Wie is Kees Kok?

“Ik heb theologie gestudeerd in Amsterdam (KTHA) en werk sinds 1980 in diverse functies met Huub Oosterhuis samen in de Stichting ‘Leerhuis & Liturgie’ – nu ‘Nieuwe Liefde Leerhuis’. Tevens ben ik lid van het liturgisch team van Ekklesia Amsterdam, voorheen Amsterdamse Studentenekklesia. Ik schreef o.a. de boeken De vleugels van een lied. Over de liturgische poëzie van Huub Oosterhuis (1990) en De kunst van de liturgie (2004), en vele artikelen over liturgie, kerk en (kerk)geschiedenis. Daarnaast houd ik me intensief bezig met de productie, promotie en de uitgave van CD’s en muziekbundels van het liedgoed op teksten van Oosterhuis. Ook ben ik redacteur en (mede)vertaler van een vijftiental boeken van Oosterhuis in het Duits.”

Hoe gaat het met De Nieuwe Liefde?

“We zitten weer middenin een overgangsfase. Omdat de eigenaar inmiddels ook Felix Meritis en de Rode Hoed heeft verworven, naast het Compagnietheater dat hij al eerder had aangekocht, wordt er nu gewerkt aan een gemeenschappelijk programma voor die vier huizen. Daartoe is recent een nieuwe directeur benoemd, Clayde Menso. Het team van Leerhuis en Ekklesia verhuist in dat kader terug naar de Rode Hoed, waar intussen ook de diensten van de Ekklesia weer plaats vinden, omdat de Grote Zaal van De Nieuwe Liefde te krap werd bevonden. Wat precies onze plaats en de rol wordt in dat geheel, zal de komende jaren moeten blijken. Vooralsnog zien wij het als een nieuwe uitdaging, zoals dat heet. In elk geval geen tijd om vast te roesten.”

Je hebt een nieuw soort catechismus samengesteld. Hoe is dat idee ontstaan?

“Vijftig jaar geleden verscheen De nieuwe Katechismus (met een K), een poging om ‘het eeuwige geloof te verkondigen in een eigentijdse vorm’. Dat was een groot succes. Het boek werd in vele talen vertaald, maar is inmiddels weer bijna vergeten. ‘Rome’ was er ook niet tevreden mee en publiceerde in de jaren negentig een eigen Catechismus.

Intussen ontstond vanuit een hernieuwde omgang met de hele bijbel op een aantal plekken geleidelijk een andere, minder kerkelijk-dogmatische visie op het ‘christelijk geloof’. Huub Oosterhuis is een belangrijke woordvoerder van die bijbels-theologische herinterpretatie. Daarbij onderging hij zeer uiteenlopende invloeden van Joodse, protestantse en katholieke zijde. Dat bracht mij op het idee om uit zijn vele publicaties, preken en overwegingen, vijftig jaar na De Nieuwe Katechismus, een (niet dè) ‘nieuwe catechismus’ te destilleren, waarin zonder aanspraak op systematische volledigheid, aan de hand van het ‘Grote Verhaal’ van de Joodse en van de ‘messiaanse’ traditie, wordt geprobeerd antwoorden te vinden op de eeuwige vragen van vandaag. Voorbij aan het onderscheid katholiek-protestant. Voor alle mensen van goede wil. Dat is inmiddels een boek geworden, getiteld Alles voor allen.”

Wat is er nieuw aan deze nieuwe catechismus?

“In traditionele catechismussen gaat het om een systematische uiteenzetting van de kerkelijke leer van protestantse of katholieke snit, waarbij de bijbel, vooral het Nieuwe Testament, vooral dient als illustratie en bevestiging daarvan. Deze nieuwe catechismus gaat uit van de hele bijbel als oorspronkelijk ‘geloofsboek’, waaraan ‘wij’, hoe nieuw ook, allemaal schatplichtig zijn. Onze taal over God, Jezus en van heel ons ‘geestelijk leven’ (‘spiritualiteit’) is er mede door gevormd. Vraag is: Wat heeft het ons (nog) te zeggen? Veel dus. Niet als orakel over een religieuze werkelijkheid boven ons en naast de alledaagse, maar als een ‘boek van mensen over mensen’, een leerboek over liefde en schuld, troost en verzoening, leven en sterven. Het laat zich niet kisten in kerkleer.”

Wat heeft ‘jullie’ catechismus te maken met 1.000 stemmen zingen 50 Jaar Katholiek in Nederland?

“Alles voor allen wordt op 30 december gepresenteerd tijdens een manifestatie die – enigszins wijdlopig – heet: ‘1000 stemmen zingen 50 jaar katholiek in Nederland’.

Een aantal gasten, waaronder Bisschop De Korte en Huub Oosterhuis, zal in korte statements zijn en haar visie geven op wat er de afgelopen jaar in en aan de rafelranden van de kerken aan positiefs is gegroeid en hoe het verder zou kunnen gaan. Er zal aandacht zijn voor de rol van de oude religieuze orden bij de bevordering van nieuwe initiatieven, en voor de noodzaak van maatschappelijke betrokkenheid. We houden ook een stilte en zingen een Vrede-lied voor Syrië. En er wordt veel gezongen: Oosterhuis, maar ook liederen op teksten van Henriëtte Roland Holst en Vasalis. We streven naar ‘1000 stemmen’ – dat bleek bij een eerdere manifestatie een aantrekkelijke slogan. Samen met koorzangers uit het hele land, onder leiding van Tom Löwenthal.”

Waar verheug je je het meest op?

“Persoonlijk verheug ik mij het meest op het zingen, omdat er niets zo verbindend kan werken als het samen zingen van teksten die je niet in een bepaald geloofskorset dwingen, maar je in een met anderen gedeelde ruimte zetten. En je kunt sowieso meer zeggen dan zingen.”

Wordt het een katholiek onderonsje?

“Ja en nee. Ja, want de sprekers zullen het vooral hebben over ontwikkelingen binnen de katholieke kerk. Nee, want het woord ‘katholiek’ betekent wat ons betreft vooral ‘algemeen’: het heeft betrekking op de hele bandbreedte van de bijbelse geloofstraditie, voorbij aan kerkelijke grenzen. De liederen zijn daarvan de beste illustratie, en ook de catechismus wil dat uitstralen. Misschien kan uit het oude in zichzelf gekeerde katholieke wij een open katholiek nieuw wij ontstaan.”

Huub Oosterhuis en bisschop De Korte… een spannende combinatie, lijkt me.

“Bisschop De Korte heeft laten zien dat hij, in tegenstelling tot andere kerkelijke leiders, openstaat voor nieuwe ontwikkelingen. Uiteraard is hij als bisschop gebonden aan de kerkelijke voorschriften, maar lijkt hij die in de lijn van paus Franciscus minder rigide te hanteren. Hij zal daarover worden geïnterviewd door Colet van der Ven. We zijn benieuwd naar zijn antwoorden.

Huub Oosterhuis staat – zoals bekend – zeer kritisch tegenover de ontwikkelingen in de katholieke kerk van de afgelopen vijftig jaar. Maar hij zal in zijn bijdrage focussen op het positieve dat ook in die jaren is ontstaan. Zo zal hij betogen dat de God van de kerken intussen weer meer de God van alle mensen is geworden.”

Greco Idema

Greco Idema

Eigenaar Bureau Intermonde

Greco Idema is eigenaar van Bureau Intermonde, een interreligieus advies- en organisatiebureau. De afgelopen jaren ontwikkelde hij (soms …
Profiel-pagina
Nog geen reactie — begin het gesprek.