“Wie is Martin Luther King, mama?” Met deze vraag begint mijn mini-college ‘Mensenrechten in de VS en de invloed van de rassensegregatie op de positie van de zwarte mens toen en nu’. Onderdeel van de les is het samen kijken naar de volledige toespraak met de fameuze woorden “I have a dream” op YouTube. De video wordt regelmatig op pauze gezet om meer duiding te geven, om meer context te bieden.
Wat me niet eerder is opgevallen of is bijgebleven van deze toespraak is de beeldspraak van een bankcheque die de waarde heeft van de onvervreemdbare rechten op leven, vrijheid en het op zoek naar geluk mogen gaan. Bij het inwisselen van de cheque krijgt de zwarte mens te horen ‘ontoereikend saldo’. En hiermee wordt de belofte van de staat dat iedereen gelijk is en beschermd wordt door het recht tenietgedaan.
De parallellen met nu ontgaan de docent en student niet.
Is de Toeslagenaffaire niet juist een schoolvoorbeeld van deze gebroken belofte? Etnisch profileren is bij wet strafbaar maar de overheid mag het wel doen als het gaat om fraudebestrijding. Als het gaat om Nederlanders met anders klinkende namen, met geboorteplaatsen ver weg, want deze Nederlanders zijn minder gelijk dan, minder Nederlands dan de ‘echte Nederlander’. Jouw persoon is ontoereikend om aanspraak te mogen maken op Artikel 1 van onze Grondwet.
Dit gegeven, wat zo’n harde realiteit is voor vele Nederlanders en mensen van kleur over de hele wereld als het gaat over gelijkheid, geeft een geschiedkundige lading van hoop en vooruitgang aan de beëdiging van Kamala Harris. De eerste zwarte vice-president. De eerste vrouw in deze functie.
Op woensdag wordt het thuiswerken af en toe onderbroken door berichten over de inauguratie. Op social media zie ik beelden voorbijkomen maar ik heb geen tijd om live te kijken. Tijdens het Acht uur journaal besef ik dat ik deze geschiedschrijving helemaal wil aanschouwen. Al is het met behulp van de terugkijkfunctie van mijn mediabox.
Donderdagochtend zes uur start ik de uitzending. Twee uur lang kijk ik ademloos naar een ceremonie met tradities die niet de mijne zijn maar waar ik wel bekend mee ben. Tijdens het optreden van Jennifer Lopez hou ik het niet droog. Ik denk aan de Latino’s in de VS en aan iedereen met een migratie achtergrond of afkomst in Nederland. Wat als wij zo’n sterk signaal zouden krijgen van onze Mark Rutte? Dat we hier mogen zijn, dat we ertoe doen, dat dit ook ons land is?
De ‘boks’ van Kamala Harris en de eloquente woorden van Amanda Gorman drogen mijn tranen. Net op tijd want ik moet aan het werk. Volgens mij moet heel Nederland aan het werk. Laten we deze lockdown met avondklok goed benutten. We hebben alle tijd om te leren.
