“Goh wat ben jij anders dan andere moslima’s”, krijg ik weleens als compliment te horen. “Hoe anders dan?”, vraag ik terug. “Nou ja gewoon….anders”, is meestal de uitleg. En dan stokt het gesprek. Want wanneer je doorvraagt, weten mensen vaak niet waarom ze iemand ‘anders’ vinden. Of ze durven het simpelweg niet hardop te zeggen. Daarom vind ik dat er een andere invulling moet komen voor de term anders zijn.
Het suggereert namelijk niet dat je positief onderscheidend bent, maar vooral dat er een dominante norm is en dat jij daar niet aan voldoet. We hebben namelijk met elkaar besloten dat de tegenstelling van anders zijn, normaal zijn is.
Hoe meer ik me ervan bewust ben, hoe vaker ik deze vorm van passieve uitsluiting herken. Het anders zijn is in veel gevallen puur en alleen gebaseerd op de vooroordelen van een persoon die vervolgens op de ander worden geprojecteerd: ‘Je bent anders dan ik al voor jou heb ingekleurd’. Hoe vaak hoor je in het nieuws over mensen met een andere huidskleur? Anders dan wie? Het antwoord daarop is dus de norm!
Naar mijn bescheiden mening is iedereen vooral bijzonder en uniek. Dat unieke uit zich primair in ons DNA, dat werkelijk bij ieder persoon op deze aardbol anders is. Wanneer je dat als uitgangspunt neemt, voldoet iedereen toch aan het anders zijn? We baseren het anders zijn dan alleen op onze persoonlijke beeldvorming en de kenmerken waaraan de ander zou moeten voldoen.
In de jeugdafdeling van de bibliotheek is er zelfs een speciale sectie boeken met de noemer: Anders zijn. Zo weten kinderen bij het zoeken naar een boek precies wat we ‘normaal’ en ‘anders’ vinden.
Je vindt daar bijvoorbeeld het prentenboek Prinses Kevin van Michaël Escoffier. Een prachtig exemplaar over een jongetje dat graag een roze jurk draagt. Dat bestempelen wij als anders. In het schap vind je ook boeken met verhalen over kinderen die de dingen graag op hun eigen manier doen. Dat vinden wij niet normaal, maar anders.
Zo leren wij onze kinderen op jonge leeftijd dat anders zijn niet wenselijk is. Het is eigenlijk tegenstrijdig. Want we vragen iedereen ‘normaal te doen’ en tegelijkertijd om op te vallen en zich te onderscheiden. Conclusie: Het is fijn als je bijzonder bent, als je maar normaal doet!
Het anders zijn heeft veelal raakvlakken met hoe een ander naar je kijkt. Je wordt pas anders als mensen in je omgeving dat toelaten. Het gewoon zijn begint bij jezelf en als je geluk hebt is je latere referentiekader bepalend hoe jij jezelf ziet.