In mijn onderzoek heb ik aan Turks-Nederlandse en autochtoon Nederlandse ouders gevraagd hoe open zij stonden voor het contact van hun kinderen buiten de eigen etnische groep. Dit waren ouders waarvan hun kinderen net over waren gegaan naar de middelbare school. Over het algemeen vonden de ouders het geen probleem dat hun kind in de klas zat met leerlingen met een andere etnische herkomst. Sommige ouders vonden het enigszins een probleem dat hun kinderen bevriend waren met jongeren buiten de eigen etnische groep. De weerstand tegen een romantische relatie of trouwen met iemand buiten de etnische groep was aanzienlijk.
De weerstand tegen deze vormen van contact was sterker onder Turks-Nederlandse ouders dan onder autochtoon-Nederlandse ouders. Hierin speelt religie en de rol van de sociale omgeving een rol. Onder zowel autochtoon-Nederlandse als Turks-Nederlandse ouders blijkt dat als zij actiever zijn in het geloof en als zij het idee hebben dat het gedrag van het kind het aanzien van het gezin aan kan tasten, ze minder open staan voor relaties buiten de eigen etnische groep. Het lijkt dus belangrijk te zijn voor ouders dat hun kinderen de normen en waarden van de eigen groep en de religie voort blijven zetten. Omdat religie en het aanzien van het gezin belangrijker zijn onder Turks-Nederlandse ouders is de weerstand tegen interetnische relaties onder deze mensen groter.
Als we naar de vriendschapsnetwerken op middelbare scholen in Nederland kijken, zien we dat vriendschappen van jongeren vooral binnen etnische groepen vallen. De vraag is of het voor jongeren ook beter is om vooral contacten binnen de eigen groep aan te gaan. Er zijn studies die laten zien dat vriendschappen binnen de eigen etnische groep goed zijn voor een positieve etnische identiteit en daarmee voor het gevoel van eigenwaarde van jongeren, maar vriendschappen buiten de eigen etnische groep kunnen ook voordelen hebben. Op middelbare scholen in Arnhem onderzocht ik of en hoe vriendschappen buiten de eigen etnische groep een effect hadden op de beeldvorming over andere etnische groepen. Onder autochtonen bleek dat leerlingen met Turkse vrienden positiever over Turken in het algemeen gingen denken. Zelfs als een leerling een autochtoon-Nederlandse vriend met een Turkse vriend had ging hij positiever denken over Turken. Minderheidsleerlingen gingen zich door vriendschappen met autochtoon-Nederlandse klasgenoten meer identificeren met Nederland, en positiever denken over Nederlanders. Vriendschappen binnen de eigen etnische groep, en identificatie met de eigen etnische groep stonden daarbij niet in de weg. Vriendschappen tussen verschillende etnische groepen verbetert dus de beeldvorming over andere etnische groepen.
Daarnaast onderzocht ik op scholen in Amerika of interetnische vriendschappen ook invloed hebben op het schoolwelzijn van leerlingen. Ook op de Amerikaanse scholen zag je dat leerlingen vooral bevriend waren met medeleerlingen binnen de eigen etnische groep. Echter, leerlingen die wel vriendschappen buiten de eigen etnische groep aangingen, voelden zich gedurende het eerste jaar van de middelbare school veiliger en werden minder gepest. Ook bleek, wat betreft hun welzijn op school, dat vooral minderheidsleerlingen baat hadden bij interetnische vriendschappen. Maar desalniettemin moeten deze vriendschappen wel van beide kanten komen.
Samengevat laat dit onderzoek zien dat er ouders zijn die een weerstand hebben tegen interetnische contacten van hun kinderen. Naast dat deze contacten mogelijk tot andere normen en waarden kunnen leiden, kunnen deze contacten een positieve ontwikkeling van jongeren te bevorderen. Vriendschappen die etnische grenzen overstijgen verbeteren de beeldvorming ten opzichte van andere etnische groepen en bevorderen het schoolwelzijn van jongeren. Dit is dus iets voor ouders om bij stil te staan bij de overweging of interetnische contacten van hun kinderen wenselijk zijn.
Anke Munniksma promoveerde onlangs aan de Rijksuniversiteit Groningen op het proefschrift ‘Crossing ethnic boundaries. Parental resistance to and consequences of adolescents’ cross-ethnic friendships’. Klik hier voor meer informatie.
