Dat de meeste Nederlanders best tevreden zijn, betekent niet dat we rustig achterover kunnen leunen. Zie alleen al de peilingen die stellen dat 20% van de bevolking één van de protestpartijen overweegt blijkbaar dingen totaal anders wil. Ik vraag mij af hoeveel procent van de bevolking nodig is voor verandering, ten goede of ten slechte. Ik vermoed niet zo veel.
De huidige protestpartijen, waar zowel DENK als de PVV de grootste partijen zijn, richten zich met name op identiteitspolitiek. Op etnisch-religieuze gronden of op de scheidslijn tussen politiek-bestuurlijke elite en burgers. Veelal rond bedreigde identiteiten: bezorgdheid dat je delen van je identiteit verliest door de acties van een ander. En wanneer we ons bedreigd voelen, bouwen we muren. We bouwen grachten en plaatsen kanonnen die we richten op “de ander”. Met andere woorden: we raken uit verbinding.
Verbondenheid
Verbondenheid is nou juist de kern van het samen-leven. Niet als morele plicht, gij zult zich verbonden voelen, maar omdat het een basisbehoefte is om ergens bij te horen. Bij een gedeelde identiteit voel je een connectie met die ander, dat verder gaat dan oppervlakkigheid. Het gaat om je bekommeren om de ander. Naast de ander te staan, te rouwen met de ander, te vieren met de ander. Het heeft te maken met gevoelens van zingeving, van bestemming. Van gedeelde grond, in plaats van eilandjes.
Ik noem dit omdat ik er van overtuigd ben dat we die gedeelde grond kunnen vinden in mechanismes die onze solidariteit en wederzijdse afhankelijkheid benadrukken.
In het onderwijs gebeurt dit bijvoorbeeld door het cijfer van een leerling te laten afhangen van de inzet van de groepsleden. Hoe frustrerend ik dat ook vond als student, het leidde er toe dat ik meer moeite deed om mijn lakse groepsgenoot te motiveren. Of toen ik nog op de basisschool zat. In het klaslokaal stonden de tafeltjes per vier aan elkaar geschoven en de juf zorgde voor een goede mix van de leerlingen aan deze cluster tafeltjes. Met als gevolg dat ik – het brave, rustige meisje – altijd werd geplaatst bij de kinderen met concentratieproblemen. Was dit niet het geval geweest, was mijn leervermogen wellicht sneller ontwikkeld, maar mijn vermogen om met verschil om te gaan zeker niet.
Stemmen
Nu weer terug naar de grote-mensen-wereld. In 2018 mogen we weer stemmen, ditmaal voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ik zie de wijken waar massaal op protestpartijen wordt gestemd. Zal dit ontluiken in onrust of is onze democratische samenleving in staat hiermee om te gaan?
Ik geloof in het beschermen van deze samenleving door het versterken van wederzijdse afhankelijkheid en solidariteit. Ik zie hier met name een opdracht voor de politiek, die invloed kunnen uitoefenen op al onze regulerende systemen. De politieke partij die tijdens de gemeenteraadsverkiezingen met goede voorstellen komt om hier aan bij te dragen, krijgt mijn stem.
