Een kleine ode aan mijn opa

Mijn opa van vaderskant was een gewone, hardwerkende man. Iemand met hele sterke principes. Opa was er niet bij op mijn trouwdag. Ik huwde een gescheiden man. Trouwen zonder inzegening in de Rooms-Katholieke kerk, daar kon opa niet mee omgaan. Zo waren er wel meer pijnlijke situaties. Nu heb ik begrip voor zijn keuzes en ben ik trots op die principiële man. Begin mei denk ik vaak aan hem, want hoe overleef je op een integere manier met je gezin een oorlogssituatie? Mijn opa was trots op zijn grote gezin. Hij zat er tevreden bij als hij zijn kinderen en kleinkinderen om zich heen had. Mijn opa was een man om trots op te zijn.

Leven in oorlogstijd

Het leven tijdens Tweede Wereldoorlog was moeilijk. Die periode heeft grote impact op opa gehad. Hij was directeur van de NCB, een coöperatieve organisatie van boeren- en aanverwante bedrijven. Hij had ook een kleine fourniturenzaak. Mijn opa bracht toen al ‘new management’ in de praktijk. Hij was strikt, maar had oog voor zijn mensen en werkte op een gelijkwaardige manier met hen samen. Een paar keer heeft hij me over de moeilijke bezettingstijd verteld. Die gesprekken hebben diepe indruk op me gemaakt.
Opa is mijn held. Een gewone man, die in die ongewone tijd voor zijn gezin en bedrijf zorgde en trouw bleef aan zijn principes. Hij heeft in de fournituren zaak klosjes garen en meer aan Duitse Wehrmacht soldaten verkocht. Hij ging met ze in gesprek en leerde van die mannen, dat het gros van hen ook geen keuze had. Hij leerde van die Duitse dienstplichtigen, dat zij liever anders wilden. De meesten zouden op de knieën achteruit terug naar hun gezin willen kruipen. Mijn opa toonde begrip voor hun situatie.

Collaboratie

Een paar dorpsgenoten wilden opa en de slager direct na de bevrijding door Canadezen en Polen in september 1944, als collaborateur oppakken. Hij was namelijk niet alleen voor de eigen bevolking, maar ook met de gewone Duitse dienstplichtige soldaat heel menselijk omgegaan. Hij en de slager hadden aan de Duitsers verkocht! Vieze collaborateurs, die zouden ze wel eens een lesje leren! Zie je voor je hoe meisjes indertijd die met Duitse militairen omgang hadden gehad, opgepakt werden, kaalgeschoren en besmeurd met scheldwoorden tentoongesteld? Zie je voor je hoe mensen uit hun huis gesleurd werden om door een rigide volksgericht veroordeeld te worden zonder wederhoor? Opa en de slager gingen in de deur van hun winkel staan, met een bijl in de ene en hun integriteit in de andere hand. Ze schreeuwden: ‘De eerste beste die mij of mijn gezin aanraakt, maak ik kapot!’ Een harde uitspraak, maar ze waren onschuldig en verdedigden wat hen dierbaar was. De ‘ordehandhavers’ dropen af.

Integer mens

‘Weet je meid, de grootste helden kwamen bovengronds toen het relatief veilig was. Tijdens de bezetting zag je ze niet! Ik ben altijd goed voor mijn mensen geweest. En voor ieder die ik op mijn pad tegenkwam. Ik kon de mens blijven zien. Ik heb op een nette manier overleefd in een absurde situatie. Ik heb niets gedaan waar ik me voor moet schamen. Zorg dat jij dat ook altijd kunt blijven zeggen.’ Zo was mijn opa.

Ode aan mijn opa

Een kleine ode aan opa. Een gewone man, wiens integriteit als nooit tevoren op de proef werd gesteld. Ik hoop, wanneer ooit zo’n extreme situatie mijn pad kruist, ik net als mijn grootvader op een goede manier handel en mijn geweten niet bezwaar. Zo waarlijk helpe mij God Almachtig! En opa.