Geschiedenis verlangt geen actueel haakje of pakkende intro. Zij is altijd van belang wanneer je bereid bent haar intensief en kritisch te bestuderen. Geschiedenis leert je alles over het heden, wanneer je bereid bent om te kijken. Niet alleen door jouw bril, maar ook door die van een ander. Geschiedenis kan bijdragen aan een meer rechtvaardige toekomst wanneer we haar lessen vertalen in het niet enkel vooropstellen van ons eigen belang, maar soms ook iets inleveren voor het welzijn van een ander.
Een thema als ‘rebellen en dwarsdenkers’ voor een Boekenweek is vanuit Geschiedenis bezien hilarisch. Want voor wie de één een dwarsdenker is, is voor de ander het toppunt van braafheid. Een denker die oproept tot het onderdrukken van minderheden kan door de norm liefkozend als rebel worden omarmd. En wat te denken van al die rebellen en dwarsdenkers die niet herkend worden en nooit een plek veroveren in de wereld van de literatuur. Zij passen niet bij de vormen en wensen van hun tijd en hebben geen middelen om hun woorden op te schrijven op hun eigen manier.
Recht op zichtbaarheid
Ook Geschiedenis slokt vele dwarsdenkers en rebellen op, maar zij laat wel zien dat perspectieven veranderen net als visies op wat kwaliteit is en wie recht heeft op zichtbaarheid. Zij laat zien hoe ideeën veranderen over wie we als rebel beschouwen. Of wie zo rebels is dat zijn gedachtengoed illegaal wordt gevonden.

Onlangs heb ik het voorrecht gehad Robbeneiland in Zuid-Afrika te bezoeken. Een plek waar een gruwelijk deel van de wereldgeschiedenis zich heeft afgespeeld. Deze plek wordt op een waardige manier in ere gehouden omdat, zoals ex-gevangene Pandelani Nefolovhodwe ooit zei, “de toekomst gecorrigeerd moet worden via de ervaringen van anderen.” Er hebben veel grote dwarsdenkers gevangen gezeten op dit eiland. De bekendste is natuurlijk Nelson Mandela. Het regime waartegen zij streden noemden hen ‘terroristen’. Wat legaal en illegaal is zegt niet per definitie iets over rechtvaardigheid.
Op Robbeneiland heb ik een begin gemaakt om Geschiedenis met al deze perspectieven mee te geven aan mijn zoon. Hij is onderdeel van onze toekomst. Een manier om de opofferingen van vele dwarsdenkers uit de geschiedenis te eren is om ervan te leren. Geschiedenis kan toekomstige generaties steunen om te komen tot meer gelijkwaardigheid.
Geen uitsmijter als laatste zin van dit stuk. Dat heeft Geschiedenis helemaal niet nodig.