“Wat gewoon is, is niet per se goed”

Wie is Kees de Groot en kun je iets vertellen over Zeevuh?

“Ik ben socioloog en theoloog, verbonden aan de Tilburgse universiteit. Daar laat ik de studenten nadenken over de vraag wat theologie voor een vreemd vak is, en begeleid ik ze bij het organiseren van geloofsgemeenschappen en geestelijke verzorging.

Daarnaast ben ik dus speler, de laatste acht jaar bij Theater Zeevuh. Oprichter Bart van Dijck vroeg me daarbij nadat we samen hadden gespeeld in twee mannen-voorstellingen. Daar hadden we samen zo fijn luchtgitaar gespeeld, gevochten, en met bierkratjes gesjouwd, dat we nog wel verder wilden, maar dan zonder professionele regisseur erbij. Dat leverde de fantastische voorstelling Bingo! op, waar ook de naam Zeevuh vandaan komt. Tijdens het maakproces deden we veldonderzoek bij Café d’n Bingo in Tilburg. Op basis daarvan improviseerden we scènes en daar stelden we een stuk uit samen. Die werkwijze is gebleven. En vaak spelen we op locatie: in een school, een supermarkt, een kerk, en nu in een zogenaamde broedplaats bij de Piushaven in Tilburg, zo’n verwaarloosd industrieel gebied dat helemaal hip wordt gemaakt en waar kleine bedrijven zich mogen vestigen.”

Jullie zijn dus een sekte begonnen. Vertel…

“Ja, het moest er een keer van komen. We zijn al die tijd al erg geïnteresseerd in wat met een jaren zeventig-woord groepsdynamica heet. Hoe ontstaan toch die merkwaardige processen tussen mensen, die iedereen herkent, maar niemand verzint? Een sekte is dan een mooi experiment om dat te onderzoeken. Documentaires en speelfilms over religieuze bewegingen, interviews met radicale gelovigen en andere toegewijde types, een televisieserie over een stamkroeg als t Schaep met de vijf poten, maar vooral onze eigen ervaringen als devotee, Jezusfan, hooligan, biodynamische tuinvrouw en pseudo-psychiater waren daarbij zeer leerzaam. Maar we wat we vooral doen, elke week weer, is de vloer opgaan en spelen.

Zo is er een stuk aan het ontstaan van een uur, Cocon, waarin uiteenlopende personages met elkaar een zinvol leven proberen te leiden. Inmiddels doen we dat maken overigens wel onder de strakke leiding van een jonge professionele en uiterst getalenteerde regisseur: Michelle van Daalhoff. We spelen in het Juttheater, een afgescheiden deel van een oude loods waarin ook een bierbrouwer, meubelmaker en 3-D printerette is gevestigd. De première is 14 april in Tilburg en daarna spelen we dat weekend en het volgende weekend nog vier voorstellingen en we sluiten af met een matinee op zondag 24 april zodat de kinderen ook kunnen komen. Een tournee hebben we nog niet in de planning staan.”

Waarom een stuk over een sekte?

“Het woord ‘sekte’ is interessant. Zo noemen mensen meestal groepen waar ze zelf niet toe horen en die ze eng vinden. Wij willen dat ‘andere’ begrijpelijk maken, en laten zien dat het heel zinvol kan zijn om afstand te nemen van gangbare ideeën en, met anderen, je eigen plan te trekken. Wat gewoon is, is niet per se goed. Al kan afzondering natuurlijk ook tot ontsporing leiden. We vonden het daarnaast aantrekkelijk om utopiaatje te spelen, en onder het mom van spel kun je zalig mediteren, lief zijn voor elkaar, uit je dak gaan, ruzie maken…”

Hoe realistisch is jullie stuk? Komen sektarische toestanden veel voor in Nederland?

“Ons stuk is uitermate realistisch. Wij maken ‘amoreel geëngageerd theater’ en blijken telkens weer onze vinger aan de pols van de kloppende tijdgeest te hebben. Wat dat precies betekent – daarover verschillen de leden van Zeevuh van mening. Zelf zou ik zeggen: sektarische toestanden waar populaire media dol op zijn, met fors psychisch geweld, gedwongen afzondering en maatschappij bedreigende denkbeelden, zijn uitzonderlijk en vooral een product van de verbeelding. Er is een grote behoefte om een mysterieus kwaad te creëren, maar mensen die gaan deelnemen aan een beweging die voor jou vreemd is, zijn niet zoveel anders dan jijzelf. Ja, er zijn religieuze bewegingen waarin mensen worden misleid, of waarin mensen tot de overtuiging komen dat de buitenwereld zo slecht is dat daar geweld tegen mag worden gebruikt. Daar hoeft een beweging niet religieus voor te zijn. En als ik mezelf zo hoor praten, lijkt mij dat heel wat sektarische toestanden zich bijvoorbeeld ook in de financiële sector voordoen, in grote en kleine bedrijven, in gezinnen, waar niet? Dus ja, sektarische toestanden komen heel veel voor in Nederland.”

Wat zou je tegen de lezers van dit interview, die twijfelen over komen kijken, willen zeggen?

“Niet komen als je comfortabel in het rode pluche wilt zitten. Niet komen als je even een avondje/middagje niks geks wilt. Wel komen als je een club spelers met veel plezier een werkelijkheid wilt zien creëren die volslagen idioot is, maar volkomen herkenbaar. Waardoor je na afloop denkt: verrek, zo zou het met mij ook kunnen gaan. Wel komen als je nog vrij bent op 14, 15, 16, 22, 23 april (20.30 uur) of 24 april (14.00 uur) en Galjoenstraat 35-37 in Tilburg enigszins te bereizen is. Dan kun je een kaartje reserveren op www.zeevuh.nl en 9 euro betalen aan de kassa. En heb je een prettig gestoorde avond/middag.”