Hoe bevalt het bij Stem in de Stad?
“Stem in de Stad is bruisend, af en toe kolkend. Iedere dag komen hier zo’n 150 mensen over de vloer. Daklozen, asielzoekers, eenzame ouderen, vrijwilligers, stagiair(e)s. Ik vind het mooi dat alles onder één dak zit. Kruisbestuivingen en onverwachte ontmoetingen: dat is wezenlijk voor diaconie en dat is hier de orde van de dag. Of ik het moeilijk vond om Jurjen Beumer op te volgen? Tja, hij was de grondlegger van Stem in de Stad en heeft hier 25 jaar gewerkt. Maar ja, hij leeft niet meer. Zo is het nu eenmaal. Er zit weinig anders op dan verder gaan. Er staat natuurlijk wel een stevig bezield huis. In die zin is het ook weer niet moeilijk.”
Hoe gaat het met Stem in de Stad?
“We zijn veel bezig geweest met asielzoekers en uitgeprocedeerden, groepen die mij in het bijzonder aan het hart gaan. Dat deed Stem in de Stad al, maar in de afgelopen twee jaar is het uitgebreid. We zijn gestart met een Verblijfhuis en we hebben ons Nieuwe Wereldhuis geopend. We hebben aandacht gevraagd voor mensen in vreemdelingendetentie en dat werd breed opgepakt in de stad. Wat ik verder wil is Stem in de Stad verduurzamen, in alle opzichten van het woord. Financiële stabiliteit, aandacht voor de draaglast van personeel en vrijwilligers, maar ook beter nadenken over onze ecologische voetafdruk. En ik zoek openheid voor moderne spiritualiteit.”
Op 19 april organiseren jullie een ‘Dag van Hoop’. Waarom?
“Wij hebben altijd goede contacten onderhouden met de joodse en de islamitische gemeenschap hier in Haarlem. Afgelopen kerst hebben we nog een christelijk/islamitische viering gehouden met een imam en meer dan 80 moslims in de kerk. Dag van Hoop gaat over die verbinding. TV leeft van het opzoeken van tegenstellingen – niets mis mee hoor, laat het maar scherp zijn – maar er is ook een andere werkelijkheid. Lokaal zijn er zo veel banden en is er zoveel begrip, dat mag gevierd worden.”
De burgemeester komt ook. Heeft de gemeente Haarlem genoeg feeling met religieuze kwesties in Haarlem, vind je?
“Grappig, wij hebben een burgemeester (PvdA) en een wethouder WMO (D66) die allebei actief kerkganger zijn. Ook met de rest van het college zijn de lijntjes kort. Ik was daar echt door verrast.”
Verbinding is een belangrijk thema op 19 april. Wat versta jij onder verbinding? Wat onderscheidt verbinding van ontmoeting en dialoog, of gaat het om hetzelfde?
“Om eerlijk te zijn, zie ik dat als woorden voor hetzelfde. Ik ben niet zozeer op zoek naar de overeenkomsten tussen religies (hé, jij hebt een god en ik heb er ook één). Dat wordt toch alsof iemand gaat beschrijven waarom zijn of haar geliefde zo bijzonder is. Maar we zijn wel verbonden door een plaats en een tijd die we met elkaar delen: Haarlem in 2015. Als dat zo is, kun je er maar beter wat van maken. Dag van Hoop wordt een dag van muziek, hapjes, interviews en heel veel ontmoetingen. Natuurlijk zitten daar ook ontmoetingen tussen waar je anders uit komt – met overtuigingen en percepties die een beetje gekanteld zijn. Daar gaat het natuurlijk wel om.”
Filosoof Bart Brandsma gaf in het boek W!J-land aan: “Het conflict is de regel, de afwezigheid van conflict is de uitzondering. Wie voorstander is van vreedzaam samenleven, zal het conflict moeten accepteren. Confrontatie en conflict horen erbij, en dat niet alleen, ze zijn bij uitstek de schakel die groepen in onze samenleving aan elkaar bindt.” Ben je het met Brandsma eens? Moeten we niet gewoon wat relaxter zijn als het gaat om conflicten?
“Ik zou heel erg in mijn geheugen moeten graven wanneer ik dan een conflict heb gehad met een jood of met een moslim. Wat ik me wel goed herinner is een kleine kwart miljoen columns, debatten en tv-items over religieuze conflicten. Als dat je blik op de werkelijkheid is, ja dan is conflict de regel. Maar in het gewone leven? Lijkt me onzin. Met al die honderden daklozen en vreemdelingen over de vloer komt het bij Stem in de Stad gemiddeld eens in de twee weken tot een opstootje, misschien één keer per dag tot een fikse woordenwisseling. Valt mee, vind ik.”
Wat vind je zelf hoopvol in deze onrustige tijden van conflict en polarisatie?
“Dat mensen me voortdurend vertellen dat ze opknappen van ontmoetingen en gesprekken met mensen die een andere positie in de maatschappij innemen. Of dat nou daklozen zijn, vreemdelingen of mensen met een andere religie. Het relativeert, verrast, en is daarom dankbaar. Kennelijk doet het onze ziel goed om uit onze geijkte hokjes gelokt te worden.”
Stem in de Stad heeft jarenlang een ‘Beraad van Religies’ gehad/gecoördineerd. Helaas is dit beraad in 2014 ‘ontbonden’. Wordt het niet tijd om dit beraad weer nieuw leven in te blazen?
“Laten we niet te veel beraden, maar laten we dingen doen. Na onze interreligieuze kerstviering was het makkelijk om na de aanslagen in Parijs een gezamenlijk vredesgebed te organiseren. Nu vieren we de Dag van Hoop. Ik denk dat er nog veel van zulke gezamenlijke activiteiten zullen volgen.”
Laatste vraag: waarom moeten we de 19de april gewoon naar Haarlem komen?
“Niks moet, maar we hebben natuurlijk een geweldig programma. Ik verheug me in het bijzonder op verhalenverteller Hakim, op Rogier Pelgrim, die zijn nieuwste single gaat zingen en op Raja Alouani. Zij is de spokeswoman van de Marokkaanse Vrouwenvereniging in Haarlem. Ik denk dat je opgetild en veranderd naar huis gaat na de Dag van Hoop.”
