Joost Röselaers: “Wij hebben een ijzersterke boodschap”

En… hoe bevalt het werk als algemeen secretaris bij de Remonstranten? Was je niet liever in Londen doorgegaan waar je werkzaam bent als predikant van de Dutch Church?

“Tot de zomer woon ik in Londen, en vlieg ik om de week naar Utrecht. Wij hebben als gezin een fantastische tijd gehad in Londen, en genieten nog dagelijks van het leven hier. Maar wij spraken van tevoren met elkaar af dat wij hier vier jaren zouden blijven en daar hebben wij ons altijd op ingesteld. Het is een geweldige uitdaging om als algemeen secretaris aan de slag te gaan. Wat mij opvalt, is dat binnen de remonstranten een open en enthousiasmerende sfeer is, waar nieuwe initiatieven worden gewaardeerd. Dat geldt voor het bureau en het landelijk bestuur, en voor de predikanten en plaatselijke gemeenten. Ik zit vol ideeën en zie ernaar uit om deze ideeën binnen deze context te concretiseren.”

Tom Mikkers opvolgen… is dat geen onmogelijke opgave?

“Tom Mikkers heeft veel betekend voor de remonstranten. Hij zorgde voor veel PR, en dankzij de campagne is de blik naar buiten gericht. Ik ga heel graag in zijn spoor verder. Ik heb een geheel andere persoonlijkheid dan Tom, en leg andere accenten. Ik denk dat dat elkaar juist goed aanvult. Ik heb vorige week met Tom geluncht bij de EO, hij voelt zich daar als een vis in het water.”

Zoals eerder aangegeven hebben jullie 600 nieuwe leden ‘gescoord’ met jullie acties. Kosten: enkele tonnen. Tevreden?

“De campagne heeft meer opgeleverd dan zeshonderd leden. Ik merk een vernieuwd en versterkt zelfbewustzijn bij predikanten en gemeenten. Dat is van onschatbare waarde. Wij gaan uiteraard door met de campagne en zijn in gesprek met een bureau over een vervolg. Het bureau zit vol creatieve ideeën en het wordt nog lastig om een keuze te maken daaruit.”

Welke ambities heb je voor de komende jaren?

“Ik wil mij naast de campagne en zichtbaarheid in media richten op het versterken van het landelijke aanbod. Daar is veel behoefte aan binnen gemeenten. De vraag is wat je deze nieuwe vrienden aanbiedt. En uiteraard de bestaande groep. Het gaat over de vorm en inhoud van kerkdiensten. Over nieuwe vormen van gemeente-zijn. Met andere woorden: met de campagne is de aanvliegroute aangezet, en nu moet de landingsbaan worden uitgezet. Ik heb in Londen veel activiteiten voor een breed publiek ontwikkeld, met name door de week. Ik was nauw betrokken bij de oprichting van het Dutch Centre. Dat heeft de Nederlandse Kerk beïnvloed. Een grote groep mensen voelt zich nu verbonden met de plek, en ziet de kerk als een plek van ontmoeting en zingeving. Deze ervaringen neem ik graag mee in mijn nieuwe werkzaamheden.”

Wie of wat bepaalt wanneer iemand een Remonstrant is?

“Je zou in het algemeen kunnen stellen dat remonstranten open en nieuwsgierig zijn, en zich willen laten voeden door verschillende bronnen. We hebben trouwens heel veel sympathisanten. Er wordt heel vaak tegen mij gezegd: ‘als ik voor een kerk zou kiezen, dan voor de remonstranten!’ De mogelijkheid om landelijk vriend te worden komt juist tegemoet aan deze groep mensen. Mensen die ons gedachtegoed van harte willen ondersteunen, maar het niet nodig vinden om lid te worden van een plaatselijke gemeente.

Daarnaast sluit een grote groep zich juist wel aan bij de lokale gemeenten. Zij zijn op zoek naar een open ruimte waar zij anderen kunnen ontmoeten, en waar zij zich kunnen laten inspireren. En een plek waar naar elkaar wordt omgezien. Van oudsher spelen gespreksgroepen een prominente rol binnen de remonstranten. Zij fungeren als kleine en hechte gemeenschappen binnen het geheel. Ik blijf onder de indruk van de vele gespreksgroepen die er bestaan binnen remonstrantse gemeenten.”

In hoeverre werken jullie samen met andere vrijzinnige niet-christelijke organisaties en gemeenschappen, bijvoorbeeld islamitische?

“Wij werken nauw samen met de andere vier vrijzinnige geloofsgemeenschappen, en hebben ook een goede band met de PKN. Op plaatselijk niveau is er veelvuldig contact met islamtische organisaties en groepen. Ik ben zelf in gesprek met verschillende vrijzinnige moslims over de vraag wat wij voor hen kunnen betekenen. Wij kunnen veel van elkaar leren, daarvan ben ik overtuigd. Ik heb warme herinneringen aan een kerkdienst die ik vijf jaren geleden samen leidde met Tofik Dibi. Hij vertelde mij tijdens de voorbereidingen over de kracht van rituelen en vaste momenten in het geloof. En over de invloed van islamitische mystiek op zijn persoonlijke geloofsbeleving. Dat zijn aspecten van het geloof die ook onder remonstranten aandacht verdienen.”

Hoe groot is de kans dat er over 25 jaar geen Remonstranten meer zijn in Nederland?

“Die kans is heel klein. Wij hebben een ijzersterke boodschap, en bieden een open ruimte aan voor reflectie en zingeving. Daar is meer dan ooit behoefte aan. Met de campagne en een vernieuwd aanbod gaan wij een bloeiende tijd tegemoet.

Ik weet niet in welke vorm wij er over 25 jaar zullen zijn, wij zullen de komende jaren serieus moeten nadenken over onze kerkstructuren. Maar ook over 25 jaren zullen er plekken zijn waar het remonstrants gedachtegoed levend wordt gehouden.”

Een fusie van alle vrijzinnige kerken en groepen in Nederland… Goed idee?

“De kracht van geloofsgemeenschappen zit hem op het plaatselijke niveau. Daar gebeurt het. Op sommige plekken wordt er al goed samengewerkt tussen vrijzinnige groepen en dat zal alleen maar meer worden. Het is goed dat zij zich door verschillende landelijke organisaties laten voeden, vanuit hun eigen specifieke identiteit en inspiratiebronnen. Maar er kan veel meer worden samengewerkt, en vooral als wij in de samenleving het vrijzinnige geluid willen laten horen. Wij zijn daarover met elkaar in gesprek, en hebben verschillende concrete ideeën.”

Mogen Remonstranten stemmen wat ze willen, volgende week?

“Wij hebben net een hele aardige serie gehad op de website, waarin remonstranten van verschillende politieke partijen aan het woord kwamen. Je komt remonstranten tegen onder alle partijen. Juist daar ligt de kracht van de remonstranten: mensen zelf keuzes laten maken, in geloof maar ook in politiek. Wij leggen niks op. Maar ik sluit mij wel aan bij de oproep van mijn collega en vriend Ad van Nieuwpoort, die in Trouw kerken opriep om tegen de PVV op te staan. De kerk doet boze burgers juist recht door hen attent te maken op de ontwrichtende ideologie van de PVV. De kerk moet op bepaalde momenten een profetisch geluid laten horen, en die tijd is nu aangebroken.”