De grote kerken krijgen in 2018 geen adreswijzigingen van de gemeenten door als hun leden verhuizen. Het past niet meer in onze samenleving om zo met het lidmaatschap van een kerk en de zorg voor mensen om te gaan. Het is geen verrassing, maar in 2018 wordt het een chaos in de administratie van veel kerken in Nederland, vooral die van de Roomst-katholieke Kerk (RKK) en de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).
Door: Wies Houweling en Johan de Wit
Kerken maken bezwaar tegen deze ontkoppeling van de basisadministratie van de gemeente aan de kerkelijke administratie. Het werk van de Stichting Interkerkelijke Leden Administratie (SILA). Waar zijn ze plotseling bang voor?
Verrassing?
Het is geen verrassing, want wat men al lange tijd vreesde wordt werkelijkheid. Waar zit nu de angst? Dat mensen zich makkelijker uitschrijven? Onze collega heeft onlangs een ultieme poging gedaan om zich uit te schrijven bij de katholieke kerk. Gelukkig kun je daar op het internet nu voorbeeldbrieven voor krijgen. We klagen over nieuwsbrieven via de email waar we nooit meer vanaf komen, maar voor een kerkelijk lidmaatschap geldt dat niet?
Unieke Nederlandse folklore
Er zijn maar weinig landen waar dit gebeurt. In sommige Europese landen kun je wel zelf bij de overheid je religieuze voorkeur opgeven, en ook weer wijzigen. In bijvoorbeeld de VS is dit systeem ondenkbaar, omdat het in strijd is met de grondwet.
Volg de kleine geloofsgemeenschappen
Kleinere geloofsgemeenschappen zijn altijd zorgzaam voor hun leden. De leden zijn zelf verantwoordelijk voor de in- en uitschrijving. Vrijzinnigen Nederland, de voormalige Nederlandse Protestanten Bond, heeft nooit meegedaan aan dit administratieve systeem. Zij staat dan ook open voor veel mensen met een dubbel lidmaatschap. Dat hoort bij vrijzinnigen.
Waar is de bezorgdheid om?
Het vermoeden is natuurlijk dat de grote kerken angstig zijn omdat ze zo misschien nog meer schaapjes verliezen. Zouden de kerken zich niet meer zorgen moeten maken over mensen die zich niet meer willen inschrijven?
Het zal toch niet zijn om de zorg voor de mensen die net buiten de diaconale of pastorale zorg dreigen te vallen? Dat is nu ook al een uiterst moeizaam gebied. De zorg van kerken strekt zich toch altijd veel breder uit dan haar leden? De kwetsbaren moeten we altijd en overal zoeken.
Autonome individuen melden zich wel als het hun uitkomt. Bovendien is lidmaatschap niet meer van deze tijd. Kerken wordt wakker: het is 2017.
Wies Houweling is secretaris van de Vrijzinnigen Nederland en Johan de Wit is voorganger van de Walkartgemeenschap in Zeist.