Stop met ‘geen seks voor het huwelijk’

‘Hot issues’ vertelt over de kloof die je zelf ervoer tussen het christelijke principe van ‘geen seks voor het huwelijk’ en de seksuele verlangens die je tijdens je relatie ervoer. Wat is het grootste stresspunt waar je tegenaan loopt als het gaat over seksualiteit binnen het christendom?

“Het grootste stresspunt, waar ik rond mijn 16e jaar al tegenaan liep, is dat binnen de orthodoxe stromingen er enerzijds een groot taboe op seksualiteit rust en er anderzijds een enorm hoge norm wordt gesteld, namelijk ‘geen seks voor het huwelijk’. Bij die norm wordt geen praktische hulp gegeven. Hoe moeten we omgaan met ‘geen seks voor het huwelijk’? Als je tiener bent, is trouwen nog zo ver weg. Maar je krijgt wel je eerste vriendje, je ontdekt wel je eigen seksualiteit. Toen ik voor het eerst zoende, voeg ik me af: ‘Mag dit van God? Valt zoenen al onder seks? En is zelfbevrediging seks?’ Er is een enorme kloof tussen de praktijk en de norm; er is een grijs gebied tussen geen seks en de daad. Wat moet ik hiermee? Nergens kon ik de antwoorden vinden. Toen besloot ik, nadat ik al die worstelingen en vragen zelf had doorgemaakt, mijn ervaringen op te schrijven.”

Twee hot issues zijn zelfbevrediging en porno. Waarom zijn deze vanuit het christendom zulke hot issues?

“Binnen het christendom heerst een enorm hoge norm en tegelijkertijd een zwijgcultuur als het over seksualiteit gaat. Hierdoor komen heel veel jongeren in de knoop met zelfbevrediging en porno. Vroeg of laat ziet iedereen porno. Vroeg of laat ontdekt iedereen zijn eigen seksuele verlangens en dat je aan zelfbevrediging kunt doen. Het enige dat ze hierover geleerd hebben, is dat seks alleen binnen het huwelijk mag en dat alle seks buiten het huwelijk zondig is. Zelfbevrediging en porno mogen dus niet. Doe je dat wel, dan ben je schuldig. Hierdoor denken jongeren ‘ik ben vast de enige. Nu ben ik een slechte christen, want een christen doet dit niet.’ Ze kunnen hierdoor een zware schuldenlast ervaren.”

Hoe wordt beargumenteerd dat zelfbevrediging en pornografie zondig zijn?

“Vaak worden hiervoor twee Bijbelteksten gebruikt. Het verhaal van Onan, uit het Bijbelboek Genesis, wordt aangehaald om te zeggen dat zelfbevrediging zondig is. Onan moest van Juda met de vrouw van zijn broer geslachtsgemeenschap hebben om voor zijn broer nakomelingen te verwekken. Onan wilde dat echter niet en daarom liet hij steeds zijn zaad op de grond terecht komen. God doodde hem daarvoor. Dat Onan zijn zaad op de grond terecht liet komen en zo verspilde, wordt gekoppeld aan zelfbevrediging.

Pornografie wordt veroordeeld met behulp van een tekst uit het evangelie van Mattheüs. In hoofdstuk 5 staat: ‘Jullie hebben gehoord dat gezegd werd: “Pleeg geen overspel.” En ik [Jezus] zeg zelfs: iedereen die naar een vrouw kijkt en haar begeert, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd’ (Nieuwe Bijbelvertaling). Als je porno kijkt, kijk je met begerige ogen naar de vrouw(en) in beeld. Volgens deze tekst is dat een vorm van overspel en dus een zonde. Porno kijken gaat vaak samen met zelfbevrediging.”

Zelfbevrediging kan ook gezien worden als aspect van een natuurlijke en gezonde seksuele ontwikkeling. Is de schuld die door het geloof wordt opgelegd, onterecht?

“Ik maak een onderscheid tussen twee soorten schuld. Enerzijds hebben we ‘echte schuld’. Dit is de stem van het geweten die ons vertelt wat goede en gezonde dingen zijn en ons een schuldgevoel geeft als we slechte en ongezonde dingen doen. Anderzijds hebben we wat ik noem ‘onterechte schuld’. Dit is schuld die je niet helpt om een goed mens te zijn, zoals de stem van het geweten doet, maar schuld die jou kleineert. Met deze onterechte schuld kampen christelijke jongeren. Als ze aan zelfbevrediging doen, denken ze dat ze een slechte christen, een slecht mens zijn. Ze gaan zich minderwaardig voelen; het tast hun zelfbeeld aan. Hierdoor wordt de schuldenlast alleen maar groter. En doordat er ook nog eens een hoge norm wordt gesteld, durven ze er niet over te praten. Ze blijven dus rondlopen met een bijna niet te dragen schuldgevoel.”

Hoe kunnen we jongeren gezond met seksualiteit om laten gaan?

“Ik haal graag recente onderzoeken aan. Uit die onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat er nauwelijks verschil zit tussen christenen en niet-christenen als het gaat over de mate van zelfbevrediging of pornografie kijken. Als ik dit vertel bij een jongerengroep en de jongeren gaan beseffen dat zelfbevrediging iets is dat bijna iedereen ontdekt, zie je de opluchting op hun gezicht. Daarna kunnen we met elkaar verder praten over hoe je dit een gezonde plek in je leven kunt geven.

Maar eigenlijk moeten we het niet zozeer over seks hebben, als wel over hoe jongeren denken over relaties. Voor wie wil je je shirtje uittrekken? Wat verwacht je van het leven? Uit onderzoek van het CBS blijkt dat 75% van de jongeren verlangt naar een vaste partner, naar huisje, boompje, beestje en dat die partner exclusief voor jou is. Dit is een basisverlangen, maar ligt voor jongeren nog zo ver weg. Ze denken na over de korte termijn, niet over de lange termijn. Het zou de rol van de kerk moeten zijn en van ons om jongeren na te laten denken over de toekomst. Ik vind dat iedereen een seksuele overtuiging moet hebben.”

Wat omvat zo’n seksuele overtuiging?

“Het is belangrijk dat je nadenkt over relaties. Wat verwacht je van een relatie en welke rol speelt seksualiteit daarin? Duik je al in de eerste week van je verkering met je vriendje in bed of wil je eerst ontdekken wie je vriendje daadwerkelijk is? En als je seksuele omgang hebt, hoe ver ga je daar dan in? Komt het tot de daad, ga je niet verder dan wederzijdse bevrediging, of wacht je met elkaar naakt zien tot na het huwelijk? Er is een groot grijs gebied tussen geen seks en de daad. Ieder moet daarin zijn eigen keuzes maken. ‘Geen seks voor het huwelijk’ is de verkeerde definitie, een verkeerd uitgangspunt voor dit gesprek. Het is veel belangrijker om te praten over relaties en om doordachte keuzes te maken.”

Ik heb vrienden in christelijke kring en veel vrienden erbuiten, maar ik heb nog nooit iemand over een seksuele overtuiging horen praten. In de katholieke kerk waarin ik ben opgegroeid, heb ik niets over seksualiteit gehoord. In Taizé, waar ik een tijd vrijwilliger ben geweest, werd het onderwerp vermeden. Jongens en meiden werden er bewust van elkaar gescheiden. Ze zeggen dat je zo leert celibatair te leven. Maar we kregen zo helemaal niet de kans hiermee om te gaan, want we werden weggehouden van situaties waarin het celibaat op de proef werd gesteld. Hoe kunnen we in zo’n klimaat een seksuele overtuiging ontwikkelen?

“Je moet niet vergeten dat er veel angst voor seks is. Seksuele verlangens worden als vurig en passievol omschreven. Het is fantastisch, overweldigend. En tegelijkertijd wild, ongetemd. Te vaak wordt hierop vanuit angst gereageerd. Seksualiteit wordt als iets oncontroleerbaars gezien en moet daarom onderdrukt worden. Maar het is niet oncontroleerbaar. We hebben de keus. En als we die keuzes bewust maken, hoeven we niet bang te zijn. Seks is fijn én tegelijkertijd voor veel mensen complex. Laten we daar eerlijk over zijn.”