Na een zorgeloze jeugd in Zuid-Afrika, waarin hij hele dagen buiten speelde en de enige regel was ‘om vijf uur thuis zijn’, ging Ian Read op zijn dertiende naar kostschool en vervolgens het leger in. Hij leerde er onderdeel te worden van het apartheidssysteem, maar voelde dat hij niet de persoon kon zijn die de school en het leger van hem probeerden te maken. Maar wie was hij dan wel? En waarom was hij er? Hij vond de zoektocht die volgde zo lonend dat hij er zijn werk van maakte anderen op hun zoektocht te begeleiden.
“Ik geloof dat alles een reden heeft”, zegt Ian Read. Hij is nog maar aan het begin van zijn verhaal: hoe hij, eenmaal uit dienst, in vele reizen de tijd nam om uit te zoeken wie hij was en waarom hij er was. Hoe hij terug in Zuid-Afrika vrijwilliger werd in het wildreservaat, waar hij nu groepen begeleidt die op trail gaan: een tocht van meerdere dagen door de wildernis. Het is een beetje zoals met Nelson Mandela, zegt hij schuchter. Die had in de gevangenis tijd om na te denken en kwam zo tot prachtige inzichten. Misschien had hij de kostschool en het leger nodig om op zoek te gaan naar de betekenis en het doel van zijn leven. En dan zegt hij het: “Ik geloof dat alles een reden heeft.”
Maar hij verloor onlangs na een kort ziekbed zijn vrouw en staat er nu met zijn zestienjarige zoon alleen voor. “Natuurlijk is dat intens verdrietig. En ik ben nog op zoek naar het waarom van haar ziekte en dood. Het heeft voor mij wel iets te maken met de verhouding tussen ziel en geest, tussen gevoel en verstand. Veel mensen luisteren vooral naar hun verstand en niet naar hun gevoel, hun innerlijke wijsheid. In haar ziekte heeft Mandy een proces doorgemaakt waarin haar ziel en haar geest op één lijn kwamen. Nu is het mijn opgave om vrede te krijgen met haar dood. En om verder te leven in dankbaarheid dat we met z’n drieën de schoonheid en de vreugde van haar leven mochten ervaren.”
De definitieve scheiding en de afbraak van haar lichaam doen intens pijn. “Mijn zoon Angus en ik moeten hier doorheen. Dat is heel moeilijk, maar ik geloof dat mensen de kracht hebben zichzelf te helen. Angus en ik zitten midden in dat proces van heling. We praten veel over haar. En onlangs hebben we samen haar as verstrooid op een heel bijzondere plek. Dat was een prachtige ervaring, waar we nog steeds mee bezig zijn.”
Als hij gaat werken, laat hij zijn zoon nu achter bij Mandy’s broer. En nee, daar voelt hij zich niet schuldig over. Het is wel zwaar om hem achter te laten, maar zijn zoon weet dat zijn werk zijn passie is. Weet hoe intens hij ervan geniet te kunnen lachen en huilen met mensen die op zoek zijn naar de zin en betekenis van hun leven. Van de vrede die hij voelt als mensen gaan ervaren dat de aarde en alles daarop heilig is en dat zij daar zelf onderdeel van zijn. “En ik denk echt dat schuld een nutteloze emotie is. Je moet er iets mee doen en als dat niet kan, moet je je met de situatie verzoenen.”
Er zijn sleutelmomenten in je leven die een nieuw hoofdstuk ontsluiten: de geboorte van een kind, de dood van een geliefde. “Mijn zoon en ik zijn dat nieuwe hoofdstuk aan het ontsluiten.” Dat is wat ook gebeurt op een trail. Hij maakt deze tochten met westerse managers en professionals, maar ook met (ex)verslaafden of mensen uit de communities rond de natuurparken. Met minimale bepakking en geen enkel comfort trekken zij in een kleine groep acht dagen door de wildernis. Om een nieuw hoofdstuk te ontsluiten: los te komen van het gewone leven, zich te verbinden met de natuur en op zoek te gaan naar wie ze zijn en wat ze met hun leven willen. De trail is allereerst een individuele tocht, maar soms blijkt er een gemeenschappelijk thema te zijn. En vaak herkennen de deelnemers stukjes van hun zoektocht in de verhalen van anderen.
Dat nieuwe hoofdstuk ontdek je het beste als je je gewone leven achter je laat. “Niet voor niets zonderden de grondleggers van religies zich een tijdlang af om op zoek te gaan naar de betekenis van hun leven. Jezus in de woestijn, Mohammed in zijn grot, Mozes op de berg. Er komt een tijd in je leven dat je op zoek gaat naar de zin ervan. Ik geloof echt dat we op aarde zijn om te groeien en een iets betere versie van onszelf te scheppen.”
Wie op zoek gaat, moet allereerst loslaten. Je mobiel mag niet mee op trail. Nog belangrijker is om je angsten, oordeel en zorgen los te laten. Maar eigenlijk gaat dat vanzelf in de natuur. “Als je midden in de nacht vanuit de wildernis opkijkt naar de sterren, voel je je heel klein en tegelijkertijd verbonden met alle leven op aarde. Dan ga je als vanzelf nadenken over je leven en over de vragen die daar spelen. En begin je te begrijpen waarom je leeft, wat je doel is en wat je rol is in het grote geheel.”
Dat kan ook driehoog achter of in je eigen achtertuin. Hij spreekt uit eigen ervaring. In het overvolle Amsterdam had hij een lege dag te vullen. Het was gaan sneeuwen en halverwege de morgen brak de zon door. Hij keek naar de mensen op straat en de vogels op het water. Zijn glas rooibosthee verbond de gracht waar hij zat met thuis. “En ik voelde me intens vredig en verbonden met alles en iedereen.”
Doe wat bij je past. Je kunt op zoek gaan naar de betekenis van jouw leven door je aan het begin of het eind van iedere dag ‘leeg’ te maken door meditatie, gebed, ademoefeningen, dans, of wat ook voor jou werkt. Of je kunt de natuur in gaan, bij voorkeur alleen. “Kijk naar de vogelnesten, de dieren, de zon, de maan. Voel wat de wind en het water doen. En leer dan luisteren: naar jezelf, naar god, naar de natuur. Onze wereld is zo chaotisch geworden. Neem de tijd om te onthaasten en te luisteren naar je ziel. Misschien speelt er een vraag in je leven. Stel hem aan jezelf vóórdat je gaat mediteren of de natuur in gaat en laat hem dan los. Probeer niet te hard. Wees mild voor jezelf. Misschien valt je al snel een antwoord in. Misschien pas onder de douche, op weg naar je werk, of volgende week. Maar er komt een antwoord.”
Dit interview komt uit het magazine VANDAAG. Meer lezen over zingeving en levenskunst? Vraag nu gratis en vrijblijvend VANDAAG magazine aan!