Mijn hemel, naar welke preek luisterden Barnard en Tahir nu eigenlijk? Om mee te beginnen: Curry’s verhaal stond bol van de verwijzingen naar gebrokenheid. Ongeveer in iedere variant die je zou willen. Hier bijvoorbeeld:
Wanneer liefde de weg is – onzelfzuchtig, zich opofferend, verlossend, als liefde de weg is, dan zal er nooit meer een kind hongerig naar bed gaan in deze wereld. Wanneer liefde de weg is, zullen we gerechtigheid laten neerstromen als een machtige rivier en rechtvaardigheid als een beek die niet ophoudt te stromen. Wanneer liefde de weg is, zal armoede geschiedenis zijn. Wanneer liefde de weg is, zal de aarde een vrijplaats zijn. Wanneer liefde de weg is, zullen we onze zwaarden en schilden neerleggen op de oever van de rivier en ons met oorlog niet meer bezighouden. Wanneer liefde de weg is zal er ruim voldoende ruimte zijn, ruim voldoende goede ruimte voor al Gods kinderen.
Nee, dit is echt een preek over liefde die volledig voorbijgaat aan de gebrokenheid in de wereld. Wie dat in deze preek kan horen, moet het er wel echt in willen horen. Curry heeft het over een kritische, machtige, profetische, verlossende liefde – gericht tegen alle gebrokenheid. Hoe je hem dan kunt verwijten dat hij “Een woord van barmhartigheid bij het leven, dat ondanks alle goede voornemens, toch weleens anders wil lopen dan je zou hopen” had moeten spreken, is beyond me. Maar goed, het kan natuurlijk wel: beginnen over het feit dat relaties ook nog uit elkaar kunnen gaan. Ja, dat benoemde Curry niet expliciet. Hij noemde wel één of twee andere thema’s. Sterker nog, hij nam dit huwelijk tot aanleiding voor een rondje benoemen van liefdeloosheid in de wereld dat dat veel verder ging dan stilstaan bij het persoonlijke verleden van Meghan of van prins Harry. Curry koos ervoor om dit huwelijk en de liefde die prins en prinses overkwam nu eens niet tot aanleiding te nemen over te praten hoe mooi dat toch was voor hen en hoe lastig het ging worden, maar om liefde en liefdeloosheid breed te benoemen. Dat was precies z’n punt: “Liefde gaat niet alleen over een jong stel.” Ik zou dus zeggen: Wees toch blij met de preek die hij wél hield en houdt op met verlangen naar de preek die hij voor jou had moeten houden.
En dan het andere, opofferende liefde. Inderdaad, je kunt ook vinden dat Curry’s nadruk op gevende, opofferende liefde mensen maar opsluit in relaties, zoals Tahir schetst:
Ik ken een stel dat al twintig jaar bij elkaar is en al twintig jaar een ongelukkig huwelijk heeft. Hij is aardig en zij is lief. Daar ligt het niet aan. Leuke mensen, allebei. Maar ze passen voor geen meter bij elkaar. Nou zouden ze toch bij elkaar kunnen blijven, als ze zich beiden maar genoeg opofferen. Door veel schenkende liefde over en weer zou dit huwelijk gered kunnen worden.
Misschien heb je dat zo over opofferende liefde horen zeggen door deze mensen, door anderen wellicht, of ergens gelezen. Maar: Je hebt dan wel volstrekt je eigen idee van wat opofferende liefde zou zijn in Curry’s preek gelegd. Arme man. Hij heeft het voortdurend over liefde als een kracht die je overkomt, die je kunt ontdekken, en met geen woord over liefde die je moet doen, over dat je jezelf maar moet opofferen, of wat niet al. Hij heeft wel eens een boek of wat over opofferende liefde gelezen – en weet heel goed dat als je tegen iemand zegt: “heb nou eens opofferend lief”, je een perfecte manier hebt om iemand klein te houden, een zwart iemand in de VS, bijvoorbeeld. Curry heeft het nu net over een liefde die je overkomt, die van Gods op je afkomt en je bevrijdt. Hoe dat in z’n werk gaat, is me ook nog niet helemaal duidelijk. Wel weet ik dat Curry twee dagen na ‘het huwelijk’ gewoon weer thuis was, in Washington, waar hij deelnam aan een protest tegen het agressieve, racistische en onderdrukkende regime van zijn land. Of hij het daarbij over echtscheiding en lastige relaties had, weet ik niet – misschien had hij wat anders aan z’n hoofd. Misschien vond hij dat Gods liefde hem daartoe dreef, om mensen te bevrijden en liefdeloosheid aan de kaak te stellen.
Wat zou het toch mooi zijn als commentatoren als Barnard en Tahir eerst eens echt zouden waarderen wat Curry wel zei en niet gelijk zijn mooie preek als aanleiding nemen om te beginnen over wat hij niet zei en wat ze zo graag gehoord zouden hebben. Misschien had Curry er wel een reden voor om niet op dat wat wij zo belangrijk vinden – persoonlijke relaties, voorbije huwelijken – te focussen, maar op enorme vormen van onrecht, onderdrukking en ontmenselijking die er ook zijn. En die wij, of in ieder geval: ik zelf, behorend tot dezelfde klasse als in ieder geval Barnard, zo makkelijk over het hoofd zien. Zelfs in Nederland is zulke onrecht er, zelfs naast alle echtscheidingen, gebroken relaties, en misbruik van het woordje ‘liefde’, of nu opofferend of niet.
Goede Peter-Ben,
Dank voor je uitgebreide reactie op mijn hartenkreet in Trouw. Natuurlijk heb je gelijk met het feit dat Curry een prachtige preek hield. En natuurlijk benoemde hij de gebrokenheid van het bestaan in deze wereld heel concreet in maatschappelijke structuren. Allemaal heel belangrijk. Dat zeg ik ook in het kort in mijn stukje in Trouw en uitgebreid in mijn column op mijn website (www.tjaardbarnard.nl/columns)
Wat me verbaasd doet staan bij jouw reactie is het weinige gevoel voor de pastorale zorgen die ik uitspreek. Alsof het Evangelie alleen over groot maatschappelijk onrecht gaat. Ik lees de verhalen over Jezus primair als bewogenheid bij de enkele mens. De consequentie van deze onvoorwaardelijke liefde leidt tot de noodzaak van maatschappelijke verandering. Maar het niet zien staan van de enkele mens in noden en zorgen vind ik vanuit dit perspectief vreemd.
Kortom: grote waardering voor de durf van Curry, maar nog steeds: laat het Evangelie ook een plek krijgen in het leven, de zorgen en de blijdschap van de enkeling. Daar hoort het! En juist deze zaterdag was daar een mooie gelegenheid voor!
…..” En juist deze zaterdag was daar een mooie gelegenheid voor ! “…….
Tja, deze zaterdag was misschien wel een gelegenheid voor nog veel meer….
Maar Curry heeft gekozen en gesproken over dat wat er toe doet. Woorden die voor vele oren en harten klonken als een oproep om te doen. Liefde is niet , maar komt tot bloei als ze wordt gedaan. Een weg om te gaan.
Dan zit er geen verschil meer tussen mensen die het Evangelie kennen of niet.
Eigenlijk vind ik dat de woorden van Curry niets anders verdienen dan een blik in je eigen hart. Weet je je geraakt…..ga dan in en met liefde op weg. De gebrokenheid kom je dan vanzelf wel tegen en tegelijk ken je dan het antwoord.