Dit ereveld voor de strijders voor een bevrijd Europa ligt op enkele kilometers afstand van de Engelse universiteitsstad Cambridge. De beschaafde wereld eert haar helden.
Op de Grebbeberg bij Rhenen in ons eigen land markeren achthonderd grafstenen de plaats waar Nederlandse soldaten zijn gesneuveld aan het begin van die Tweede Wereldoorlog. Net als hun gesneuvelde kameraden die nooit terug zijn gevonden om hen een graf te bezorgen worden deze strijders voor ons vrije Europa op een respectvolle manier geëerd. Zij hebben hun leven gegeven, zodat wij aanspraak kunnen maken op onze verkregen vrijheid.
Langs de stranden, aan de rand van het ooit bevrijde Europa, staren we over de zee.
In 2014 hebben 3419 vluchtelingen de weg naar ons bevrijde Europa niet gehaald. In het zicht van de vrede kapseisden hun bootjes. In 2015 waren dat er 3419. Dit jaar alleen al waren het er tot eind juni 2889.
We staren over de zee. De kille cijfers zijn net zo kil als het water waarin deze vluchtelingen de dood vonden. De cijfers zijn net zo kil als het beleid dat hen dwong om in gammele bootjes de zee op te gaan. De getallen zijn net zo kil als het beleid van hen die zich verschuilen achter de politieke besluitvorming of achter het electorale belang. Net zo kil als hen die gaan over de open of dichte grenzen in het vrije Europa.
We draaien de zee onze rug toe. Het ooit bevrijde Europa strekt zich voor ons uit. Waar zijn zij eigenlijk gebleven, die omgekomen bootvluchtelingen? Hebben zij ook een graf gekregen? Wordt hun graf ook gesierd door een steen, met een naam? Met een geboorteplaats? Wordt hun graf ook zo keurig onderhouden als dat gebeurt, nu al meer dan zeventig jaar lang, met de laatste rustplaats van de helden van toen? Waar vinden de verdronkenen een laatste rustplaats? Is bekend wie zij waren? Weet iemand wie hun nabestaanden zijn?
Drieduizend verdronken vluchtelingen per jaar aan de rand van ons bevrijd Europa. Hun graf is niet bekend. Zij waren immers geen redders. Zij waren alleen maar slachtoffers.
Dit vrije Europa. Hebben hier onze soldaten, onze geallieerden hun leven voor gegeven?
De zon gaat onder over de zee, in het westen. Wij buigen ons hoofd. Uit respect voor hen die de kust niet konden bereiken. Uit schaamte voor de kilte die hen niet toeliet.
Terug uit Zwolle, op stap met drie vluchtelingen, twee mannen uit Eritrea, eentje uit Aleppo, Syrië, verwerk ik stil de gesprekken van de dag. Waar we ook deze vragen stelden. Een enkel antwoord formuleerden. Heel voorzichtig, Met weinig woorden. Met veel ontzag … Verslag volgt!