Coronacrisis, economisch denken en wat écht van waarde is

We kunnen niet meer naar restaurants, de sportclub en feestjes, dus rommelen we in huis, maken we een grote schoonmaak en lezen we een boek. Het is wennen en ons aanpassingsvermogen wordt op de proef gesteld. We leven in een veel kleinere wereld, met minder keuzemogelijkheden en minder bewegingsvrijheid. Hoe ervaren we deze verandering van leven? Wat zal deze ervaring met ons doen?

Zonder dat we erom hebben gevraagd, komt er nu ook ruimte in de meeste van onze levens voor bezinning. Het wordt ons in de schoot geworpen om te reflecteren op hoe we leefden, waar onze waarden lagen en energie naar uit ging, als individu maar ook als land en zelfs als wereld.

Wat ik me afvraag is of ons voorheen hoge levenstempo en de ongelimiteerde keuzevrijheid wel optimaal zijn voor ons welbevinden. De bron hiervan is volgens mij ons geloof dat economische groei het hoogst haalbare is voor ons land. Economische groei is de laatste decennia onze drijfveer geweest en vaak de basis voor besluitvorming.

Het brengt ons in beweging, maar brengt het ons niet iets teveel in beweging? En is er niet te weinig tijd voor rust en reflectie? We leven in een continue-optimaal-producerende maatschappij, waardoor er welvaart is, waardoor het werkloosheidscijfer laag is maar waardoor we ook zoveel CO2 uitstoten, er zoveel luchtverkeer is en er ook misschien zoveel burn outs zijn om maar aan de vraag te kunnen voldoen.

Er was zoveel beweging in de wereld en nu staat het leven sinds drie weken voor het overgrote deel stil. Wat gebeurt er in een democratie als er een hoger doel is dan economische groei? Voor het eerst in mijn leven maak ik mee dat we als land vanuit een ander geloof dan economische groei handelen. Nu de volksgezondheid alle aandacht vraagt, is er een verschuiving: saamhorigheid, solidariteit en behulpzaamheid komen sterk naar boven. Dit is een hoger doel waar iedereen voor wil vechten.

De toekomst zal ons vaker uitdagen om de economie te overstijgen met andere waarden en geloofsovertuigingen. De komende decennia zullen we vermoedelijk wel vaker epidemieën en natuurrampen meemaken, vermoed ik. We krijgen een spiegel voorgehouden en worden geconfronteerd met onze kwetsbaarheid: of het nu gaat om onze sterfelijkheid of onze kwetsbaarheid ten opzichte van de natuur… op saamhorigheid, solidariteit en behulpzaamheid zal vaker een appèl worden gedaan.

Ik vraag mij af: is het mogelijk om ons geconditioneerde denken richting economische groei te veranderen en te verbreden naar een denken waarin welzijn, gezondheid en zorg voor de natuur samengaan met de economie? Dat deze waarden in balans zijn en samen onze overtuiging vormen en daarmee de basis zijn van onze besluitvorming? Dat we met z’n allen strijden voor een gezonde economie, een gezonde samenleving en een gezonde natuur?