Dit is een typisch verhaal over Nasreddin Hoca. Een figuur die in Turkije, de Balkan en heel Centraal-Azië bekend is om zijn geestige antwoorden. In Noord-Afrika is er een vergelijkbare figuur, Juha, maar die verschilt in sommige opzichten van Nasreddin. Vrijwel iedereen kent een aantal ‘Hoca’- grappen. In elk café worden ze verteld, en de laatste jaren zijn ze veel in stripvorm of in kinderboeken verwerkt.

We weten niet veel over de historische figuur die het centrum is van deze grappen. Het meest waarschijnlijk is het dat hij een Kadi (rechter) was in Oost-Turkije, in de omgeving van de stad Kunya, en dat hij in de 13de eeuw leefde. Hoca betekent zoiets als ‘meneer’, dus het ging om een aanzienlijk iemand. In de verhalen speelt hij vaak de rol van voorganger of geestelijk leidsman (zoals in de grap hierboven), maar hij wordt ook vaak geportretteerd als rechter. Dan moet je niet denken aan een strafrechter, maar meer aan een soort mediator die bemiddelt in conflicten tussen buren op dorpsniveau. Nasreddin hoort namelijk helemaal bij de sfeer van dorpjes en kleine gemeenschappen. De verhalen over hem bevatten vaak onder de humoristische laag veel levenswijsheid en inzicht over de omgang tussen mensen. De Hoca is niet alleen wijs. Soms is hij ook het mikpunt van de spot van anderen, maar hij ondergaat dat altijd nogal gelaten. Verder is hij iemand die graag de vrede bewaart, maar bij veel transacties het onderste uit de kan haalt door zijn slimme gedrag. Principes zijn allemaal mooi en aardig, is vaak de boodschap. Maar je moet het als mensen uiteindelijk met elkaar zien te rooien. Vaak laten de grappen ook zien dat mensen vaak een situatie beoordelen van uit hun eigen standpunt, maar dat dat standpunt heel relatief is.

Een voorbeeld daarvan is de overbekende grap dat Nasruddin Hoca op een dag wordt gezien terwijl hij achterstevoren op zijn ezel zit. “U zit verkeerd op uw ezel” zeggen de mensen. “Ik verkeerd? Integendeel”, antwoordt de Hoca waardig, “de ezel loopt verkeerd om!”

Nog geen reactie — begin het gesprek.