“Vrijwilliger Irene organiseerde laatst met een aantal collega’s een groot charitatief evenement rondom vernieuwingen in het onderwijs. Op de ochtend van de grote dag stuurde Maaike haar onderstaande sms. Maaike had toegezegd op deze dag de catering te verzorgen.
Dag Irene. Ik kom vandaag niet. Er zit veel onrust. De verleiding om stoere Maaike in te zetten is groot, maar daarmee zou ik het kind van binnen en van buiten tekort doen. Ik ga me met ze verbinden en samen zoeken we vandaag de rust en de natuur op.
Irene is actief in kringen waarin wellness, persoonlijke groei en spiritualiteit in één adem worden genoemd. Het gebeurt haar vaker dat iemand op het laatste moment geen helpende hand biedt omdat ze ‘niet lekker in haar vel zit’ en besluit om ‘voor zichzelf te kiezen’. Het lijkt alsof we tegenwoordig alleen nog maar echt met onszelf in contact kunnen komen door ons van anderen af te schermen.
Mijn werk met vrouwen van voorgaande generaties toonde mij de schaduwkant van je altijd open stellen voor de behoeften van anderen. Vaak ervaren vrouwen dit op latere leeftijd als een innerlijke gevangenis van schuld, schaamte en opgelegde nederigheid. Een christelijke opvoeding versterkt dit vaak. Ik begrijp dat dienstbaarheid alleen bevrijdend werkt als er een vrije keus aan ten grondslag ligt. En ik ben het er absoluut niet mee eens dat die dienstbaarheid vaak vanzelfsprekend van vrouwen wordt verwacht. In die zin snap ik dat juist in groepen waar vrouwen zichzelf als individu aan het verkennen zijn, niemand zich meer geroepen voelt zorg te dragen voor het geheel.
Maar toch denk ik vaak met weemoed terug aan de oecumenische vrouwenavonden van twintig jaar terug waar iedereen stond te dringen om haar steentje bij te dragen. Wellicht uit conditionering, in ieder geval niet uit zucht naar persoonlijke groei; het resultaat was een van vanzelfsprekende verbondenheid en gedeelde verantwoordelijkheid voor het geheel. Geen ik stel grenzen, dus ik ben, maar ik ben dienstbaar, dus ik ben. Bovenstaande verhalen die vrouwen zichzelf en elkaar vandaag de dag vertellen over zelfzorg door middel van afgrenzing schieten bij mij wel eens in het verkeerde keelgat. Persoonlijk had ik terug ge-sms’t:
Beste Maaike. Ik denk dat het beter is als je toch komt en je innerlijke en uiterlijke kind de unieke kans geeft om uit hun zelfbetrokkenheid te komen door zichzelf te vergeten in oprechte hulp aan anderen!”
Dat iemand zijn grenzen bepaalt is legitiem. Maar de grenspalen verzetten zoals hierboven en het lastig of moeilijk maken voor een ander daardoor, lijkt me niet koosjer.