De tragiek van verloren mensenlevens, vaders en moeders, zonen en dochters, zal niemand ontgaan. Wat mij echter zorgen baart is dat terreur haast vanzelfsprekend is in de wereld waarin wij nu leven. De eerste keer dat er een dergelijke aanslag plaatsvindt, is het nog shockerend, maar bizar genoeg lijken we ook hieraan te wennen. Bijna niemand in mijn vriendenkring denkt dat dit in Amsterdam niet kan gebeuren. Hoewel er daar keihard aan preventie wordt gewerkt. Toen na de aanslagen in Parijs de gebouwen in Europa oplichtten in de Franse driekleur, was het zeer indrukwekkend. Later gebeurde hetzelfde na Brussel en inmiddels vind ik het de normaalste zaak van de wereld dat het Paleis op de Dam verlicht is in de kleuren van de Turkse vlag.
Al schrijvend bedenk ik me dat terreur nooit went, maar leven met een bepaalde mate van dreiging wel. In 1999-2000 woonde ik een jaar in Israël. Daar nam ik regelmatig de buslijn die van Jeruzalem naar Tel-Aviv ging. Een buslijn waar al veel vaker aanslagen op waren gepleegd. Mijn eigen ouders waren een paar jaar eerder tijdens een vakantie ontsnapt aan een aanslag op exact die bus, omdat ze er toch eentje later namen. Je stapt toch anders in, bekijkt je medepassagiers met een risico-inschatting gebaseerd op vooroordelen en stereotypes. Dat doe je gewoon, al ben je van nature nog zo sensitief of politiek correct. Voor je het weet, ben je tot je eigen schrik aan het etnisch profileren, hoe goed je ook bevriend bent met de Arabische bevolking. Ook ontruimingen heb ik meegemaakt. Op het treinstation waarbij iedereen plotseling moet maken dat hij wegkomt bij het geluid van sirenes. Ik vond het doodeng, maar mensen daar vonden het blijkbaar de normaalste zaak van de wereld. Wat een contrast met het veilige, brave Nederland, dacht ik toen nog.
In Israël en Palestina is het er de afgelopen jaren helaas niet veel beter op geworden. Inmiddels leef ik alweer geruime tijd in het ‘veilige, brave Nederland’. Na de Gaza-oorlog bleek hoe de spanningen ook oversloegen naar ons kikkerlandje. We hadden een aanslag in Brussel gehad op het Joodse museum en de spanning tijdens de laatste Gaza-oorlog was hier online en offline om te snijden. Ik weet nog hoe ik in september 2014 mijn dochter voor het eerst weer naar school bracht na de vakantie. Naast eigen beveiliging stond er nu ook een handvol bewapende Koninklijke Marechaussee voor en rondom de Joodse school. Ik moest die eerste keer vechten tegen mijn tranen. Nu ben ik eraan gewend. Ik groet ze vrolijk iedere dag en mijn kinderen weten niet beter dan dat bij naar school gaan bewapende beveiliging hoort. Enerzijds vind ik het vreselijk dat het nodig is, anderzijds waardeer ik hun inzet. Toch besef ik dat van afstand bezien, dit geen normale situatie is. Zo ben ik blij dat mijn oma, die vijf concentratiekampen heeft overleefd, niet hoeft mee te maken dat haar achterkleinkinderen opgroeien in een land, waarin dit nodig is om veilig naar een Joodse school te kunnen gaan. Ik moet er niet aan denken dat wij binnenkort met zijn allen moeten wennen aan x-ray controles en beveiliging bij ieder winkelcentrum, grote uitgaansgelegenheid of supermarkt. Ik vraag me af waar die grens ligt. Wanneer is iets zo onwennig dat je jouw samenleving niet meer herkent?
Ik weet het niet en ik hoop dat we dat punt nooit zullen bereiken. Ik vrees dat zolang er geen vrede in het Midden-Oosten komt, we nog aan heel veel ellende zullen moeten wennen. En ik hoop dat ik nog in dit leven tegen mijn kinderen zal zeggen: “Gek hè dat jullie school werd beveiligd?” En dat hun kinderen de verhalen over alle aanslagen en terreur even surrealistisch vinden, als ik de verhalen die mijn ouders me vertelden over de Jodenvervolging en hoe die steeds een stapje verder ging…
We mogen mensen niet reduceren tot hun afkomst, levensovertuiging of seksuele geaardheid. Het is zo belangrijk de mens die voor je staat in zijn geheel te zien. Laten we hopen dat deze polarisatie en terreurdreiging niet steeds verder gaat, elkaar vasthouden en streven naar verbinding in tijden van verwijdering. Laten we de ideologie van de haat niet alleen bestrijden met wapens, maar ook met liefde en gelijke kansen. Duisternis kan geen duisternis verdrijven, alleen licht kan dat.
