“Ik vind het belangrijk dat we elkaar herkennen als gelijken”

Wie is Ingeborg Hendriks?

“Altijd moeilijk om jezelf te beschrijven. Het blijft toch etiketjes plakken die vrij willekeurig gekozen zijn. Laat ik dan iets vertellen over de drive van waaruit ik werk. Vanuit mijn bureau Zin voor Zin maak ik educatieve projecten rondom verhalen en gedichten in het kader van literatuureducatie, filosofie en levensbeschouwing. Ik houd van verhalen en gedichten omdat ze vaak in beelden vertellen wat in gewone taal onzegbaar is. In mijn projecten wil ik kinderen laten genieten van de schoonheid van taal, prikkelen en verwonderen en zelf dingen laten onderzoeken. Verhalen hebben een verbindende werking. Overgeleverde verhalen zorgen voor verbinding binnen culturen. Bovendien scheppen ze een gemeenschappelijk kader om samen in dialoog te kunnen gaan.”

Wat is Spiegels precies?

“Spiegels is een toegankelijk en inspirerend kijk-, lees- en ontdekboek met teksten uit verschillende levensbeschouwelijke tradities (jodendom, christendom, islam, hindoeïsme, boeddhisme, taoïsme en soefisme). Verhalen uit de mondelinge verteltradities, en citaten of bewerkingen van verhalen uit religieuze geschriften worden in het boek gecombineerd met fragmenten uit de jeugdliteratuur en korte informatieve teksten. De verzamelde teksten zijn thematisch zo bij elkaar gebracht dat teksten uit verschillende tradities elkaar spiegelen of aanvullen. Thema’s die aan bod komen zijn: godsbeelden, gebed en meditatie, hoop en vertrouwen, naastenliefde, geweldloosheid en innerlijke vrede. Dit zijn universele thema’s die iedereen vanaf een jaar of tien naar zijn eigen leven kan vertalen. De teksten prikkelen om na te denken over de eigen normen en waarden. Door teksten uit verschillende tradities naast elkaar te plaatsen en aan te duiden met pictogrammen, zal de lezer automatisch ook dwarsverbanden gaan ontdekken. In essentie is elke religie er in mijn ogen erop gericht het individu te verbinden met het grotere geheel: met de bron, onze bestaansgrond, met ‘God’, met het leven en met elkaar. Door te focussen op deze essentie kan Spiegels zorgen voor meer onderling begrip en een grotere verbondenheid.”

Is Spiegels nou bedoeld voor het onderwijs of voor de algemene markt?

“Ik denk dat het iedereen met belangstelling voor religie en spiritualiteit kan inspireren, maar onze uitdaging is vooral om dit boek zijn weg te laten vinden in het onderwijs. Door de kleurenfoto’s, de afwisseling in tekstsoorten en de inhoudelijke wisselwerking tussen de teksten is het boek een mooi aanknopingspunt voor levensbeschouwelijk onderwijs. Het is daarom de bedoeling voor de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van de middelbare school lesmateriaal bij het boek te ontwikkelen. Niet alleen voor de leerlingen, maar ook voor de leerkrachten kan Spiegels een kijk- lees en ontdekboek zijn. Zeker in het basisonderwijs voelen leerkrachten zich vaak verlegen met het onderwerp religie. Ze vinden het belangrijk om er aandacht aan te besteden, maar komen vaak niet verder dan het geven van feitelijke informatie over rituelen en gebruiken. Spiegels geeft door de authentieke verhalen en citaten een beeld van de levensbeschouwelijke tradities’ van binnenuit’. Achter in het boek worden ze vervolgens nog eens apart toegelicht, zodat ook de onderscheidende kenmerken aan bod komen.”

Er zijn al vele andere boeken op dit terrein voor het onderwijs. Waarom dan toch Spiegels?

“Spiegels is volgens mij op een aantal punten onderscheidend. Ten eerste vertelt het niet over levensbeschouwelijke tradities, maar laat het de lezer kennismaken met de verhalen en beelden die deze tradities voortgebracht hebben. Zo ontstaat een beeld van binnenuit en kan de lezer zelf op zoek gaan naar wat de teksten voor hem betekenen. Ook de focus op overeenkomsten in plaats van verschillen is onderscheidend. Spiegels laat zien dat religie een hulpmiddel kan zijn om te verbinden met het leven en met elkaar. Zeker in deze tijd waarin mensen uit verschillende religies vaak recht tegenover elkaar staan, is dit belangrijk.”

Het gaat dus om de focus op overeenkomsten in plaats van de verschillen. Waarom? Mogen verschillen er niet zijn en is het juist niet goed om vooral te kijken naar wat de verschillen zijn?

“Verschillen mogen er zeker zijn en die komen in Spiegels ook tot hun recht. Het is juist inspirerend dat alle teksten hun eigen sfeer ademen en hun eigen idioom hebben. Maar mensen – en dus ook religies – zijn niet zo verschillend van elkaar als op het eerste gezicht lijkt. Ik vind het belangrijk dat we elkaar herkennen als gelijken, dat we zien dat we onder alle cultureel bepaalde verschillen toch dezelfde verlangens en worstelingen kennen. Als je de teksten in Spiegels leest vallen overeenkomsten in gebruiken, waarden en normen op, maar zie je vooral dat de mens er altijd al naar heeft gestreefd zijn individuele beperkingen te overstijgen en voeling te krijgen met de totaliteit. Kern van elke religie is in mijn ogen het ‘re-ligare’, oftewel het ‘opnieuw verbinden’. Volgens mij is dat hard nodig in onze maatschappij. Als je je kunt verbinden met je diepste levensgrond, wordt het vanzelfsprekend om te leven vanuit respect, eerbied en liefde. De titel Spiegels is geïnspireerd op het beeld van het net van Indra uit de boeddhistische filosofie. De god Indra heeft in zijn hemelse verblijfplaats een net hangen dat zich eindeloos naar alle kanten uitstrekt. Aan ieder knooppunt van het net zit een parel waarin alle andere parels worden weerspiegeld. Dit vind ik een mooie metafoor. Elk deeltje weerspiegelt het geheel. Elk mens draagt het universum in zich en beïnvloedt het totaal.”

Waarom een crowdfundingactie op Geloofinjeproject?

“In mijn gedachten is Spiegels er al bijna, maar in werkelijkheid is het alleen mogelijk het boek (en in een latere fase het lesmateriaal) te maken als we voldoende geld bij elkaar kunnen krijgen. Een boek als Spiegels met veel kleurenfoto’s brengt hoge kosten met zich mee. De website www.geloofinjeproject.nl biedt een platform voor projecten die geïnspireerd zijn vanuit zingeving, spiritualiteit en religie. Via de crowdfundingactie kunnen we meteen onderzoeken of er voldoende draagvlak voor het boek is. Op dit moment hebben we € 1875,- binnen. Dat is een mooi begin, maar pas 31% van het totale bedrag dat we nodig hebben. Ik roep dan ook iedereen op om een kijkje te nemen op www.geloofinjeproject.nl en ons project te steunen. Al vanaf € 25,- kun je donateur worden. Je krijgt het boek dan opgestuurd zodra het klaar is. Bij een donatie vanaf € 250,- kun je ook digitaal lesmateriaal bij het boek krijgen en een workshop levensbeschouwing voor je organisatie. Als het benodigde bedrag op 3 juli nog niet binnen is, gaat het project niet door en krijgen alle donateurs hun geld terug.”

Wanneer is ‘Spiegels’ een succes?

“Als het boek dat ik voor ogen heb er strakjes ook daadwerkelijk ligt en mensen zich erdoor geïnspireerd voelen! Ik hoop dat Spiegels jong en oud helpt om zich te verbinden met zichzelf, met elkaar en met het leven. En dat het leerkrachten in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs een kapstok in handen geeft om op een positieve, open en onderzoekende manier aandacht te besteden aan religie(s).”