Pacem in Terris, zo heet een bijzondere tuin, vrede op aarde. Hij ligt in Warwick aan de Wawayanda rivier (in de staat New York). Niet veel mensen zullen hem kennen. Het is een tuin van een tandarts/kunstenaar. De tuin staat vol beelden. Een wonderlijke tuin van een wonderlijk man die geloofde in vrede over de religieuze en levensbeschouwelijke grenzen heen. Frederick Franck was zijn naam, geboren in Maastricht. Zijn naam was zijn opdracht, zo bleek: Frederick komt van vrederijk.
Hij ging in zijn leven naar plaatsen en op momenten wanneer hij ergens diep door geraakt werd: dat was toen hij in Japan zijn eerste Zenleraar ging opzoeken. En ook op het moment waarop hij hoorde dat Albert Schweitzer in Lambarene een mondchirurg nodig had. Vooral ook toen hij in een krant een foto zag van Paus Johannes XXIII, die een wereldwijd concilie bijeen geroepen had.
Hij ging naar Rome en wist als enige onofficiële waarnemer het Vaticaan binnen te komen: van hem hebben we talloze tekeningen van die bijeenkomsten met geestelijke leiders overal vandaan. Ook Kardinaal Alfrink was daarbij. Geroerd was Franck door de oproep tot vrede, die deze paus vlak voor zijn dood schreef, in zijn encycliek: Pacem in Terris (1963). Als voorwaarden voor vrede noemt Johannes XXIII de vier kernwoorden waarheid, rechtvaardigheid, liefde en vrijheid. Hierin staat ook de volgende zin: In ieder menselijk hart is een wet ingeprent, waaraan zijn geweten dient te gehoorzamen.
Soms zijn er van die momenten in het leven van alle dag, dat je het even voelt: vrede. Op de hoek van een winkelstraat als iemand plotseling zijn cello laat klinken, of in een drukke huiskamer waar kinderen aan het spelen zijn en ineens is er een harmonische rust waarin ieder zich goed voelt, of in een zuiver vogelgeluid tegen schemertijd, of als jij zelf zomaar in je stoel buiten gelukkig zit te zijn.
Meestal duurt die ervaring maar even en daarna komt alles en iedereen weer in zijn onstuitbare beweging met alle gevolgen van dien. Vrede is een fragiele balans, je kunt het niet forceren, alle omstandigheden moeten meewerken, mensen moeten willen zoeken naar dat moment, ruimte laten voor de eigenaardigheden van een ander, respect voor de gewoontes van een ander volk hebben en geloven dat het kan, hier en nu: vrede, een moment van vrede…
De kunstenaar Frederick Franck schreef vele boeken, onder andere over Hiroshima, de zen van het zien, over wat het betekent mens te zijn, maar hij schiep (met zijn vrouw Claske) vooral die tuin met zijn beelden als levend pleidooi voor vrede. Geïnspireerd door Christus, Meister Eckart, de Upanishaden, Rumi, Ramakrishna en Chuang Tzu. Hij schiep die beelden uit staal, uit uitgesleten stenen, uit hout en uit hoop. Het zijn iconen van mens en natuur, elk het resultaat van zijn ontdekkingstocht naar dat ene moment van zíen, van eerlijk jezelf zien, van liefdevol de ander zien, van het leven zelf zien, vanuit zijn oproep het heilige gelaat in alles te zien.
Wat fijn om zo weer eens artikel over Frederick Franck te lezen. Weet je dat er een hele groep tekenaars in Nederland is die in zijn ‘ traditie’ en geest tekent als meditatie- zoals hij dat heeft ontwikkeld? Zou leuk zijn om eens wat over te publiceren? (Www.zenzientekenen.nl)