borre
Borre Akkersdijk

Vanwege het 800-jarig bestaan organiseert de Orde der Predikers (dominicanen) in Nederland een jaar van ontmoetingen met welwillende wildvreemden: studenten, bierdrinkers, schrijvers, radioluisteraars en kunstenaars. Zo kreeg mode-ontwerper Borre Akkersdijk (ByBorre) de vraag: als Dominicus nu zijn broeders en zusters zou uitsturen met dezelfde opdracht als 800 jaar geleden, hoe zouden ze er dan uitzien?

“’Nee’, dacht ik in eerste instantie. Religie is niet iets waar ik me graag mee wil bemoeien. Maar hoe meer onderzoek we deden naar de dominicanen en het habijt, hoe spannender ik het eigenlijk vond.

Ik associeer de kerkelijke wereld vooral met misbruik van macht en vertrouwen, terwijl ik hier ontdekte dat het eigenlijk ook over iets heel anders ging. Over het goed met elkaar omgaan bijvoorbeeld, respect hebben voor naasten, maar ook voor de materialen om je heen.

Niet opvallen – of wel?
Ik kwam in het onderzoek voor dit project een heleboel thema’s tegen waarmee ik bij ByBorre ook bezig ben. Die heel logisch voelen, ook in mijn eigen collectie terugkomen of in de nieuwe kunnen worden meegenomen. Denk bijvoorbeeld hoe de Orde gebruik maakte van het materiaal dat destijds voorhanden was, en dat bepalend werd voor de kleur van hun kleding. Maar ook de gelaagdheid van het habijt, dat heel mooi te vertalen is naar het combineren van een beperkt aantal onderdelen in je kledingkast waarmee je alles kunt doen.

Als de dominicanen over straat gingen, wilden ze juist gewoon zijn, níet opvallen. En – ironisch genoeg – dat is alles dat ze er nu wel mee doen, anno 2016. Iemand in zo’n habijt is een curiositeit. We wilden terug naar de essentie van het kledingstuk: laten zien dat je één bent met de mensen om je heen. Daarom is het ook een haast ’gewone’ collectie geworden.

We hebben het verhaal van de dominicanen zelf proberen te ontleden, maar ook het habijt en hoe ze dat dragen. Wat is het materiaal? Was dat altijd al zo? Hoe is het gemaakt? Zijn er verschillen in hoe mensen ’m gebruiken? Verschilt dat in verschillende delen van de wereld?

habijtEen collectie losse stuks
Een van de dingen waar we achter kwamen, is dat de dominicanen van nu het habijt over hun ’gewone’ kleding aantrokken. Dat was vroeger niet zo, toen was het habijt alles wat je droeg. Kennelijk miste er dus iets, voor de mensen die het habijt nu willen dragen. We hebben het in deze collectie daarom samengepakt: het is een habijt, maar het is óók gewone kleding.

We wilden het ook flexibeler maken. Waar het vroeger was: dit is het habijt en dat moet je dragen op deze manier – zeggen we nu: deze stuks kun je afwisselen met elkaar, combineer ze maar zoals je zelf wilt. Het Nieuwe Habijt is een collectie losse stuks geworden. Daardoor wordt het veel interessanter: de stuks zijn voor jong en oud, voor man en vrouw. Je kunt er alle kanten mee op, maar het is altijd een eenheid en het past bij elkaar.

Internationale vormentaal
We hebben voor de patronen geput uit de vormentaal die we tegenkwamen in andere delen van de wereld, bij de dominicanen en daarbuiten. De dominicanen zijn een internationale orde; deze collectie moet overal kunnen werken. In de vormentaal van de verschillende stukken zie je dat terug: zo doet de tuniek bijvoorbeeld heel erg aan de djellaba denken. We hebben niet voor één bepaalde cultuur ontworpen, maar elke cultuur zal er iets in herkennen, en het combineren tot iets eigens. Met de ontworpen patronen zijn tientallen verschillende combinaties mogelijk.

We hebben het heel functioneel bedacht: met veel zakken, of zo gesneden dat je makkelijk bij je zakken kunt. We hebben veel gebruiksfunctionaliteit toegevoegd, naar aanleiding van onze gesprekken met de dominicanen. En de capuchon, die de regen tegenhoudt, maar ook is gemaakt om je even af te kunnen sluiten van de buitenwereld, of voor een gebed.

habijt2Functionaliteit gaat boven esthetiek
Zwart en wit hebben door de eeuwen hun betekenis gekregen, bij de dominicanen. Maar de basis was: functionaliteit gaat boven esthetiek.

Als je de esthetiek los kunt laten, en je focust op functionaliteit, laat je je dus ook veel meer leiden door wat voor handen is en wat de kleuren daarvan zijn. In ons geval: veel ongeverfde stoffen, of in de kleur van het basismateriaal. En zwart en wit zijn in ons ontwerp dus ook de kleuren, maar in veel meer gradaties dan in het huidige habijt.

Het is eigenlijk alles behálve een modecollectie geworden. Het is de basis van een kledingkast; je zou in principe niet meer nodig moeten hebben dan dit. De stuks zijn basaal en functioneel, ze worden gemaakt van wat voorhanden is. Maar als je het gaat combineren, krijgt het een eigen unieke dominicaanse vormentaal.

Het idee is dat deze stukken – op basis van de patronen die vrijelijk beschikbaar zijn – lokaal en in kleine oplages kunnen worden geproduceerd, met de stoffen die ter plekke voorhanden zijn. En die daardoor altijd passen bij de omstandigheden en het klimaat waarin ze worden gedragen. Voor Nederland kozen we vrij technische stoffen – water- en vuilafstotend – maar in Afrika zou je weer hele andere stoffen en afwerkingen kunnen gebruiken. Met de patronen kun je overal ter wereld naar een textielfabrikant om de stukken te laten maken, aangepast aan de lokale omstandigheden.

Soberheid, samen zijn
Wat ik graag zou willen zien, is dat mensen die géén dominicaan zijn, maar zich wel verbonden voelen, onderdelen van de collectie willen gaan dragen. En zo die visie – of delen daarvan – mét de dominicanen mee uitdragen. Minder gebruiken, samen zijn, en dat communiceren door middel van je kleding; dat is een heel mooi verhaal dat niet alleen voorbehouden is aan de dominicanen. Er zitten stuks bij die ik zelf zou willen hebben, maar ik zou nooit van mijn leven m’n intrede in het klooster doen.

habijt4Ik hoop dat het project veel vragen opwekt, ook bij de dominicanen zelf. Dat ze zien dat hun kleding – en het verhaal daarbij – onderdeel van hun boodschap kán zijn, maar dat ze dat eigenlijk ook een beetje hebben laten liggen, sinds het oorspronkelijke ontwerp van 800 jaar terug. Ik hoop dat het hen op die manier inspireert.

En van het publiek – de mensen aan wie we het gaan tonen – hoop ik dat de reactie is: wow, ik zou best wel een stuk uit deze collectie willen hebben. Hoe fantastisch zou het zijn als de dominicanen uiteindelijk een eigen label zouden beginnen, met deze collectie als basis?”

Bron: Dominicanen

Willem Dudok

Profiel-pagina
Al 2 reacties — praat mee.