“Ik heb vandaag een maagdenvlieshersteloperatie gehad bij het Rutgershuis”, zegt een meisje op het forum van de website Dokters.nl. De post dateert van 2013, vrij recent dus. Toen ik de reacties hierop las schrok ik, want ik had gedacht dat dit soort operaties anno 2014 niet zo vaak voor zouden komen, maar het tegendeel is waar. Nog steeds zijn er meisjes die hun maagdenvlies laten herstellen.
Een paar jaar geleden, tijdens mijn studie journalistiek, deed ik al een klein onderzoek naar dit fenomeen. Dan heb ik het over zeven jaar geleden. Toen bleek dat meisjes de hersteloperatie massaal lieten uitvoeren. Maar aangezien we een paar jaar verder zijn, zijn mijn verwachtingen nu hoopvoller. Je zou denken dat jongens en meisjes dit soort operaties afkeuren en dat de omgang met seksualiteit met het verstrijken van de jaren veranderd zou zijn. Niets is minder waar.
Seksualiteit blijft een heikel punt onder allochtone jongeren. Laat het woord seks vallen in een groepje en er valt een doodse stilte. Er wordt hierover niet gemakkelijk gepraat, want zo worden ze niet opgevoed. Velen krijgen van huis uit geen seksuele voorlichting mee, want er wordt van uitgegaan dat je niet seksueel actief bent tot het huwelijk. Althans, dat wordt van je verwacht. Als maagd het huwelijk in, dat is de heersende norm en dan vooral voor vrouwen. Maar de Nederlandse maatschappij staat heel vrij tegenover seks. En dat botst met elkaar. Thuis wordt er niet over gepraat, seks scènes op televisie worden weg gezapt; er heerst een taboe rondom dit onderwerp. Op school wordt er juist wel heel makkelijk over gesproken. Daar wordt verteld dat seks iets natuurlijks is en dat je best een keer mag masturberen om te merken hoe het voelt. En dat je ook heus met iemand naar bed mag gaan wanneer je van iemand houdt en er klaar voor bent. Experimenteren is normaal en goed voor jongeren, zo is de heersende Nederlandse norm.
Hierdoor komen veel jongeren, met name meisjes, voor een lastige keuze te staan. Welke kant kies je? Die van je ouders of die van de samenleving? Vooral als je in de puberteit bent en je hormonen beginnen op te spelen is de kans groot dat je de grote ‘misstap’ begaat. Schaamte en spijt is wat deze meisjes aan hun daad overhouden. Vooral spijt wanneer het ook nog eens duidelijk wordt dat de jongen met wie ze het bed hebben gedeeld niet serieus is en dus niet wil trouwen. Om de ouders dan niet teleur te stellen, of eigenlijk meer uit angst voor represailles van haar familie, voelt een meisje zich vaak gedwongen om dan maar een operatie te ondergaan.
Het is niet bekend hoe vaak zulke operaties uitgevoerd worden, omdat de ziekenhuizen de ingreep onder een andere code declareren bij de zorgverzekeraar. Officieel bestaat er geen vergoeding voor maagdenvlieshersteloperaties, maar door deze truc is het toch mogelijk. Begin jaren 2000 is er een discussie losgebarsten tussen politici en gynaecologen. De politiek is van mening dat gynaecologen fraude plegen, maar het weerwoord van laatstgenoemden is dat ze juist deze vrouwen helpen. Discussie gesloten.
In 2007 kwam het Universitair Medisch Centrum (UMC) in Utrecht met een alternatief: de bloedpil. Het is een vaginale zetpil die een rode slijmerige afscheiding veroorzaakt. De pil moet vlak voor de geslachtsgemeenschap ingebracht worden. Zo lijkt het alsof de vrouw nog maagd is. Het UMC verstrekt deze pillen inmiddels niet meer, maar via de internetsite Hymenshop.com kun je een maagdenvlies bestellen uit Hong Kong. ‘Nieuwe technologie maakt het mogelijk om weer maagd te worden’, prijst de website het product aan. Je hebt de keuze om uit verschillende pakketten te kiezen. Per pakket verschilt het aantal ‘vliesjes’. De website belooft ook discretie. Je pakket wordt bezorgd als ‘make-up kit’ of ‘magazines online’. Er is echter één voorwaarde; je moet in het bezit zijn van een creditcard of een pay pall account hebben. Dat is een behoorlijke drempel, want ik vraag me af hoeveel meisjes in het bezit zijn van een creditcard.
Ondanks al deze mogelijkheden om zogenaamd maagd te blijven, zijn er uiteraard morele bezwaren tegen dit soort praktijken. Op de fora worden meisjes, die een maagdenvlieshersteloperatie overwegen, aangevallen. “Wat zit je toch te zaniken over een operatie? Je weet toch wat de consequenties zijn wanneer je met iemand naar bed gaat?” Of: “Hoe kun je je leven met iemand beginnen met een leugen?” Het verweer van deze meisjes is dat ze geen andere keus hebben. Sommigen dreigen met zelfmoord en dan is de enige weg die uitkomst biedt zo’n operatie.
Dit laat zien hoe beladen het onderwerp nog steeds is. De dubbele moraal dat een vrouw maagd moet zijn voor het huwelijk en de man niet, houdt dit soort praktijken in stand. Omdat deze operaties nu eenmaal vaak voorkomen bij vrouwen met een islamitische achtergrond, is het bijna onvermijdelijk om naast de cultuur ook de religie erbij te halen. Om de woorden van Abdulwahid van Bommel, buitengewoon hoogleraar islamitische geestelijke verzorging aan de Islamitische Universiteit Rotterdam, te citeren:
“In de Hanafi-jurisprudentie (hanafisme is een stroming binnen de soennitische islam, S.J.) wordt een ongetrouwde vrije vrouw (in tegenstelling tot een slavin) die vanwege overspel haar maagdelijkheid kwijtraakt, nog steeds als maagd beschouwd. Omdat er geen getuigenis bestaat over vermeend overspel, is iedere jonge vrouw in principe maagd.”
Over maagdelijkheid is de islam duidelijk. Man en vrouw moeten tot het huwelijk wachten met geslachtsgemeenschap. Dat in de praktijk mannen seksueel actief zijn heeft te maken met de macho-cultuur. Verder moet de man ervaring hebben om tijdens de huwelijksnacht niet te falen. Toch zijn er tegenwoordig jongens en mannen die het geen probleem vinden als hun toekomstige partner geen maagd meer is. Ook zijn er meisjes die bewust de keuze maken om seksueel actief te zijn en daar vierkant achter staan en zich er ook niet voor schamen.
Zeven jaar geleden kwam ik deze jongens en meisjes nog niet tegen. Het feit dat ze er nu wel zijn geeft perspectief op een toekomst, waarin mannen en vrouwen als gelijkwaardige seksuele partners worden gezien. Laten we hopen dat de maagdenvliesherstel operaties voor goed verdwijnen en dat meisjes niet langer het slachtoffer zijn en blijven van culturele tradities. Mijns inziens heeft een vrouw de vrije keuze om haar seksualiteit op een voor haar prettige manier te ontdekken, vrij van culturele –en religieuze barrières en taboes. Mannen die zo nodig een maagd willen, moeten zelf het goede voorbeeld maar geven, anders zijn ze hypocriet. Want zolang mannen deze eis blijven stellen, zullen ze voorgelogen worden door hun toekomstige partners en is er geen sprake van seksuele gelijkwaardigheid. Anderzijds moeten vrouwen ook het lef hebben om eerlijk voor hun verleden uit te komen en zo taboes te doorbreken. Maagdelijkheid biedt voor geen van de partners een garantie op een gelukkig huwelijk. Het wordt tijd dat er openlijk gesproken wordt over deze taboes, en daarbij verwacht ik veel van mijn generatie!
Volgende week ga ik op zoek naar persoonlijke verhalen van jongeren met een islamitische achtergrond en hun ervaringen op het gebied van seks en relaties.
Goed artikel, maar: dit fenomeen zal altijd blijven bestaan omdat eer en schaamte erg belangrijk is in vele islamitische landen. Wij kunnen ons daar niet veel bij voorstellen, maar het is echt zo.
Vraag aan mevr. Jahish: hoe komt u aan deze ideeën? Altijd al gehad of geleerd in Nederland?
Iedereen kan hierover anders denken. Ik ben van mening dat het niet echt mannen kwestie is maar vrouwen. Vrouwen moeten zelf hierover duidelijk zijn.
Ze moeten eerlijk zijn tegenover diegene met wie zij in relatie willen of trouwen. Als hij toch een maagd verwacht, kunnen ze hem het beste laten gaan.
Verder vind ik voor iemand voor wie het moeilijk is om toe te geven, kan het operatie het beste middel zijn om haar leven voort te zetten met een leugen wellicht.