In aanloop naar en na afloop van de voetbalwedstrijd vond een reeks (ernstige) racistische incidenten plaats. Inmiddels is duidelijk geworden dat supporters uit Israël voorafgaand aan de wedstrijd anti-Arabische leuzen scandeerden. Ook zongen zij spottend over de vele dode kinderen van Gaza, belaagden zij Amsterdammers en werden Palestijnse vlaggen van gevels gerukt. Maccabi-supporters staan bekend als extreemrechts en om hun nauwe banden met het Israëlische leger. In hun spreekkoren bezingen ze de etnische zuiveringen en totale destructie door de IDF (het Israëlische leger – red.). Grote groepen hooligans liepen gewapend met onder andere ijzeren staven door de stad. Israëlische supporters kregen op hun beurt te maken met geweld. Sommigen van hen werden opgejaagd, ernstig mishandeld en met zwaar vuurwerk bekogeld. In online groepen werd gesproken van ‘jodenjacht’, zodat duidelijk is dat antisemitisme hier ook een rol speelde.
Toen de eerste schokkende berichten en beelden van dit geweld verschenen, stonden politici in de rij om het antisemitische geweld te veroordelen. Ook de Protestantse Kerk in Nederland deed snel van zich spreken via sociale media: ‘Met afschuw heeft de generale synode van de Protestantse Kerk kennisgenomen van het geweld tegen Joodse en Israëlische voetbalsupporters, donderdagavond 7 november. Als kerk staan we op voor onze Joodse en Israëlische medeburgers en keren we ons tegen iedere vorm van antisemitisme.’
Als werkgroep staan wij achter de veroordeling van antisemitisme. Het is echter stuitend dat de PKN een zichtbaar andere houding aanneemt met betrekking tot antisemitisme dan inzake andere vormen van racisme. Zo liet de PKN na zich uit te spreken over de groeiende steun voor extreemrechts onder kerkleden. Ook de regeringsdeelname van de islamofobe PVV kon de PKN niet in beweging brengen. Om deze reden deed de werkgroep Kerk en Racisme in samenwerking met Micha Nederland deze verklaring uitgaan over de onverenigbaarheid van evangelie en extreemrechts. Deze werd breed gesteund en ondertekend, onder meer door veel PKN-predikanten. Vanuit het breed moderamen en generale synode echter, bleef het hieromtrent angstvallig stil.
De snelle veroordeling van het geweld in Amsterdam biedt echter hoop dat de PKN hierin minder terughoudend wordt. Wij hopen dan ook dat de PKN haar voortvarende handelen ten opzicht van antisemitisme vanaf nu ook laat zien inzake andere uitingen van racisme. Zeker omdat de grondrechten van moslims en vluchtelingen al heel lang gestaag afbrokkelen. Islamofobie en vluchtelingenhaat is al zo genormaliseerd dat er geen officiële verklaring wordt uitgedaan als hen vaak ook institutioneel geweld wordt aangedaan. Niet alleen Joden moeten de kerk in Nederland aan haar zijde weten. Ook moslims, migranten en andere minderheden moeten weten dat de kerk hen onverdeeld en onbevooroordeeld als naasten ziet.
Het eenzijdig opkomen voor één minderheid speelt mensen uit elkaar. Daarbij kan de witte en seculier/christelijke meerderheid comfortabel vanaf de zijlijn een oordeel vellen. Dit terwijl ‘wij’ (veelal witte) christenen ook onderdeel zijn van dit probleem. We hebben – juist ook als kerken – onze handen vol aan onze eigen, witte, christelijke vormen van racisme, waaronder antisemitisme en islamofobie. Het is zeer bedenkelijk als wij zelf buiten schot blijven. Wij hebben werk te doen. De kerk dient daarom in de eerste plaats ook voor en naar zichzelf duidelijk te maken, dat elk hiërarchisch onderscheid tussen groepen antichristelijk is. Zij zou geen favoriete naasten of slachtoffers moeten kennen. Het evangelie is onverenigbaar met elke vorm van racisme en ontmenselijking. Laten we dat des te meer uitdragen in woord en daad nu we ons toe bewegen naar Kerst, het feest van de menswording.
Werkgroep Kerk en Racisme: Kees Benard, Jaap Goorhuis, Jan Willem Hengeveld, Folkert de Jong, Sander Ris, Jacobine Scholte de Jong, Janneke Stegeman en Matthea Westerduin.
Helemaal mee eens! De PKN zou betreffende Israël meer zelfreflectie moeten hebben, en zich niet laten beïnvloeden door belanghebbende groepen of politieke machthebbers met allerlei typeringen voor anderen, maar in woord en daad de gelijkwaardigheid en rechten van ieder mens voorstaan.