Dat de Bondsdag dit besluit genomen heeft, lijkt op zichzelf een goede zaak. Daar waar antisemitisme of andere vormen van haat aanwezig zijn moeten die worden bestreden. In Duitsland gaat men dit dus doen met een speciale vertegenwoordiger van de federale overheid die de ontwikkelingen op dat gebied gaat volgen en de nodige maatregelen neemt om Jodenhaat te bestrijden.

Is antisemitisme uit te bannen?

Wel komt bij mij ook de vraag naar voren of deze specifieke maatregel echt noodzakelijk is of zelfs wenselijk is. Het huidige Duitsland is een moderne rechtsstaat, waar de Joodse gemeenschap, net als iedere andere bevolkingsgroep, volledige burgerrechten bezit. Onderdeel van die burgerrechten is dat de overheid veiligheid en bescherming biedt. En dat is iets wat dan ook daadwerkelijk gebeurt. In het kader van de internationale terrorismebestrijding worden al jaren lang kwetsbare objecten zoals synagogen, Joodse zorgcentra en scholen door politie en het leger zwaar bewaakt.

Antisemitisme moet worden bestreden. Maar is het volledig uit te bannen? Op een totale bevolking in Duitsland van zo’n 82 miljoen inwoners met een Joods inwonersaantal van tussen de 100.000 tot 250.000 – afhankelijk wat we nu precies Joods noemen – bestaan er dus heel veel contactmomenten tussen Joodse en niet-Joodse inwoners. Daardoor is het een illusie om te denken dat er geen incidentele, heftige, spanningsmomenten plaatsvinden. Net zo goed dat ook met een goed georganiseerd Openbaar Ministerie, een modern uitgerust justitieel apparaat en een daadkrachtige politiemacht misdaad niet is uit te bannen. Misstappen, uitsluiting en geweld blijven een deel van onze samenleving. Dat is niet anders.

Ook een bijzondere ambtenaar zal hier geen soelaas in kunnen brengen. Ja, mogelijk zullen er wat minder incidenten plaats vinden, maar daar blijft het bij. En of dat opweegt tegen toch ook negatieve bijwerkingen van zo een aanstelling is voor mij een vraag.

Geen bijzondere ambtenaar

En die negatieve bijwerkingen zijn er. De Europees Joodse gemeenschap voelt zich onveilig. Aanslagen zijn er veelvuldig geweest. Die onveiligheidsgevoelens moeten zich echter wel blijven richten op de feitelijke dreiging. En dat is de dreiging van het terrorisme. Iets van totaal andere orde dan de incidentele uitspattingen van antisemitisme. Die zijn er ook, maar hebben geen draagkracht binnen de brede Duitse samenleving, net zomin als deze dat in ons land hebben. Het pleidooi van Gertjan Segers, gisteren geuit in een landelijk interview, is niet gebasseerd op feiten, maar op emoties. Het helpt niet bij het debat over dit onderwerp en versterkt juist de overbodige angstgevoelens.

Waarom vind ik dat er geen bijzondere ambtenaar moet worden aangesteld? Allereerst omdat de aanwezigheid van zo’n functionaris bevestigend werkt met betrekking tot de angstgevoelens, zonder dat dit het probleem kan oplossen. Een voormalig minister van justitie in ons land heeft ooit eens gezegd met betrekking tot het nog meer opschalen van de beveiliging voor de Joodse gemeenschap dat we ervoor moeten waken dat het geen self-fulfilling prophecy wordt: ‘Kijk met deze maatregelen moet het echt wel heel erg zijn’

Daarnaast is het een gegeven dat de brede Joodse gemeenschap, door de bijzondere aandacht voor het antisemitisme, geneigd is onvoldoende oog te hebben voor de discriminatienoden van andere gemeenschappen. Islamofobie en uitsluiting van andere groeperingen binnen de samenleving krijgen binnen de Joodse gemeenschap, in verhouding tot het beeld van het antisemitisme, te weinig aandacht. En dat terwijl de getallen van incidenten op die gebieden er ook echt niet om liegen. De Joodse gemeenschap moet echter niet vergeten dat elke vorm van xenofobie, vreemdelingenhaat, discriminatie bestreden moet worden. Dit om de samenleving, ook voor de Jood leefbaar te houden. Een discriminerende samenleving op welk gebied dan ook is altijd een voedingsbodem gebleken voor bloeiend antisemitisme.

Een bijzondere functionaris alleen voor antisemitisme stimuleert de Joodse burger om de eigen onveiligheid en bescherming te blijven verheffen boven het belang van andere groeperingen.

De Joodse gemeenschap moet echter niet vergeten dat elke vorm van xenofobie, vreemdelingenhaat, discriminatie bestreden moet worden. Dit om de samenleving, ook voor de Jood leefbaar te houden. Een discriminerende samenleving op welk gebied dan ook is altijd een voedingsbodem gebleken voor bloeiend antisemitisme.

Lody van de Kamp

Hoe dan wel?

In plaats van deze functionaris, wat dan wel? Geef meer faciliteiten aan het onderwijs of aan de organisaties die met veel expertise ook in Duitsland al sinds jaar en dag bezig zijn met de bestrijding van dit kwalijke fenomeen, zoals bijvoorbeeld de Duitse zusterorganisatie van de Anne Frank Stichting.

En misschien wel het meest belangrijke, Duitse overheid, stimuleer ook onze eigen Joodse gemeenschap om breder te denken dan alleen met betrekking tot de eigen achtertuin. Daardoor wordt zij zelf ook weerbaarder in de eigen strijd. En dan zal zij uiteindelijk het fenomeen ‘antisemitisme’ objectief terug binnen de werkelijke proporties weten te plaatsen.

Achtergrondinformatie

  1. Dit opinieartikel is gepubliceerd in het Friesch Dagblad en met toestemming van de auteur overgenomen.
  2. Op antisemitisch geweld moeten zwaardere straffen komen te staan. Ook moet er een hardere aanpak komen voor het bedreigen en mishandelen van afvallige moslims. Daarvoor pleit ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers in het Algemeen Dagblad. Het artikel werd ook geplaatst in regionale kranten als de Leeuwarder Courant. De voorman van de coalitiepartij denkt dat hij minister Grapperhaus van Justitie aan zijn zijde heeft. Volgens Segers hoort hij ook van geluiden van joden in ons  land dat zij liever niet meer hier wonen, verwijzend naar een exodus van Joden in Frankrijk. ,,Ook hier hoor ik geluiden dat joodse jongeren zeggen: onze toekomst is niet in Nederland. Dn breekt mijn hart. Het is echt mijn nachtmerrie dat zoiets hier ooit zou gebeuren. Enerzijds om historische redenen; we hebben een ereschild aan de joodse gemeenschap. Maar het gaat dieper. Als zij vertrekken gaat er iets kapot, iets, wat fundamenteel is voor een rechtstaat, namelijk dat je pal staat voor de veiligheid en de vrijheid van de kleinste minderheid. Daarom zeg ik: onze beschaving, onze rechtstaat staat op het spel.
    (…)
    “Als iemand slachtoffer wordt omdat hij jood is of ex-moslim, dan raakt dat de hele samenleving. Dan staat niet alleen zijn persoonlijke vrijheid en veiligheid onder druk, maar die van de hele maatschappij. Namelijk het principe dat iedereen kan geloven wat hij wil en veilig is.”
Lody van de Kamp2

Lody van de Kamp

Rabbijn

Afkomstig uit een Joods gezin waarvan de vader twee jaar doorbracht in het concentratiekamp Auschwitz en de moeder als onderduikster de …
Profiel-pagina
Al 4 reacties — praat mee.