus ik denk wel dat ik onderweg ben.”
Dit artikel komt uit VANDAAG, het magazine van het Apostolisch Genootschap over zingeving en levenskunst. Meer lezen? Vraag het magazine gratis en vrijblijvend aan!
Mooi!