Zoals alles in China groot is en snel gaat, gaan ook deze ontwikkelingen snel, heel snel. Volgens sommigen is dat de reden dat president Trump van de VS begonnen is met de dreiging van een handelsoorlog met China. Hij wil voorkomen dat China juist op deze kritische terreinen leidend wordt en niet de VS.
Ik heb niet veel verstand van technologische zaken, maar denken dat je China kunt tegenhouden lijkt mij vrij naïef. Veel beter zou het zijn samenwerking te zoeken, maar leg dat maar eens aan Donald Trump uit. Dit terzijde.
Met 20.000 studenten is de campus een enorm complex, met brede lanen, uitgestrekte sportvelden en gigantische gebouwen.
Allemaal in moderne stijl, maar toch, allemaal met een heel eigen, Chinese ‘touch’: boven op de daken van de verschillende gebouwen zijn beelden van brullende leeuwen te zien met, naar oud gebruik, op de randen van de daken kleinere beeldjes. In dit geval een briesend paard, gevolgd door wapentuig: amfibievoertuigen, kanonnen, oorlogsschepen en wat dies meer zij. Het aantal beeldjes geeft het belang en de statuur van het gebouw in kwestie aan.
Opnieuw werd ik getroffen door de soepele manier waarop in China modern met oud wordt vermengd (ik kocht bij een boerin op het centrale plein verse hazelnoten, die ik alleen maar met de QR op mijn mobiele telefoon kon betalen, cash geld wilde ze niet) en hoe westerse invloeden opgaan in eeuwenoude tradities. Net zoals hier in China het kapitalistisch consumisme prima te verenigen is met een communistische staat.
Misschien komt deze souplesse voort uit de vaste basis, die Chinese eigenheid, die ‘touch’ die in alles én in iedereen aanwezig is. Die komt grotendeels voort uit het confucianisme. “Confucianisme zit in ons DNA”, zei iemand eens tegen mij. “Wat voor religie we vervolgens al dan niet aanhangen, de structuur van de samenleving, de manier waarop wij met elkaar omgaan is gebaseerd op de leer van Confucius”. Voor veel Chinezen – en de Chinese overheid – is het confucianisme geen godsdienst, er is immers geen sprake van een God. Confucius was een groot meester, maar ook en vooral een gewoon mens.
De leer van Confucius is als een set van morele leefregels gericht op het streven naar harmonie. Daarbij gaat het om de manier waarop mensen met elkaar om dienen te gaan, gebaseerd op dienstbaarheid en respect.
De bijna vijf jaar die ik nu in Hong Kong woon en iets van China heb gezien en meegemaakt, hebben mij geleerd dat dat soepele samengaan van oud met modern, van wapentuig met confucianistische leefregels, van westers met Chinees, van communisme met kapitalisme dan wel heel fascinerend is, maar dat het ook een vette adder onder het gras betekent. Immers: voor veel westerse onderhandelaars, of het nu gaat om politiek of handel, om wetenschap, kunst of om niet-gouvernementele organisaties, lijkt China herkenbaar. Ze denken dat ze China en de chinezen begrijpen. Daarbij onderschatten ze de immer aanwezige, maar dus niet altijd even zichtbare Chinese eigenheid. Want China is echt anders. Mensen redeneren op een andere manier en ook verwachtingen liggen soms anders dan een westerling, een wàiguó, zou verwachten. En soms zijn er agenda’s, die men vanuit het westen niet direct ziet. En als men ze ziet, dan weet men nog niet hoe die te plaatsen of hoeveel waarde eraan te hechten.
Met de zelfverzekerde houding waarmee China de afgelopen jaren haar economische en juridische, politieke en militaire invloed uitbreidt wordt dus ook de Chinese eigenheid uitgedragen en, naar mijn overtuiging, ook een eigen, niet eens zo heel verborgen, Chinese agenda.
Een paar weken geleden bezocht weer een grote Nederlandse regerings- en handelsdelegatie China. Er werden miljoenendeals gesloten.
Ik hoop van harte dat men zich realiseert dat met de Chinese investeringen in Nederland, niet alleen het Chinese geld, maar ook de Chinese politieke en juridische invloed en de Chinese zelfverzekerdheid en eigenheid haar intrede doen in het platte polderlandschap van Nederland.
