“Geloof in het midden!”

“Het nieuws dat Ella Vogelaar was overleden, in oktober vorig jaar, heeft me behoorlijk geraakt. Amper een jaar eerder had collega Enis Odaci haar nog geïnterviewd. Ze was heel enthousiast over Nieuw Wij, werd na het gesprek ook vriend van Nieuw Wij. Volgens mij was ze trots op het succes.”

Wat was voor jou een hoogtepunt?

“Als ik aan hoogtepunten denk, denk ik eerst aan hoge bezoekerscijfers. Gek hè? Dat zit nog helemaal in mijn ‘systeem’. Toppers waren interviews met bijvoorbeeld Karen Armstrong, Gretta Duisenberg en Bob Smalhout. Vele honderdduizenden keren werden die interviews gelezen. Maar je bedoelt natuurlijk de ‘echte hoogtepunten’. Dat waren vooral die artikelen, filmpjes of activiteiten die een duidelijke meerwaarde hadden. Dat je het gevoel had: ja, met dit artikel hebben we iets wezenlijks kunnen toevoegen aan een discussie of met dit filmpje hebben we iets moois gemaakt voor het onderwijs waar veel behoefte aan was. En nee, ik ga geen voorbeelden noemen. Er zit niet voor niets een zoek-functie op de site. Haha. Laat je verrassen en inspireren!”

Wat zou je uit de rijke collectie van Nieuw Wij zo weer op de homepage willen plaatsen?

“Sinds 1 december 2008, toen de website online ging tijdens een bijeenkomst in de Talent Factory in Den Bosch, zijn er ruim achtduizend artikelen op de site geplaatst. Een behoorlijk deel hiervan is nog steeds geschikt om af en toe weer op de homepage te plaatsen. Ik zou je dan ook willen adviseren om dat vooral te doen, Theo.”

“Maar als ik dan toch een keuze moet maken, dan denk ik aan een artikel dat mij echt heeft geraakt en nog steeds actueel is: het interview met Cyrille Vael, monnik in Chevetogne. Hij zegt: ‘Voor mij moet het christendom volledig opnieuw ontdekt worden. We moeten opnieuw ontdekken waar onze bronnen zitten.’ Ik ben dat zo verschrikkelijk met hem eens. Ik houd van dergelijke vernieuwers, eigenzinnige denkers. Alleen al de kop is toch geweldig: ‘Eindelijk is God dood. We kunnen opnieuw geloven!’”.

Waar put je hoop uit met het oog op een nieuw wij in Nederland?

“Dan moet je het eerst hebben over wat een ‘nieuw wij’ precies is. Soms kan ik beide woorden niet meer horen of lezen, haha. In de kern gaat het voor mij om nieuwe vormen van gemeenschap, op tal van terreinen en op verschillende niveaus. Concreter geformuleerd: het gaat denk ik om het gevoel dat er opeens, of soms tegen alle verwachtingen in, iets heel wezenlijks gedeeld kan worden door mensen of groepen, of dat er nieuwe ruimten ontstaan van vertrouwen en veiligheid.”

“Waar ik hoop uit put? Uit de veerkracht van bepaalde groepen en hun vernieuwende kracht. En zeker ook uit het vertrouwen dat ik soms heb dat ‘het allemaal goed komt’. Neem de moslimgemeenschap in Nederland en de debatten over de islam van de afgelopen decennia. Ik heb ontzettend veel respect voor mensen als Anne Dijk, Kamel Essabane, Enis Odaci, Arnold Yasin Mol, Abdulwahid van Bommel, Kauthar Bouchallikht en Dino Suhonic. Hoe zij zich staande hebben gehouden, hoe ze tegen de stroom in nieuwe projecten hebben ontwikkeld, hebben meegedaan aan debatten en gesprekken, hoe ze ook tegengas hebben gegeven… Geweldig. Dat islamdebat, of hoe je het ook maar wilt noemen, is zo goed als dood. Gelukkig maar, we kunnen nu hopelijk een fatsoenlijk en gelijkwaardig gesprek beginnen. Want natuurlijk zijn er genoeg onderwerpen waar we het met elkaar over moeten willen hebben.”

Wat was het geheim achter Nieuw Wij dat het kon uitgroeien tot zo’n succesvol project?

“Het begon bij ons allemaal met een droom en een inhoudelijk goed en stevig verhaal. Wat nou als we dit en dat eens online gaan doen met die en die insteek? Het was volgens mij collega Manuela Kalsky die met het thema ‘Nieuw Wij’ kwam. Achteraf een zeer vooruitziende blik. Nog steeds is dit thema bijzonder actueel.”

“Wat altijd erg belangrijk is bij dergelijke projecten: er helemaal voor willen gaan. Zeker in de beginperiode hebben we er verschrikkelijk veel tijd en energie in geïnvesteerd. Tjongejonge. Regelmatig denk ik terug aan die periode. Al die nachten van gewoon maar doorwerken of vakanties afzeggen. Gekkenwerk was het, maar het was ook een geweldige tijd.”

“Natuurlijk was Nieuw Wij er allang niet meer geweest zonder de financiële steun van al die fondsen, organisaties, vrienden en bedrijven. Daar kan ik echt elke dag dankbaar voor zijn. Wat ook belangrijk is geweest: de ombouw naar een sociale onderneming. Dat heeft zeker de laatste jaren tot veel mooie ontwikkelingen geleid.”

Hoe ziet je leven eruit na Nieuw Wij?

“Aanvankelijk vond ik het best moeilijk om toe te geven dat het beter zou zijn om te stoppen met Nieuw Wij. Dat had te maken met het verschil tussen hoofd en hart, denk ik. Diep van binnen weten dat het beter is om iets anders te gaan doen, maar tegelijkertijd steeds maar weer de potentie ook zien van Nieuw Wij én je ook verantwoordelijk blijven voelen voor die site die je al zo lang hebt beheerd.”

“Ik ga binnenkort samen met anderen Jan van Hooydonk vervangen bij Volzin. Hij is daar nu (hoofd)redacteur en gaat met pensioen. Volzin is vooral een papieren magazine en moet komende periode ook online een sterk merk gaan worden. Daarnaast blijf ik betrokken bij de toekomstplannen van de Abdij van Berne in Heeswijk-Dinther. Hier zal de komende jaren iets heel moois worden ontwikkeld. Voor het Dominicanenklooster in Huissen mag ik ook een aantal prachtige projecten ontwikkelen.”

“Een aantal van mijn eigen websites en projecten zal ik óf vernieuwen óf uitbreiden. Reliwerk, dé reli-vacaturewebsite van Nederland, wordt komend voorjaar flink uitgebreid. Ook komen er nieuwe vacaturewebsites bij. En ik ben bezig met een nieuwe website voor geïnteresseerden in verdieping, verstilling en mystiek. Kortom: genoeg te doen, en stuk voor stuk projecten waar ik ontzettend veel zin in heb. Ik kan enorm genieten van vernieuwing, van creativiteit, van nieuwe wegen inslaan. Ik ben en blijf een reli-ondernemer!”

Welk levensmotto neem je mee na bijna twaalf jaar Nieuw Wij?

“Ik ben minder van de levensmotto’s. Wel heb ik al die jaren natuurlijk erg vaak nagedacht over de slogan ‘Nieuw Wij verbindt de verschillen’. Prachtig als dat verbinden van verschillen tussen groepen mensen lukt, serieus, maar wat als het niet lukt? Het lukt heel vaak gewoon niet. Het is soms ook niet wenselijk. Is dat erg? Is dat jammer?”

“Ik ben over deze vragen de afgelopen jaren anders gaan denken. Aanvankelijk was ik vooral bezig met de vraag hoé verschillen verbonden konden worden, dat was toch eigenlijk wel een ‘heilige plicht’, zeker als gelovige. De laatste jaren heb ik me vooral beziggehouden met de vraag of bepaalde verschillen überhaupt wel verbonden kunnen en moeten worden. Waar de grenzen liggen. Vaak gaat het dan over de vragen: hoe ga je om met conflicten? En hoe met polarisatie?”

“Filosoof Bart Brandsma heeft hier heel wijze dingen over gezegd. Het interview met hem op Nieuw Wij is het nalezen waard. Wat ik ervan meeneem is: geloof in het midden! Da’s niet laf, zoals vaak wordt beweerd, da’s een weloverwogen keuze voor hoe je in het leven wilt staan. Ik kan, ook al wordt me dat vaak niet in dank afgenomen, ‘mensen met volstrekt andere ideeën’ niet zomaar afschrijven, wegzetten bij het grof vuil. En ja, ik vind ook dat racisme en discriminatie heel duidelijk benoemd moeten worden. Tegelijk moeten we niet de fout maken dat we anderen verwijten of kwalijk nemen wat we zelf in de kern ook doen. Mensen zijn mensen, meningen zijn meningen.”