Meestal ben ik niet zo’n poetser, maar de afgelopen maanden, noodgedwongen waste ik voortdurend handen, deurknoppen, trapleuningen, de post en de krant. Of het werkelijk schoon werd weet ik niet. Vreemd woord eigenlijk: schoon. Het betekent ook rein. Al in het Jodendom, en later in de Islam vind je reinheidswetten. Men moest en moet nog steeds huis en haard én zichzelf flink afpoetsen om deel te mogen nemen aan sommige religieuze bijeenkomsten of handelingen. Dat betekent dat je je niet alleen fysiek schoon maar ook geestelijk schoon maakt, rein dus.
Een voorbereidend ritueel waarmee je even van het dagelijkse in het heilige stapt. Het betekent, althans wat betreft de Islam, dat er gedurende de dag vaste momenten zijn waarop je jezelf in een pauzestand zet, wat betreft je werk, je handelingen, en je aandacht focust op iets anders, dat jou te boven gaat. Dat is ook gebruikelijk bij kloosterordes in de vijf of zeven getijden, die de dag (en de nacht) verdelen.
Bijzonder is dat en in deze tijd, waarin iedereen met van alles tegelijk bezig is, heel erg nodig. Al toen ik lesgaf en onze koffie- en lunchpauzes door regelzaken en telefoontjes altijd intensiever waren dan het lesgeven zelf, hield ik een pleidooi voor ‘rituele’ pauzes om op zo’n werkdag even meditatief tot jezelf te komen: hetgeen toen leidde tot meer dan een opgetrokken wenkbrauw, maar nu bij allerlei bedrijven ingang heeft gevonden. Men heeft namelijk in de gaten dat er daarna weer ‘schoon’ en geconcentreerd gewerkt wordt. Toch is zo’n ‘rituele’ pauze nog niet overal een gewoonte geworden.
Komt schoonheid eigenlijk van schoon? Het toevoegsel -heid maakt van schoon een eigenschap, iets dat beoefend kan worden zoals goedheid, het goede doen. Dus het schone doen. Iets waarin je je kunt verdiepen of door kunt laten raken. Misschien werkt het beter als we van schoon schoonheid maken als een streven.
Maxim Februari zei tijdens Zomergasten 2019: ‘Schoonheid is een mensenrecht’. Dat is waar, kunst en muziek, ook religieuze vormen zoals bijvoorbeeld gregoriaanse zang kunnen je oprichten uit de dagelijkse druk(te). En dat is iedereen gegund. Misschien is het wat om jezelf uit te dagen tweemaal per dag – ik leg de lat laag – bewust even het ‘schone’ te beoefenen, naar iets ‘schoons’ te luisteren of te kijken: dat kan muziek zijn, een gedicht, een foto of gewoon een zingende vogel in een boom. Maar dan niet horen maar luisteren; écht kijken of beter nog … zien!
