Kenner van mystiek Evelyn Underhill noemt Juliana van Norwich een ‘dichteres van de drie-enige God’. Ze leefde rond 1400. In haar visoenen (‘Showings’) toont ze zich erg verbaasd dat ze geen hel zag, en geen flintertje boosheid of veroordeling in God. Ze was zich bewust dat dit tegen de kerkelijke leer inging en ook dat mensen vanwege hun slechte daden ‘paine, blame, and wrath’ verdienen. Maar nergens zag zij een straffende God.

Ze noemt Jezus’ gelijkenis van de verloren zoon. Die verlaat zijn vader en verbrast zijn deel van de erfenis. Hij doet alles wat God verboden heeft. Aan lager wal geraakt, gaat hij uiteindelijk terug naar huis. Hij wordt daarin niet gemotiveerd door berouw, maar door zijn knorrende maag. De vader ziet het joch van ver aankomen, smoort zijn excuses in een omhelzing, en richt een groot feest aan. Nergens staat dat hij zijn zoon vergeeft.

Juliana van Norwich concludeert dat er in God niet alleen geen veroordeling, maar ook geen vergeving is. Als pure liefde, houdt hij namelijk niet bij wat mensen verkeerd hebben gedaan. Hij zou niet weten wat er te vergeven valt. Zo komt Juliana van Norwich tot haar beroemde conclusie dat ‘alles goed komt’, een uitspraak die op het scherm stond waarachter Charles III tot koning werd gezalfd:

Alle shall be well,
and alle maner of thinge shall be wel

Geen softe lie-hiefde

Toch zit er in het beeld van de hel een diepe waarheid, alleen niet als een soort gruwelijk spookdorp na de dood. De hel, dat is de loutering die we in dit leven ondergaan. Gods liefde is bepaald geen softe lie-hiefde, maar wil ons vernieuwen. Van nature willen we zijn liefde beheersen. Maar we kunnen die niet verdienen en ook niet verliezen. Zo wrikt ze pijnlijk onze manipulerende greep op het bestaan (met alle ellende van dien voor de wereld) los, zodat we als het ware in een vrije val belanden. Dat is het vallen van de overgave.

In Underhills boek Mystiek (p.160) wordt Catharina van Genua geciteerd, die iets na Juliana van Norwich leefde. Ze schreef over het vagevuur, een soort voorpost van de hel. Die is niet lang geleden door de paus afgeschaft, maar het was beter geweest als hij in plaats daarvan de traditionele hel op de roomse rommelzolder had gezet. Die is immers slechts een projectie van onze angsten, een nachtmerrie zonder eind. Wat daarentegen wel heel reëel bestaat, is de schurende werking van het vagevuur. Daarover zegt Catharina:

Zolang een ding bedekt is, kan het niet reageren op de stralen van de zon (God). Dat is niet omdat de zon is opgehouden met schijnen, want die schijnt altijd; het is de bedekking die ertussen komt. Pas wanneer de bedekking is weggenomen, staat het ding weer bloot aan de zon. Op dezelfde wijze wordt in het vagevuur de roest (de zonden) waarmee de zielen overdekt zijn door het vuur geleidelijk weggebrand. In zoverre dit gebeurt, weerspiegelen de zielen God, hun ware zon. Hun geluk groeit naarmate de roest verdwijnt en ze open worden voor de goddelijke stralen.

Opmerkelijk: het louterende hellevuur is de weg naar geluk.

Kauw daar maar eens op, beste theologen.

jjsuurmond 2023 – kopie

Jean-Jacques Suurmond

Publicist

Jean-Jacques Suurmond is pastor, coach/supervisor en publicist. Van hem verscheen eind 2022 een vertaling en bewerking van de klassieker …
Profiel-pagina
Al één reactie — praat mee.