“Ik wil een verhaal, niet alleen voor mezelf maar voor ons allemaal”

In het universitaire verdiepingstraject ‘Groter dan ik’ onderzoeken studenten, met inspiratie vanuit levensbeschouwelijke en religieuze tradities, de grote vragen van onze tijd. Manuela Kalsky (UvH), Wilco de Vries (TUU) en Laurens van Lavieren (De Grote Vragen) zijn namens de organisaties betrokken bij het coördineren van onderwijsprogramma. Manuela en Wilco vertellen ons over het programma. De Vries: “Het traject is geïnspireerd op het Life Worth Living onderwijsprogramma van Miroslav Volf aan de Universiteit van Yale. We hebben samen een academische versie voor de Utrechtse context ontworpen.”

Waarom hebben jullie het onderwijsprogramma ‘Groter dan ik’ opgezet?

“Het idee is ontstaan na corona,” zo vult Kalsky aan. “Het Trimbos Instituut constateerde een verontrustend groot aantal studenten met psychische klachten, neerslachtigheid en depressies. We zagen het ook om ons heen. De singer-songwriter Froukje verwoorde toen het gevoel van de studenten heel treffend in haar lied Groter dan ik. ‘De wereld staat in de fik, en ik zou het wel willen blussen, maar het vuur is groter dan ik.’ Zij is inmiddels een ster, stond zelfs op Lowlands. Aan haar lied ontlenen we de titel van onze leergang. Waar kun je hoop vinden in tijden van crisis, wanneer de wereld in fik staat en je geen idee hebt hoe verder? Deze generatie heeft met verschillende crises te maken zoals COVID-19, de klimaatcrises, de migratieproblematiek en een wooncrisis.”

De Vries: “Wij willen studenten steunen in hun zoektocht naar de betekenis van het leven door samen op reis te gaan langs enkele van de meest invloedrijke antwoorden op de grote vragen. Uitgedaagd door docenten en praktijkdeskundigen binnen de grote levensbeschouwelijke en religieuze tradities kunnen studenten hun eigen visie op zingeving vormgeven.”

Wat zijn ‘de grote vragen’ waar studenten voor staan?

“De zin van hun leven, hun persoonlijke identiteit, mentaal welzijn en betekenisvolle relaties,” zegt Kalsky. “En de toekomst van de wereld en hoe ze betekenis kunnen geven aan hun bestaan te midden van alle uitdagingen van onze tijd. Het programma verkent antwoorden op deze existentiële vragen, persoonlijk en in een groter verband, theoretisch en praktisch.”

Wat kunnen de studenten verwachten als ze deelnemen aan het onderwijsprogramma?

“We starten met een weekend in een klooster. Daar besteden we aandacht aan vragen naar zingeving en spiritualiteit. We kijken naar de vragen van studenten en hoe het levensbeschouwelijk landschap in Nederland er nu uitziet,” zegt De Vries. “Op welke manier spelen vragen naar het goede leven daarin een rol, vroeger en vandaag? We zullen elkaar op een dieperliggend niveau leren kennen en in kleine groepen uitwisselen over goed doordachte verwerkings- en reflectieopdrachten. Dan volgen vier dagen, verspreid over twee maanden, waarin belangrijke filosofische en religieuze levensperspectieven langskomen, in de ochtend theoretisch en in de middag praktisch. Het programma wordt afgesloten met weer een weekend, waarin de studenten reflecteren op hun leerproces. Het programma is een persoonlijke reis én een intellectuele uitdaging, waarbij zingeving centraal staat. Coaches begeleiden de studenten op die reis.”

Hoort dit onderwijsprogramma thuis in het gewone curriculum van de universiteit?

“Nog niet. Het is wel de bedoeling in de toekomst,” zegt Kalsky. “Nu is het nog een pilot. Daarom krijgen de studenten er nog geen punten voor. Wel staat er bij succesvolle afronding een universitair certificaat tegenover. Staat goed op je CV – en bovendien is het een unieke ervaring.”

Wat is de waarde van religieuze en levensbeschouwelijke tradities in de zoektocht naar antwoorden op ‘de grote vragen’?

“De religieuze en levensbeschouwelijke tradities die in dit programma aan de orde komen – christendom, boeddhisme, jodendom, en humanisme – hebben een rijke traditie,” zegt De Vries. “Miljarden mensen leven en leefden volgens deze tradities en ervaren zingeving. We staan er in onze snel geseculariseerde samenleving vaak niet bij stil dat 84 procent van de wereldbevolking bij een religieuze traditie hoort. Praten over zingeving en mentaal welzijn zonder religieuze en levensbeschouwelijke tradities te betrekken, is kortzichtig.”

“Bovendien toont empirisch onderzoek aan dat religie en levensbeschouwing bijdragen aan geluk en zingeving,” zo vult Kalsky aan. “In een vrije, ongedwongen, academische setting kunnen studenten kennis maken met invloedrijke tradities waaraan ook mensen in Nederland verbonden zijn. Waarom kiezen zij ervoor zich aan deze tradities te verbinden en wat voegt het toe aan hun leven? Froukje vraagt in haar lied om een verhaal, niet alleen voor haarzelf maar voor ons allemaal. Is zo’n verhaal in deze levensbeschouwelijke tradities te vinden die mede richting geven aan het leven van nu?”

Wat willen jullie zeggen tegen iedereen die nog twijfelt om zich aan te melden?

“Meld je aan, laat je inspireren en draag bij aan de zoektocht naar antwoorden op de grote vragen van deze tijd!” zegt De Vries. En Kalsky besluit: “Gun jezelf deze bijzondere reis. Als de kosten een obstakel zijn, laat het ons weten.”