Het is vrijdag, onze vrije dag en in mijn woonkamer in west-Amman twijfel ik of ik naar de anti-Trump of Jeruzalem protesten in de oude stad zal gaan. Ik weet dat mijn aanwezigheid niets zal veranderen, maar ik wil graag mijn solidariteit tonen. Aan de andere kant is het misschien niet zo’n goed idee om me op dit moment als westerse in zo’n boze massa te gaan begeven. In Jordanië verlopen demonstraties over het algemeen vrij rustig, maar toch, je weet nooit. Gisteren moesten uit veiligheidsoverwegingen alle Amerikaanse kinderen van hun ambassade thuis blijven en vandaag zijn veel sport- en entertainmentevenementen in Amman afgelast. Ook cirkelt er al de hele ochtend een militair patrouillevliegtuig met een ellendige bromtoon boven onze wijk. Ik heb nog twee uur om te beslissen.
Ondergang van een supermacht
Het lijkt me duidelijk dat de val van de Verenigde Staten steeds dichterbij komt. Wat we zien is de spastische ondergang van een supermacht. Alle supermachten vallen eens en het gaat altijd gepaard met veel ellende en geweld. Volgens Plato is geschiedenis een eindeloze herhaling van gebeurtenissen en verandert er nooit echt iets. Samenlevingen, zegt hij, ontwikkelen zich steeds van democratie via oligarchie naar tirannie, en weer terug. De VS lijkt een democratie, maar ze is in feite steeds meer een corrupte oligarchie en dus, volgens Plato, onderweg naar tirannie.
Wie bekend is met de theorie van de historische cycli, zal ongetwijfeld beamen dat de westerse wereld, en vooral de VS, zich momenteel in de chaosfase bevindt. De Canadese schrijver en onderzoeker Stefan Verstappen beschrijft deze fase als volgt:
The dynasty is in decay and on the verge of collapse. The court and courtiers are corrupt and decadent. The emperor is effeminate, licentious, often an idiot. Having pilfered the treasury, the Empire raises taxes until the common people are reduced to poverty.
Stefan Verstappen
Vervang “dynasty” met The United States of America en “emperor” met the President, en je hebt een redelijk accurate beschrijving van wat er aan de hand is.
Romeinse rijk
De geschiedenis van de VS vertoont vele gelijkenissen met de geschiedenis van het Romeinse Rijk. Het is alsof ze dat zelf hebben afgeroepen want de VS is sinds het begin van haar onafhankelijkheid, in 1776, al geobsedeerd door Rome. De vroege Romeinse Republiek was een belangrijke inspiratiebron voor de ‘founding fathers’ en dat vinden we terug in vele symbolen, zoals de namen ‘Senate’ en ‘Capitol Hill’ en het gebruik van de arend als nationaal symbool.
De Romeinse Republiek eindigde met de moord op Caesar. Daarna kwamen de keizers en begon Rome aan een neerwaartse spiraal waarin, net als nu in de VS, buitenlandse oorlogen, politieke corruptie, het verdwijnen van de middenklasse, en polarisatie steeds grotere problemen vormden. Gezien deze overeenkomsten is het misschien niet zo vreemd dat er nu een president aan de macht is die lijkt op de getikte, meedogenloze, ijdele keizers zoals Caligula, Nero en Commodus. De Verenigde Staten zijn bezig aan hun verval, dat is duidelijk. 2] 3]
Mijn Amerikaanse vrienden en collega’s hier in Amman schamen zich diep voor hun president. Ze zijn verdrietig over wat er met hun land gebeurt en boos over wat Trump overal aanricht. Veel Amerikanen die werkzaam zijn op de ambassade verkeren in gewetensnood, want iets vertegenwoordigen waar je totaal niet achterstaat is zwaar. Gelukkig zijn de inwoners van Jordanië over het algemeen heel goed in staat om de regering van een land en inwoners van elkaar te scheiden, dus veel last van negativiteit op straat hebben ze niet.
De realiteit ontkennen
Ik krijg appjes van lokale vrienden die naar de demonstratie gaan. Moslims, christenen, atheïsten, mannen en vrouwen. Veel Palestijnen, maar ook Jordaniërs. Iedereen is boos. De demonstratie is georganiseerd door de Moslimbroeders, maar dat maakt niemand iets uit. Ik app met een goede vriendin die hier op de Nederlandse ambassade werkt. Ze is ook solidair met de demonstranten, maar ze overtuigt me om toch maar niet naar de demonstratie te gaan. Veiligheid boven alles.
President Trump zegt dat hij met dit besluit eenvoudig de realiteit onderstreept, maar hij heeft het hier enkel over de realiteit van Israël. Volgens Israël is Jeruzalem al sinds 1949 de hoofdstad, want toen hebben ze immers de Knesset daarheen verhuisd. Trump ontkent hier dus de realiteit van de Palestijnen en de rest van de wereld, aangezien de rest van de wereld resolutie 303 van de VN steunt, waarin staat dat Jeruzalem onder permanent internationaal bewind moet blijven totdat er vrede is. Decennia van diplomatie worden door Trump overboord gegooid. Hij is de olifant in de porseleinkast.
Jeruzalem was tot nu toe “the untouchable”. Vorige presidenten hebben het nooit aangedurfd om zich over Jeruzalem uit te spreken want dit zou een explosie onder moslims uit de hele wereld teweeg brengen. Ik ben benieuwd of dit werkelijk zo is.
Arabieren zijn geneigd dit besluit te zien vanuit een neokoloniaal standpunt. Een uitleg die ik hier veel hoor is kernachtig als volgt samen te vatten:
Dit besluit is bekokstoofd met Saudi Arabië en Israël, als onderdeel van de plannen die dit driemanschap heeft voor het bestuur van de regio. Israël en Saudi Arabië willen Iran buiten de deur houden en de VS doet hier graag aan mee. Het is een onderdeel van het plan voor hegemonie in het Midden-Oosten. Alle ellende die we hier zien is gepland als een stap in een veroveringsplan; de oorlog in Syrië, het kidnappen van de premier van Libanon, de oorlog in Yemen, en de verzwakking van Egypte. Iedere aanslag is onderdeel van het plan en iedere terreurorganisatie wordt gesponsord door buitenlandse geheime diensten.
In het westen wordt deze manier van denken vaak afgedaan als complot denken. Amerikanen die hier wonen zien Trump’s beslissingen meer vanuit een Amerikaans binnenlands politiek standpunt, met de volgende uitleg:
Trump hoopt op verzet en geweld in het Midden-Oosten zodat hij een nieuw argument heeft voor zijn anti moslim beleid in de VS. Hij wil een extra brandhaard creëren om de export van wapens op te voeren en buitenlandse drama’s zijn goede afleiders voor falend binnenlands beleid en hogere belastingen. Dit is het voorspel voor een introductie van een nieuw vredesvoorstel ontworpen door zijn schoonzoon, want hij wil de geschiedenis in als de president die een doorbraak forceerde in het Israël-Palestina conflict. Hij doet dit om de machtige zionisten in Amerika tevreden te stellen en heeft geluisterd naar slechte raadgevers zoals zijn christen-zionistische vicepresident en zijn joods-orthodoxe schoonzoon.
De wolf heeft zijn schaapskleding uitgetrokken
Maar ik spreek ook mensen die deze actie van Trump verwelkomen. Ze zeggen dat het tenminste duidelijkheid schept. “De wolf heeft zijn schaapskleding uitgetrokken, de pleister is van de wonde.” Dit soort dingen zeggen velen die nooit hebben geloofd in het zogenaamde vredesproces.
Hun standpunt is als volgt samen te vatten: de VS waren nooit onpartijdig, het is een spel, en vrede in het Midden-Oosten was nooit een doel. De hele regio wordt al sinds het einde van de eerste wereldoorlog door het westen bezet, verscheurd en verkracht. Nu weten we tenminste waar we aan toe zijn. Trump heeft de zaak op de spits gedreven en dat is precies wat we nodig hebben om te gaan strijden voor onze rechten. Amerika’s partners moeten nu kleur gaan bekennen en straffe keuzes gaan maken.
Voor Jordanië gaan dit ingewikkelde keuzes worden. Zonder financiële steun van de VS redt het land het economisch niet. Jordanië heeft de VS nodig om nog ergere armoede in het land te voorkomen en de economische malaise vormt al een tijdje de grootste bedreiging voor de nationale eenheid. Amerika had Jordanië ook lang nodig, maar met Saudi Arabië als nieuwe vriend in de regio en de weggevallen dreigingen vanuit Irak en Syrië, misschien niet meer zo hard als voorheen.
Trump’s besluit over Jeruzalem accepteren in ruil voor geld is voor Jordanië misschien noodzakelijk, maar ook gevaarlijk voor de nationale eenheid en de stabiliteit in het land omdat er zoveel weerstand hiertegen is. Afgezien van het feit dat de bevolking voor een heel groot deel uit gevluchte Palestijnen bestaat is Jordanië ook nog eens de officiële bewaarder van de heilige islamitische plaatsen in Jeruzalem, dus de koning kan dit niet zomaar over zijn kant laten gaan. Tot nu toe zijn er harde woorden gesproken, maar een daad stellen, zoals bijvoorbeeld de Jordaanse ambassadeur uit Washington roepen, is niet aangedurfd.
Ik krijg een appje over de demonstratie in de oude stad. “Busy but peaceful”. Konden we dat maar over het hele Midden-Oosten zeggen.
Voetnoten:
- Stefan Verstappen, Historical Cycles; Are we Doomed to repeat the Past?
- Micheal Lewis, Is America the new Rome?
- Jonathan Jones, To Understand Trump we Should Look at the Tyrants of Ancient Rome, The Guardian, Jan 25, 2017
Het Jordaanse Koningshuis zal hier laconiek op reageren. Zelf hebben ze na de stichting van Israël Jeruzalem en de Westbank bezet en hier na het vredesverdrag met Israël in de jaren 90 permanent afstand van gedaan. Bovendien is het Jordaanse Koningshuis helemaal niet zo gesteld op de Palestijnen, zie de bloedige moordpartij in de jaren 70 door Koning Hoessein tijdens de Zwarte September. Palestijnen moeten zich koest houden in Jordanië.
De Arabische landen zullen voor de bühne nog wel even boos blijven, maar over een paar weken wordt het stil en horen we er niets meer over.
Trekt u het zich niet te veel aan mevrouw Niël, hoe akelig ook allemaal wat Trump wil, de Jordaniërs zijn het vermoedelijk eerder vergeten dan u.
Sterkte!
Helemaal eens met bovenstaande reactie. Wat nu Jeruzalem-oost heet, was vanaf 1948 (toen alle omliggende Arabische staten, inclusief Jordanie, het net uitgeroepen Israel aanvielen) bezet door Jordanie.
In 1967, na de zesdaagse oorlog die Israel tegen alle verwachtingen in won, kwam ook de oostelijke helft van Jeruzalem in Israelische handen. Het ‘internationale bestuur’ waar de VN voor had gepleit is nooit gevormd. Wel is de muur tussen west en oost toen afgebroken. De Joodse wijk van de Oude Stad bleek behoorlijk verwoest, en werd opnieuw opgebouwd. De Jordaniers hadden Joodse grafstenen gebruikt om latrines aan te leggen en stukken weg te plaveien.
De Israeliche generaal Dayan beval zijn soldaten die de Isr. vlag hadden geplant op de Rotskoepel, die vlag daar onmiddellijk weg te halen en de regering stemde er in toe, dat het Tempelterrein onder beheer van de islamitische Waqf zou blijven. Zeer milde besluiten voor een ‘bezetter’ lijkt me. De Jordaanse koning heeft in 1988 afgezien van de Westelijke Jordaanoever, een meesterlijke zet, want daarmee was hij een groot deel van de Palestijnen kwijt, die een bedreiging voor de heerschappij van het Hashemitische koninkrijk betekenen. Want die Hasjemieten zijn gewoon Saoediers, die helemaal niet thuishoren in Jordanie. De ene Saoedische clan heeft Saoedie-Arabie gekregen, en de andere Saoedische clan kreeg Jordanie als koninkrijk.
In feite is Jordanie meer ‘Palestina’ dan het gebied waar Israel is gevestigd. Veel van de Palestijnen in Israel en op de Westoever hebben achternamen die laten zien dat hun families oorspronkelijk als immigranten uit Egypte, Jordanie en Syrie naar Israel zijn gekomen, omdat daar werkgelegenheid werd geschapen door de Joodse pioniers. Het is zeker tragisch dat de Arabieren die zich nu Palestijnen noemen, zo in de knel zijn gekomen door het spel van de grootmachten in de 19de eeuw. Als Israel niet was gesticht, was haar grondgebeid nu verdeeld geweest tussen Syrie in het noorden en Egypte in het zuiden.
Ik denk dat de Arabieren in Israel blij zijn dat ze onder de Israelische regering vallen, vertegewoordigd zijn in de Kneeset, en niet zijn vernietigd door de bommen en chemische wapens van Assad.
Profeet Muhammad, sallallahu alayhi wassalam, zei ooit op een herhaaldelijke vraag over wat een belangrijk advies zou zijn (en wat dan? En wat dan? En daarna?) telkens weer: “Wees niet kwaad.”
Als mensen nu toch kwaad worden uit frustratie en daarvoor een excuus zoeken in de oorzaak van die frustratie, zou het ze goed doen als ze hun prioriteiten op orde houden en ook denken aan de woorden van Shaykh Muqbil al-Wadi’i, die ons eraan herinnerde dat onze eigen zondes veel schadelijker zijn dan Amerika.
Ik denk dan ook, dat het weliswaar aan de tijd is om met deze zaken bezig te zijn, maar dat dat niet gebeuren moet in de vorm van reacties tegen Trump of Amerika en ook niet in de vorm van repercussies aan dat adres. Het is belangrijker om de eigen rol in deze zaken in overweging te nemen en eventueel beleid bij te stellen of een andere koers te varen. Daarbij kunnen de partijen beter zorgen dat ze voor hun eigen acties en die van hun partners in kunnen staan. Dat zal in veel gevallen kunnen betekenen dat Amerika hierbij buiten spel kan komen te staan, maar verdere actie kan beter gericht zijn op een effectievere manier om vooruit te komen. Die unilaterale beslissing van die ene kon wel eens omslaan in een zegening als mensen hierdoor hun eigen beleid nog eens goed onder de loep nemen. De beste manier om af te rekenen met het verleden is nog altijd werken aan een goede toekomst. Laat Amerika haar koers maar varen en ieder voor zichzelf beslissen of ze daar nog wat mee te maken willen hebben, maar laat vooral iedereen goed naar zichzelf kijken en naar hun eigen acties nu en in de nabije toekomst.
Het had anders kunnen zijn, maar deze actie stemt mij zelfs licht optimistisch over de mogelijkheden nu er zo massaal wordt ingezien dat de ingeslagen weg op vele punten heroverwogen moet worden. Ik denk dat nu niet alleen Amerika maar ook vele anderen klaar zijn voor en openstaan voor verandering, en ik vertrouw erop dat veel betrokkenen zich een stuk inzichtrijker en rechtvaardiger kunnen tonen dan de man die deze knoop hakte.
Ik hoop en bid ervoor dat hij, ongeacht wat hij ermee bedoelde, een aanzet heeft gegeven voor echte verbeteringen.
Abdu’r, je hebt een punt met je: “Verbeter de wereld, begin bij jezelf.”
Geblèr van rare types…ik vind het best eng…maar wie weet…komt er iets goeds uit voort…
Per slot zijn wij er allemaal in deze mondiale tijd -direct of indirect- de oorzaak van dat rare types zoveel macht hebben gekregen.
En dat Romeinse verhaal?
Ja, beschavingen komen en gaan. Het cyclische daarbij, ben ik me bewust. Het verschil met nu is dat bij opkomst-bloei-decadentie-ondergang, niet de hele aarde op het spel stond.
Bovendien hebben die Romeinen ons veel nieuwe inzichten gebracht in praktische zin, maar ook door de verspreiding van het gedachtengoed van de (door hen overwonnen) Grieken.
Daarom -wie weet- heeft ook in dit geval “elk nadeel, zijn voordeel” (Cruyff)