En de tulpenkwekers zijn niet de enigen. Het staatsbezoek van de Chinese president Xi Jingping aan Nederland heeft heel wat handelsovereenkomsten opgeleverd.
Ook vanuit Hong Kong werd het staatsbezoek met belangstelling gevolgd. Zo kon het gebeuren dat ik op het nieuwsscherm in de metro in de New Territories ineens een tevreden lachende Rutte zag. Begrijpelijk. Er zijn met China miljoenendeals gesloten die werkgelegenheid op leveren, iets waar Nederland grote behoefte aan heeft. In China is er een opkomende middenklasse en zijn per dag duizenden mensen méér die hongeren naar het consumeren van allerlei (luxe) goederen. En in Nederland hebben mensen behoefte aan werk. Win-win situatie dus.
Dat gold niet alleen voor Nederland, ook in de andere Europese landen waar Xi en Peng naar toe reisden werden er goede zaken gedaan. Onmiskenbaar heeft Europa China nodig om uit de economische crises te komen. Een bezoek aan de Europese Unie mocht in deze Chinese zegetocht niet ontbreken. Het was voor het eerst dat een Chinees president Brussel, de EU als organisatie, bezocht. Het was een historisch bezoek, wat mij betreft vooral door de woorden die Herman van Rompuy sprak. Hij zei dat China en Europa zijn als twee dikke boeken. “We moeten elkaars boek goed lezen om samen verder te kunnen gaan. China het boek Europa en Europa het boek China”.
Ik ben het daar zeer mee eens. Het sluiten van een economische samenwerkingsdeal is niet zo moeilijk, werkelijk samenwerken vergt veel meer. Meer kennis van cultuur en achtergrond, meer kennis ook van waarden- en normenpatronen. Daarvoor moet je elkaars boek goed lezen. Maar dat boek is pas het begin. Daarna zijn voor een werkelijk zinvolle en inhoudelijk relatie nog minstens twee zaken van belang: dat je op grond van de kennis over elkaar een kritische discussie durft aan te gaan en ten tweede dat je bereid bent je open te stellen voor dat waarin de ander anders is.
Het lijkt misschien wel tegenstrijdig, aan de ene kant kritisch de discussie aangaan en aan de andere kant je openstellen voor dat wat nieuw is, maar het gaat om het in evenwicht brengen van deze twee zaken. Precies die vaardigheid zal van ons mensen wereldwijd steeds meer gevraagd worden. Ik denk dat we het in onze klein geworden wereld tot prioriteit zouden moeten maken om te leren omgaan met culturele en religieuze verschillen. Niet door ze onder te tafel te vegen, niet door angst en haat te zaaien op grond van die verschillen, maar door ze onder ogen te zien. Dat betekent onder meer benoemen waar de pijn zit, benoemen wat je wel kunt accepteren en wat niet, benoemen waar voor jou, als mens, als groep mensen, als bevolking van een land, jouw grenzen liggen. Wat accepteer je wel, waarin kun je meegaan en wat accepteer je niet, waar kan je niet in mee gaan? Weten waar jouw grenzen liggen, is een voorwaarde om je open te kunnen stellen voor wat van buiten komt. En dat is van belang omdat je afsluiten voor de ander of anderen niet langer een optie is, omdat we elkaar nodig hebben. Voor werkgelegenheid om maar iets te noemen.
Om terug te komen bij de relatie Europa-China, betekent dat dus ook de situatie ten aanzien van mensenrechten aan de orde durven stellen. Duidelijk maken waarom vrijheid van meningsuiting, bijvoorbeeld, een van de pijlers van de rechtstaat is. Het betekent ook: kennis maken met een samenleving die vele lagen kent. Waar religie deel is van het dagelijks leven, zichtbaar in het straatbeeld bijvoorbeeld door bidplaatsen bij altaartjes, waar het christendom explosief groeit en waar balans gezocht wordt door eeuwenoude tradities zoals feng shui, de leer van het evenwicht, en zoals Chinese astrologie. Er wordt niets aangelegd of gebouwd, zonder dat Feng Shui meesters er hun oordeel over gegeven hebben. Dit is niet iets lachwekkends voor wazige types, dit is serious business en deel van het dagelijks leven hier. Net als de Chinese astrologie.
Het feit dat we in een paard-jaar leven heeft zijn effecten. Paard-jaren staan voor jaren met spanningen, heftige botsingen maar ook kansen om grote sprongen voorwaarts te maken. Het Chinese woord en karakter voor paard is MA (derde toon, dat betekent dat de a klank van laag naar hoog gaat). Mensen hier in Hong Kong vinden het daarom niet verwonderlijk dat het tragische ongeval met vlucht MH 370 een vliegtuig van MA-leysia Airways is. Ook knikt men berustend en begrijpend bij de vele problemen die de president van Taiwan in dit jaar heeft. Hij heet immers MA.
Maar MA, het paard, kan ook op positieve invloeden duiden. Geen wonder dat dat Xi Jingping tijdens het staatsbanket in Nederland het Jaar van het Paard aanhaalde. Hij heeft bewust gewacht met zijn bezoek aan Nederland en Europa, zei hij, tot ‘t het jaar van het paard zou zijn. “Ik wil dat deze relaties een galopperende start maken.” Dat is gelukt. Door de paarse tulp. En zeker ook door de Koningin van Nederland. Zij heet immers MAxima.
