“De grootste reis is die van het hoofd naar het hart”

Hij is 37 en staat op het punt om wereldberoemd te worden. Een paar jaar geleden was hij afgestudeerd en bijna werkzaam voor een groot advocatenkantoor, toen hij besefte dat dit hem geen vervulling zou geven. Een boswandeling bracht het verlossende idee: een boek en een film met kopstukken uit de spirituele wereld. Het lukte hem om Eckhart Tolle, Deepak Chopra, Paolo Coelho, Marianne Williamson, Neale Donald Walsch en nog een aantal coryfeeën te laten meewerken aan zijn project. En allemaal zeggen ze hetzelfde. Maak contact met je hart, luister naar je hart. Dan word je een beter mens, in een betere wereld.

In alle religies wordt over het hart gesproken. Maar betekent dat altijd wat jij bedoelt?

“Ik krijg veel reacties van christelijke groeperingen uit de VS waar het boek ook uitkomt, en zij komen met de zin uit Jeremia 17,9: “Niets is zo onbetrouwbaar als het hart, onverbeterlijk is het, wie zal het kennen?”
Mijn uitgangspunt is dit geweest: ja, in religieuze teksten en stromingen en spirituele tradities wordt over het hart gesproken. Soms wordt het beschreven als een bron van intelligentie en wijsheid, en soms als onbetrouwbaar. Mijn zoektocht was: is het hart een bron van wijsheid en intelligentie, en zo ja, hoe maken we daar dan contact mee? De bijbelauteurs kon ik niet meer interviewen, dus ik ben gaan praten met mensen van nu, op een manier die toegankelijk is voor mij.
Als ik contact maak met het hart als bron van wijsheid, hoe beïnvloedt dat dan mijn geldsituatie, mijn gezondheid, mijn relaties met mijn vrienden en vriendinnen, en mijn carrièrekeuze? Ik wilde het zo praktisch mogelijk maken. Dit is mijn beste poging.”

Het hart is toch ook weleens onbetrouwbaar? Je kunt verliefd worden op een ander terwijl je getrouwd bent, bijvoorbeeld.

“Ja maar wacht even. Dan ga je de ingevingen van het hart beoordelen vanuit je hoofd. Vanuit je opvoeding, je geloof en je overtuiging zeg je: dit mag niet. Maar het hart is de zetel van de ziel, de link met je Hogere Zelf en dat heeft misschien een andere agenda dan wat de normen en waarden zijn van de maatschappij of die waarmee jij bent grootgebracht. Het hart is meer bezig met de vraag: wat heb ik nodig voor mijn ziel om te groeien?
Stel, je doet iets waarvan je hoofd zegt: ‘Dit is niet goed voor mij’, maar je hart zegt ‘JA’. Je voelt een impuls van leven, je moet het doen, je wordt verliefd op het idee, je kunt het niet tegenhouden. Op de korte termijn denk je misschien: ‘Dit is echt slecht, het gaat niet goed, ik kan het niet.’ Maar op langere termijn, misschien een paar jaar later, zeg je: ‘Ik ben zo blij dat ik die ervaring heb gehad.’
Het hart ziet de dingen anders. In mijn film komt Isabel Allende voor die haar dochter verliest doordat er fouten worden gemaakt in het ziekenhuis. De dochter, ergens in de twintig, raakt in coma en sterft. Een vreselijke ervaring – zeker doordat het door fouten van artsen komt. Maar in een latere fase kan zij mensen steunen en helpen die in vergelijkbare situaties zitten. Bijvoorbeeld om die artsen te vergeven. Want je kunt nog zo kwaad zijn op die artsen, maar je krijgt je dochter er niet mee terug. Hoe ga je daarmee om, hoe kun je dat vergeven?
Er zijn zoveel ervaringen die we niet willen hebben, die we nooit zouden kiezen, maar waardoor we wel als mens groeien. Als ziel. Je zou het jezelf nooit toewensen, maar als het gebeurd is, wordt het onderdeel van je levenswijsheid en bagage die je kunt doorgeven. Alle mensen in het boek zijn door enorme crises heengegaan. Eckhart Tolle wilde op een conventionele manier leven, hij was aan het promoveren in Cambridge, maar hij was suïcidaal. Hij werd gedwongen – omdat het anders einde oefening was – om naar het hart te gaan.
Heart Math Research laat zien dat je in hartcoherentie bent als je gevoelens van liefde en dankbaarheid hebt. Dat is een staat die meetbaar is: dan heb je een ander hartritme dan als je stress ervaart. In hartcoherentie wordt er meer van onze hersencapaciteit geactiveerd.”

Het hart staat dus niet gelijk aan emoties…?

“Nee, het hart is het leven in je. Als je je hart wilt volgen, moet je eerst uitzoeken of het niet een emotie is, en wel echt je hart. Je kunt afgeleid worden en denken dat iets je hart is, terwijl het dat niet is.”

Hoe kun je dan vertrouwen op je hart? Er kunnen toch emoties bovenop zitten die niets te maken hebben met verbinding en harmonie?

“Ja daarom moet je veel innerlijk werk verrichten. Het gaat om het zuivere contact, dieper dan al die emoties. Daarom moet je stil zitten. Als het je hart is, voelt het als liefde, als waarheid, iets dat veel dieper is dan een emotie. Als ik het niet heel sterk doorkrijg, met het gevoel dat niets me meer kan tegenhouden, is het niet het hart. Het hart is unstoppable.”

Maar je kunt toch ook meegesleept worden… door woede of zo.

“Als het woede is, kan het nooit het hart zijn. Het hart zal nooit vanuit woede iets doen. Het hart is niet altijd van ‘laten we knuffelen’; het kan wel nee zeggen tegen iets, maar nooit vanuit woede of angst.”

Als iedereen alleen nog maar gaat doen wat zijn hart ingeeft, uit saaie banen opstapt omdat zijn hart er niet in zit, enzovoort, dan krijg je toch chaos?

“Er is al chaos! Het kan niet heel veel slechter gaan met de wereld dan nu. Paolo Coelho zegt het heel goed: je bereikt nooit je volle potentieel als je je hart niet opent. Ik haal meer uit mijzelf, uit mijn potentie, ik ben leuker en inspirerender gezelschap als ik vanuit mijn hart werk.
Ik geloof dat je nooit succesvol bent als je niet gelukkig bent. Ik kan heel goed vanuit mijn hoofd werken, ben met een 9 afgestudeerd, kon bij een gerenommeerd internationaal kantoor aan de slag. Maar ik was op zoek naar een gevoel van thuiskomen.”

Ik vind thuiskomen zo’n vervelend cliché, je wilt toch niet je hele leven thuisblijven?

“Ik bedoel dit. Jaren geleden zag ik een interview met Oprah Winfrey. Zij is begonnen als nieuwslezeres, maar ze presenteerde het nieuws heel mechanisch. Het voelde niet goed, zei ze, en ze werd ontslagen. Toen werd ze side-kick in een talkshow en de eerste minuut dat ze dat deed, wist ze dat ze daar thuishoorde. Een van de interviewees noemt het: volgen van wat je tot leven brengt. Ik heb net als de meeste mensen in het boek het eerste stuk van mijn leven vanuit de regeltjes geleefd. Ik ben naar school gegaan, heb universiteit gedaan en al die tijd voelde ik dat ik niet alles uit het leven haalde. Ik heb altijd geprobeerd via het denken antwoorden te vinden, maar daarmee kwam ik er niet. Daarom ben ik de weg van het hart gaan onderzoeken – dat had ik echt nodig, om het maximale uit het leven te halen. Het moest zo tastbaar en concreet mogelijk worden.”

Het is wel een beetje jammer dat je alleen maar superrijke succeskanonnen hebt geïnterviewd. En wij dan, de gewone mensen die gewoon hun werk doen, zijn wij per definitie niet verbonden met ons hart?

“Het heeft niets met geld te maken. Ik ken een automonteur die mijn auto repareert en ik kom daar heel graag, in die garage. Hij houdt van wat hij doet, hij doet precies wat hij wil en iedereen wil door hem geholpen worden. Hij is bijna een Boeddha, qua rust, en hij doet het al vanaf zijn zeventiende. Hij is perfect gelukkig.
Ik wilde mensen interviewen die mijn persoonlijke helden waren, los van hun bekendheid. Het was trouwens best moeilijk om die succesvolle mensen aan boord te krijgen – het was zeker niet de makkelijkste weg. Ze krijgen heel veel interviewaanvragen. Bij mijn vraag hadden ze het gevoel: dit resoneert. Dit is waar ze zelf ook mee bezig zijn.”

En wat zeg je tegen mensen die je vertellen dat ze hebben geprobeerd hun hart te volgen maar het is niet gelukt?

“Kijk, als je niet je hart volgt en conventioneel leeft, kom je in de problemen. Als je wel je hart volgt, kom je ook in de problemen. Dus je komt altijd in de problemen, want dat is het leven. Je bent geboren en inherent daaraan zijn problemen.
Als je je hart volgt, ga je zelfs nog meer wrijving ervaren van het leven, maar het is als met een lucifer: hoe harder je wrijft, hoe makkelijker het vuur eruit kan komen, je volle potentie. Dus je leeft, deal with it – problemen heb je toch. Ik kan vanuit eigen ervaring zeggen dat ik veel meer voldoening haal uit het leven vanuit mijn hart: het is avontuurlijker, soms moeilijker, maar ik heb het gevoel dat ik leef vanuit mijn ware identiteit.”

En waarom lezen we dit niet in de kerk, denk je?

“Ook als je in de kerk zit, ga je Eckhart Tolle lezen als je daaraan behoefte hebt. Als ik in de woestijn zit en ik heb dorst en jij brengt water, vraag ik niet: is het wel het juiste merk bronwater? Als jij niet een diepe behoefte voelt om je hierin te verdiepen, dan moet je het vooral niet doen. Ik wil dit aan niemand opdringen. Ik wil het alleen beschikbaar maken.”

Hoe krijg je dan meer verbinding tussen verschillende groepen die allemaal iets anders bedoelen met het hart?

“Alle groepen moeten afstand nemen van hun identiteit. ‘Ik ben islamiet. Ik ben protestant. Ik ben christen.’ [Hij staat op en gebaart hevig.] Als ik een buitenaards wezen ben en dit is de planeet Aarde, zie ik al die mensen met elkaar vechten. En dan denk ik: jongens, jullie leven met z’n allen op die ene kleine planeet, kun je niet in vrede leven? Vergeet al die labels! Get over it, word volwassen!”

Ben jij katholiek opgevoed?

“Er waren veel priesters in mijn familie van vaderskant. Mijn oma gaat nog steeds elke zondag naar de kerk. Mijn ouders zijn meer producten van de jaren zestig, zeventig, de ontkerkelijking. Ik durf het bijna niet te vertellen maar… Ik heb in België op school gezeten, een zeer katholieke school, met een uniform aan, allemaal heel brave kindertjes die opstonden als de leraar de klas in kwam. En ik stond in de klas bekend om mijn bijbelkennis. Ik wist het vaak beter dan de leraar. Mijn oma was trots op me. Ik heb de essentie van die verhalen wel onthouden: Jezus, het Nieuwe Testament, vond ik… wow. Jezus was ook niet bezig met conventioneel leven. Hij omarmde de prostituee en de tollenaar, en zei ‘Wie zonder zonden is, werpe de eerste steen.’ Dat sprak me aan, dat raakte me. Hij maakte het zo universeel mogelijk en zei: ‘Het zit in je’.”

Dus als je je hart volgt, dan ben je automatisch ook een goed mens?

“Ik was niet op zoek om een goed mens te worden: ik wilde gewoon gelukkig worden en het gevoel hebben dat ik vervulling had in mijn leven. Bijna al die mensen die ik geïnterviewd heb, 65-plussers, zeiden: als je vanuit je hart leeft, bevordert dat niet alleen de kwaliteit van je eigen leven, maar het is ook beter voor de hele mensheid. Je bent meer gericht op harmonie, samenwerking. Met de vraag wat belangrijk is in het groot, in het geheel, meer dan alleen de vraag wat voor jouzelf belangrijk is. Daarom noem ik ze ook cocreators. Zij hebben de intentie van mijn project groter gemaakt. Als je vanuit je hart leeft, dan draag je automatisch bij aan een betere wereld, met meer harmonie, meer liefde, meer verdraagzaamheid en compassie. Het hart is het centrum, de essentie van wie je bent. Die essentie is altijd uit op meer liefde en harmonie.”

Wat voel je fysiek als je je hart ervaart?

“Dat het open gaat, ruimer wordt, groter. Als ik boos word, voel ik dat het samenknijpt en het voelt als een steen. En als ik me goed voel, is het licht en ruim. Een beetje als vlinders. En als ik iets heel moois zie – [grijpt naar zijn hart en kreunt]. Ik heb fysiek gevoeld dat mijn hart brak, het was alsof er botten in mijn hart zaten die braken, krak. En toen ging het open. Als je hart gebroken wordt, dan wordt het grootste geheim van het leven onthuld, je ware identiteit. Als je hart dicht is, kom je daar niet bij. De grootste reis is die van het hoofd naar het hart en dat breken is de crisis waarin het openbreekt. Dan geef je je daaraan over. Je hoofd moet niet de dienst uitmaken, alleen ten dienste staan van het hart.”

Het lijkt alsof je zomaar ineens vanuit je hart kunt gaan leven. Is het niet veel realistischer er vanuit te gaan dat het elke dag een kwestie is van vallen en opstaan?

“Ik heb geleerd dat ik er elke dag aan moet werken. Ik kan vanavond in een gezegende toestand verkeren en denken dat ik er ben, en morgenvroeg opstaan met sombere gedachten. Dan moet ik weer helemaal opnieuw het contact met mijn hart maken. Elke dag opnieuw. Voor mij is het elke dag herboren worden. Met vallen en opstaan.”