Filmrecensie van Uýra – The Rising Forest

Uýra – The Rising Forest opent met onvergetelijke beelden die direct de aandacht weten te pakken. Dit is vooral te danken aan het camerawerk van cinematograaf Thiago Moraes ‘Quadrado’. De onvergetelijke beelden bestaan niet alleen uit droge, kapotgemaakte en verbrandde landschappen, maar ook uit de geschminkte hoofdpersoon Uýra. Deze persoon in kwestie is een echte kunstenaar die het menselijk lichaam gebruikt – via dansprestaties en performances – om een boodschap over te brengen. Daarnaast weet Uýra samen met artistiek leider Francisco Ricardo bijzondere kostuumontwerpen, geschminkte lichamen en uitstekende productieontwerpen tot leven te brengen.

De choreografie van de performances en dansprestaties zorgen in combinatie met het camerawerk voor angstaanjagende, adembenemende en reflectieve beelden die je aan het denken zetten. De film bestaat uit technisch sterke aspecten maar vertelt – en in het verlengde daarvan de hoofdpersoon Uýra – vooral een belangrijk en bijzonder verhaal. De film volgt niet alleen het levensverhaal van Uýra, maar ook dat van de inheemse bevolking die sinds de kolonisatie steeds verder is uitgeroeid. Zo vertelt Uýra in de film dat zijn familie geëmigreerd is naar de meer dichtbevolkte steden, omdat daar betere werkmogelijkheden te vinden waren.

Uýra maakt in zijn vertelvormen duidelijk dat zowel zijn jeugd in de bossen van de Amazone als zijn leven in de dichtbevolkte steden hebben gevormd tot de bewustere persoon die die nu is. Naast emigratie bespreekt de documentaire ook onderwerpen als zelfontwikkeling, zelfreflectie, klimaatverandering, ecologische problemen, racisme, gender discriminatie, transfobie en armoede. Ook wordt er in de film regelmatig gebruik gemaakt van termen als “periferie”, waarmee documentairemaker Juliana Curi en kunstenaar duidelijk Uýra de grens tussen de dichtbevolkte steden en het “randgebied” van de Amazone willen weergeven.

Doordat Uýra – The Rising Forest als documentaire veel sociaal-maatschappelijke, culturele, en internationale problemen aankaart, kan de film zeker als belangrijk en representatief beschouwd worden. Zo krijgen niet alleen de Braziliaanse jongeren uit de documentaire educatie over deze onderwerpen, maar de kijkers van de film zelf ook. Juliana Curi maakt samen met de filmmonteurs (Lucas Camargo de Barros, Livia Cheibub, en Renan Cipriano) gebruik van fotografie, iconografie, en choreografie om zowel een gevoel als een belangrijke boodschap over te brengen. Daarnaast lukt het ze om je mee te nemen naar een andere kant van een – misschien wel minder bekende – wereld.

Ondanks al deze positieve aspecten, voelt de documentaire wat te kort in zijn speeltijd aan. Bepaalde aspecten en onderwerpen uit Uýra – The Rising Forest krijgen minder voorrang en diepgang. Tegelijkertijd zijn er andere scènes, thema’s en onderwerpen die te langdradig en herhalend overkomen. Hierdoor kom je direct ook bij het grootste probleem van de film: het tempo en de timing. Regisseur Juliana Curi weet met haar drie filmmonteurs niet altijd even goed het juiste tempo in het verhaal vast te houden. Hierdoor oogt de structuur regelmatig wat rommelig.

Uýra – The Rising Forest is niettemin een bijzondere en prachtig artistieke documentaire die indruk maakt. Zo bevat de documentaire onvergetelijke beelden van verstoorde landschappen en adembenemende geschminkte plus gekostumeerde mensen. Ook de choreografie van de dansprestaties en performances oogt spectaculair. De documentaire kaart bovendien sociaal-maatschappelijke, culturele, en internationale problemen aan.