Bestuursvoorzitter Henk Hagoort van de NPO sprak in zijn nieuwjaarstoespraak nog over het plan het aantal omroepen uiterlijk in 2015 terug te brengen naar 15. NOS-directeur Jan de Jong deed daar op 12 augustus een schepje bovenop: drie ledengebonden omroepen zijn wat hem betreft voldoende. De NOS ziet ruimte voor bezuinigingen maar dan moet de NOS zélf natuurlijk wel gespaard worden, zo haastte De Jong zich eraan toe te voegen namens de NOS.
In de visie van De Jong is er dan nog plaats voor één levensbeschouwelijke omroep. Of dat een samenvoeging zou moeten betekenen van EO, NCRV en KRO is niet geheel duidelijk. Feit is dat de KRO en de NCRV amper aandacht schenken aan het thema levensbeschouwing, terwijl de EO zich voortdurend in bochten wringt om het thema zorgvuldig te verstoppen in familieprogramma’s. Een mooie kerkdienst zul je bij deze ‘voormalige’ christenomroepen niet op het tv-scherm vinden.
Dat geeft ook allemaal niks, want we hebben nog de 2.42-omroepen. Dat zijn kleine levenbeschouwelijke omroepen die beschikken over zendtijd omdat ze hebben aangetoond een levensbeschouwelijke stroming in Nederland te vertegenwoordigen. Zo zendt Zendtijd voor Kerken nog altijd kerkdiensten uit op zondag, en het RKK (Rooms-Katholiek Kerkgenootschap) laat zich niet onbetuigd met eucharistievieringen. Ook de moslims (MON), boeddhisten (BOS), hindoes (OHM) en humanisten (Human) mogen wekelijks wat uren vullen op radio en tv. En dan is er natuurlijk de IKON, die met programma’s als Het Vermoeden probeert nieuwe vormen van vieringen op televisie te brengen, en daarmee aanzienlijk meer kijkers weet te trekken dan met de voormalige kerkdiensten.
Het probleem is echter dat genoemde kleine omroepen door de leiding van de publieke omroep steeds verder worden gemarginaliseerd. Netmanagers en radiodirecteuren verbannen de uitzendingen naar de randen van de nacht, of verplaatsen succesvolle programma’s van Radio 1 naar Radio 5, waardoor ze alleen nog via de middengolf of de kabel te horen zijn. De kleine omroepen schreeuwen moord en brand, maar blijven machteloos door de invloed van de centrale leiding. Een beroep doen op hun wettelijk verankerde functie haalt weinig uit. Er is wel vastgesteld hoeveel uren ze mogen uitzenden, maar niet op welke zenders.
Het RKK organiseert op vrijdag 20 augustus in Hilversum een symposium over de rol van religie in het publieke bestel. Onder anderen oud-premier Ruud Lubbers, omroepcoryfee Ton F. van Dijk en mediabisschop Frans Wiertz gaan tijdens het symposium in debat over deze en andere vragen. Volgens Leo Fijen, hoofd RKK Zendtijd, moet de discussie over de rol van religie in het publieke bestel verplaatst worden van de achterkamers naar het grotere publiek. “Op dit moment wordt religie gemarginaliseerd. Religie is een grotere rol in het publieke domein gaan spelen. Wij willen uitdragen dat religie voor iedereen is, of je nou kerkelijk bent of niet”, aldus Fijen.
Fijen slaat de spijker op zijn kop. De kleine 2.42-omroepen vervullen binnen het bestel een belangrijke rol. Opheffen leidt op geen enkele wijze tot een substantiële bezuiniging op de totale omroepbegroting. Ze organisatorisch laten samenwerken is prima mogelijk, mits het redactionele werk van de omroepen maar onafhankelijk kan blijven.
De centrale leiding van de publieke omroep moet en kan de toenemende relevantie van religie in de samenleving niet langer negeren. Tussen nu en eind 2015 zijn overigens binnen de publieke omroep geen draconische wijzigingen te verwachten. Elke omroep heeft een concessie tot 1 januari 2016. Die concessie tussentijds wijzigen staat gelijk aan onbehoorlijk bestuur. Wel zijn besparingen denkbaar en noodzakelijk als VVD en CDA in een nieuwe coalitie hun macht doen gelden. Het plan van de PVV om de publieke omroep te beperken tot één tv-zender en tegelijkertijd alle radiozenders op te heffen, zullen zij adequaat naar de prullenbak kunnen verwijzen.
De levensbeschouwelijke programma’s van de publieke omroep passen geheel bij de kernfunctie van een publieke taakorganisatie. Niet de kijkcijfers maar de inhoud zijn bepalend bij het maken van programmatische keuzes. Dat is goed en dat moet zo blijven. Anders resteert straks slechts Hour of Power bij RTL 5: de kerk op tv door middel van ingekochte reclameminuten.
Vraag aan deze meneer: wat nou als Wilders wel z’n zin krijgt?
“Ze organisatorisch laten samenwerken is prima mogelijk, mits het redactionele werk van de omroepen maar onafhankelijk kan blijven.”
Dat sluit aan bij het pleidooi van enige katholieken eerder dit jaar om de religieuze omroepen onder te brengen in 1 religieuze superomroep: efficiënt, goed geprofileerd, met uitstekende samenwerking voor excellente programma’s om religie op het keuzemenu van de zappende Nederlander te houden.
@harald Wilders staat alleen met zijn visie op het publieke bestel. Een kamermeerderheid voor zijn plannen is daardoor ondenkbaar.
Het denken hier over hangt blijkbaar in de lucht. Eergisteren schreef ik een commentaar voor ‘In de Waagschaal’ waarin ik ook pleit voor het samengaan van de christelijke omroepen. Zie: http://coen-wessel.livejournal.com/
Interessant trouwens dat Koen Becking, van de Kro, in dezelfde richting denkt.
@peterdekker Waarom zou er voor een programma als ‘het Vermoeden’ geen plaats zijn in zo’n fusie-omroep?
Lees net dat de zendtijd voor de moslimomroep is ingetrokken. Hoe denkt Dekker hierover? Is toch een teken dat de levensbeschouwelijke omroepen moeite hebben orde op zaken te stellen….. of vergis ik me?
@wessel: Als de kleine omroepen worden opgeheven is het nog maar de vraag of een programma als Het Vermoeden kan doorgaan.
@sandra: De moslimgroeperingen hebben al jaren moeite om orde op zaken te stellen, dat blijkt nu ook weer. Dat betekent niet dat alle levensbeschouwelijke omroepen die problemen kennen, dat zou een onterechte generalisatie zijn.
Veel van de problemen waar Dekker het over heeft, hebben te maken met volgens mij een juiste inschatting van de maatschappelijke waarde van religie. Natuurlijk, religie is weer helemaal terug in het maatschappelijk debat, met name sinds 9/11. Maar dit is iets anders dan de feitelijke religieuze beleving van mensen die nog steeds afneemt als je kijkt naar het aantal kerkgangers, zelfs moskeegangers. Kortom: ik denk dat al die kleine religieuze omroepjes gewoon hun beste tijd hebben gehad. Zo wordt er door velen over gedacht. Dan is het logisch om te concluderen: voeg ze samen en maak er 1 grote omroep van.