Waarom Holi shit?, vraagt u zich wellicht af. Wel, twee redenen. Allereerst verbaasde het mij dat de westerse variant niet door hindoes is opgetuigd, maar door drie jonge Duitsers waarvan één het Holi feest in 2011 in Noord-India heeft meegemaakt. Nu is dat niets nieuws. Immers: yoga-scholen in Nederland worden vooral door blanke Nederlanders gerund. Ik ben ervan overtuigd dat er relatief meer blanke Nederlanders een meditatiecursus hebben gevolgd en met een zekere regelmaat mediteren dan hindoes zelf. Dat dergelijke yoga-scholen en meditatiecursussen inhoudelijk meer op een surrogaat lijken van wat hindoes oorspronkelijk onder yoga en meditatie verstaan, is ook mijn stellige overtuiging. Gymnastiek en ademhalingsoefeningen yoga noemen en concentratie verheffen tot meditatie, vind ik als hindoe teleurstellend. Zo heb ik jaren geleden de redactie van de bladen Happinez en Yoga een kritische mail gestuurd omdat ik van mening was (en ben) dat ze de Indiase cultuur en religie aan het verkwanselen zijn door te schrijven over yoga- en meditatieretraites waarbij alcohol wordt geschonken en vlees wordt gegeten. Dat is op zijn zachtst gezegd vloeken in de kerk; sterker nog: bijna blasfemie. Immers, een yogi drinkt geen alcohol want dat vertroebelt de geest en staat meditatie in de weg. En het eten van vlees is voor een yogi taboe, want vleesconsumptie is in de yoga-filosofie een onzuivere daad (overigens geldt dit verbod niet voor iedere hindoe, maar dat terzijde). Want het uiteindelijke doel van yoga en meditatie is éénwording met het Absolute en verlost raken van het lijden dat inherent is aan het aardse bestaan. Daarmee zijn yoga en meditatie religieuze uitingen en mogen ze best meer serieus worden genomen dan nu het geval is. Zou het niet een beetje vreemd zijn als je het nuttigen van een ontbijt zou vergelijken met het Suikerfeest, puur omdat breakfast het breken van vasten betekent?
Mogen drie enthousiaste Duitse jongemannen dan geen Holi festival organiseren? Natuurlijk wel! Maar ik spreek wel de hoop uit dat ze zich realiseren dat het kleurrijke Holifeest ook een religieus aspect heeft. Omdat ze daarmee heilige grond betreden, hoop ik dat ze hun schoenen van hun voeten doen zoals iedereen die in India heilige grond (van bijvoorbeeld een tempel) betreedt. Nu moet ik er eerlijkheidshalve ook bij vermelden dat het Holifeest door bijna alle hindoes gevierd wordt met stevige alcoholconsumptie en het nuttigen van vlees, dus wat dat betreft is kunnen de heren zich er geen buil aan vallen als op hun festival alcohol en vlees wordt gedronken en gegeten.
En daarmee kom ik tot de tweede reden van mijn “Holi shit!”. Hindoes en het hindoeïsme komen mijns inziens onvoldoende uit de verf in het multireligieuze Nederland. Als hindoes niet zelf de handschoen oppakken, zich meer verdiepen in hun traditie, cultuur en religie, dan is het voor de hand liggend dat derden ermee aan de haal gaan. Dat hindoes nog te veel onderaan de maatschappelijke multiculturele ladder bungelen, werd me een paar dagen terug weer eens duidelijk. Ik had mijn voordeur open staan om de plantjes in de tuin water te geven. Mijn buurmeisje van een jaar of zeven die voorbij liep, zag mijn Boeddha van 1 meter 80 hoog in de gang staan en zei spontaan: “Wat een mooie Boeddha!”. Na haar te hebben bedankt, vroeg ik me meteen af of ze een beeld van Shiva, Rama, Krishna of Ganesha ook zou hebben herkend. Ik denk het niet.
Ik ben van mening dat een synthese van de twee redenen van mijn “Holi shit!” ons een stap dichterbij brengt naar een samenleving waar alle burgers van Nederland met respect voor elkaar een nieuw evenwicht bereiken, waar we met zijn allen naar op zoek zijn in Nederland.
De autochtone Nederland die met respect, begrip en acceptatie openstaat voor de ‘vreemde ander’ en de hindoe die zijn culturele en religieuze identiteit eerst zelf beter leert kennen en zich vervolgens meer profileert. Want zou het niet geweldig zijn als hindoes én niet-hindoes samen feesten, samen (vlees) eten en samen (alcohol) drinken en elkaar met gekleurde poeder bestrooien en erkennen dat er altijd verschillen zullen zijn. Verschillen die niet weg te denken zijn, maar tevens een middel kunnen zijn om tot elkaar te komen.
In de taal worden al verbanden gelegd: Holi wordt wel eens geassocieerd met Halloween en Halloween met Carnaval. Dus Holi en Carnaval staan dichter bij elkaar dan je in eerste instantie zou vermoeden. De taal hebben we al mee, nu wij nog!
Ik lees net een verslag van het bovengenoemde feest in het Parool. Zij laten geen spaan heel van het festival dat alleen georganiseerd lijkt te zijn om geld te verdienen. Ook op de Facebook pagina van het festival schijnen veel klachten te staan. Geen wonder. Wanneer je de ziel uit een feest haalt en alleen de buitenkant gebruikt, dan ontstaat geen echt feest.
Zelf heb ik vooral kennis gemaakt met het gooien van gekleurd poeder door de color runs die overal gehouden worden. Hier wordt door de omstanders met gekleurd poeder naar de renners gegooid. In Amerika zag ik een groep renners de metro instappen en zelden zag ik sporters zo verbonden met elkaar. De grote winst van dit evenement is dat ze de associatie met het Holi Feest zelf los hebben gelaten en alleen gebruik maken van een (deel van een) ritueel dat ze elders hebben gezien.
Van deze manier van het overnemen van elementen uit verschillende religies kan ik heel blij worden. Het laat zien dat je iets uit een andere traditie waardeert en het ziet als een aanvulling op je eigen cultuur of levensbeschouwing. Maar doe niet alsof je nu hindu aan het spelen bent.
Zelf geef ik levensbeschouwing op Pabo Arnhem en hier komt regelmatig de vraag aan de orde of je in de klas een religieus feest met de kinderen kunt vieren. Ik ben er van overtuigd dat dit niet kan, behalve wanneer je als gast uitgenodigd bent door een religieuze gemeenschap zelf. Wel kun je aandacht aan andere feesten besteden en zelfs bepaalde rituelen eens uitproberen. Als het maar duidelijk is dat dit niet hetzelfde is als wanneer een gemeenschap zijn eigen feest viert.
Dit klinkt wellicht redelijk academisch omdat de indruk gewekt kan worden dat het vooral over religieuze feesten gaat van gemeenschappen die de afgelopen honderd jaar in Nederland zijn geworteld. Voor mij is de vraag echter veel actueler en pregnanter wanneer je kijkt naar het vieren van christelijke feesten op christelijke scholen. Aangezien op veel christelijke scholen slechts 10 – 30 procent van de kinderen actief betrokken is bij een christelijke geloofsgemeenschap, ben je dus feitelijk een feest aan het vieren met mensen die zich niet tot die traditie rekenen. Kan dat dan wel?
(Benieuwd of mijn reactie gepubliceerd wordt)
Weer leuk geprikkeld door dhr Sewnath..
Maar soms zijn de gehanteerde argumenten soms eenzijdig, dan wel zwak, omdat ze gebaseerd zijn op een eigen subjectieve en armoedige waarneming zonder bredere toets..
Zo wordt gemeld dat yogascholen, die vrnl door de blanke Nederlander wordt bezocht, surrogaat zijn en van mindere kwaliteit omdat er bij retraites ook vlees en alcohol wordt geconsumeerd. Ik weet -als hindoestaan- en uit eigen ervaring dat dit meer een uitzondering is dan regel. De (goede en erkende) yogascholen pretenteren ook niet een vervanging te zijn van etc.. maar dragen bij aan een meer harmonieuze, vredelievender en gezonder Nederland. Ik als Nederlandse hindoestaan heb er jarenlang heel veel baat bij gehad.. Zouden veel meer hindoestanen van kunnen leren..zonder steeds uitstralen de wijsheid in pacht te hebben..
Ik lees je bericht net Ray.
Je bevestigd precies de stellige overtuiging van de auteur, om vervolgens tot dezelfde conclusie te komen als de auteur? Alleen begin je met een dosis azijn en kritiek op de auteur die je vervolgens niet kan onderbouwen, sterker nog je bevestigd wat de auteur schrijft en herhaalt zijn conclusie alleen maar, pretenderend dat het de jouwe is als “Nederlande hindoestaan”
Waarschijnlijk kun je niet goed lezen. Deze comment komt een jaar later, dus zal je dit waarschijnlijk ook niet lezen. lol