Met Hemelvaart verdwijnt Christus als concrete persoon voor de ogen van zijn vrienden, om op Pinksteren te komen als de onzichtbare, inspirerende Geest. Zijn leerlingen beginnen mensen te genezen, ze delen hun bezit met de armen en weerstaan de Romeinse bezetter.
Dit is Gods passie: zichzelf ontledigen, verdwijnen – en zo in de wereld een inspirerende verbindende kracht worden. De kerk daarentegen blijft vaak vaste beelden van hem eren die bepaald niet bedoeld zijn om te verdwijnen. Als ze niet oppast, eindigt de kerk zo nog als een museum. Beelden zijn altijd statisch en beperkend, of ze nu religieus, politiek of cultureel van aard zijn.
God is beeldloos en kraakt anarchistisch de vaste idealen en doelstellingen die voor een tunnelvisie zorgen en mensen uitsluiten. Regelmatig leiden ze tot geweld, zoals momenteel door christelijke milities in Afrika die alle moslims als vijand zien.
God veegt steeds weer zijn eigen beeld uit en keert ons naar het gezicht van de ander die een beroep op ons doet.
In ons land zijn het meestal kerkelijke gelovigen die vrijwilligerswerk doen en in arme landen runnen ze scholen, opvangcentra en medische klinieken. Als na een ramp de hoge pieten weer in hun zwarte limousines naar huis glijden en de camera’s van de pers weg zijn, zijn het vaak gelovigen die achterblijven en de slachtoffers blijven helpen en ondersteunen.
Doen ze dat omdat ze in vaste godsbeelden geloven? Mijn indruk is dat ze daar nauwelijks mee bezig zijn. Ze willen er gewoon voor anderen zijn, ze hebben lief ‘zonder waarom’. Een roos vraag je toch ook niet waarom die bloeit? Als je bij hen doorvraagt blijkt dat ze vaak ideeën over God hebben die lang niet altijd stroken met de kerkelijke leer. Ondertussen doen ze hetzelfde als Christus met Hemelvaart en Pinksteren: ze verdwijnen, ze vergeten zichzelf en storten zich uit in het omzien naar mensen, bezield door de Geest.
God veegt steeds weer zijn eigen beeld uit en keert ons naar het gezicht van de ander die een beroep op ons doet. En als we soms moe zijn en geen antwoord kunnen of willen geven? Dan zegt God als het ware, in de woorden van het winnende Portugese liedje van het Eurovisie Songfestival: Laat mij dan maar even liefhebben voor twee.
Met Hemelvaart verdwijnt Christus opdat de wijde hemel in ons vaart. Zo kon Etty Hillesum in de oorlog schrijven over ‘de hemelen in mij’. Dat inspireerde haar om vervolgde Joden te helpen, waarbij ze de nazi’s niet in een vijandbeeld vastzette en ook voor hen mededogen had.
Ze had lief voor twee.
Allemaal wel heel poëtisch en empathisch beschreven, maar waar gaat het eigenlijk om?
Volgens de mythe was Jezus tegelijk mens èn god, maar met Hemelsvaartsdag besloot hij, met dat mens-zijn te stoppen. Een ongelukkige keus.
Hoe modern het hemelvaartsverhaal ook geherinterpreteerd wordt, er kan onmogelijk losgekomen worden van de associatie dat de hemel boven de aarde zit en er dus sprake is van een opstijgen, zoals James Bond met raketten op zijn rug vastgemaakt.
Een overwinning op de zwaartekracht, is daar misschien iets van te maken? Ik zou niet weten hoe.
Laten we de Hemelsvaartsdag maar afschaffen
Wel eens van “een hemel op aarde” gehoord, Joop? Dat is ook overdrachtelijk bedoeld. Daar hoeft het universum niet voor herschapen te worden.
“Het beloofde land” is ook zo iets. (Al hebben sommige joden daar een totaal ander idee over.)
Zeker heb ik wel eens van ‘de hemel op aarde’ gehoord. Maar ik geloof er niet in; en belangrijker in dit verband; daarheen is dan geen hemelvaart nodig.
Persoonlijk vind ik de theorie van de fysicus Verlinde interessanter: dat de zwaartekracht eigenlijk niet bestaat.
Mooi stukje, Jean Jacques!
Er is in de joods-christelijke geloofstraditie een ontwikkeling te zien van concreet naar abstract, van beeld naar idee:
* De Eeuwige BOVEN ons:
Abraham heeft nog een intensief contact met God , bijna van mens tot mens.
In het verhaal van Mozes verschijnt de Eeuwige nog in een vuurkolom of in een wolk of in vuur (waarvoor je je blik moet afwenden).
De verwijdering is begonnen en het Heilige van God neemt toe. Alleen voor een aantal profeten is God nog te contacteren.
Als de joden blijven volharden in fout gedrag, raakt HaSjem zelfs geheel onvindbaar en volgt vernietiging en deportatie naar Assyrië en Babylon.
Op het verlaten van Gods weg volgt straf, maar vergeving blijkt mogelijk als God weer nagevolgd wordt.
*God NAAST ons:
De nu onzichtbare God stuurt zijn boodschapper Jezus die ons, in woorden en in de praktijk, leert wat God van ons wil.
Als ultieme daad van liefde voor God en ons, sterft Jezus.
*God IN ons:
In het (bijna mystieke) Johannes Evangelie zit een oeroude, universele boodschap vervat: God weet alles, Jezus droeg Zijn Weten over, de discipelen hebben veel (niet alles volgens mij) van hem geleerd en vanaf Pinksteren (=de tijd dat de Geest, het Enthousiasme vat krijgt op de menigte) gaan ze hun verhalen doorvertellen. Ze trekken rond, verkondigen en helpen mensen. De beweging groeit.
De bedoeling is dat WIJ nu ZELF naar elkaar omzien, dat we elkaar helpen, dat we in vrede leven, dat ongelijkheid verdwijnt, dat het niet gaat om geld, macht en ego.
Dat we elkaar als volwaardig mens met al onze zwakheden en talenten leren ZIEN!!!
Want… “Waar 2 of 3 in Mijn Naam samen zijn… Daar Ben Ik!’
Nog een lange weg te gaan dus.
Mooi en duidelijk is de laatste reactie van Louise!
Ook dank daarvoor.