“Populaire spiritualiteit en christelijke traditie zijn goed met elkaar te verbinden”

“Soms zijn demente bejaarden nog heel scherp of ad rem en hebben ze wel degelijk behoefte aan een intellectueel gesprek. Het is een kleine minderheid en afhankelijk van het type en de fase van de dementie. Veel activiteiten voor dementerende ouderen liggen in de sfeer van handenarbeid of samenzang. Goed om je te realiseren dat behoefte aan een diepzinnig gesprek soms ook bestaat.” Aan het woord is theoloog Tim van Iersel (30). Hij werkt als geestelijk verzorger in drie verpleeghuizen voor dementerenden. “Hartstikke mooi” vindt hij zijn werk: “De mensen zijn heel puur; geven precies aan wat ze ergens van vinden.”

Wat kun je als theoloog aan dementerenden bieden?

“Heel belangrijk is de kerkdienst. We zitten dan in een kring van 10 à 15 personen en zingen veel; liederen die men kent van vroeger. Ik breng ook altijd iets mee om aan te raken, om aan te ruiken. Het is geloven met heel je lichaam, een spontane en ontspannen vorm van liturgie met veel interactie. We lachen veel.”
“In het individuele pastoraat draait het om – wat ik noem – contact op zielsniveau. Ik probeer er echt helemaal te zijn voor die ene persoon, met al mijn aandacht. Mensen pikken dat op. Dan ontstaat contact van ziel tot ziel, niet van hoofd tot hoofd. Als ik zelf onrustig ben, dan merk je dat meteen. Dan is het contact er niet. Dementerenden zijn daar heel gevoelig voor. Je moet dus echt aanwezig zijn, erbij zijn, in het moment.”

Ziel?

“Op een gegeven moment ben ik me gaan verdiepen in christelijke meditatie. Ook daar gaat het eigenlijk om hetzelfde: contact maken met jezelf op een dieper niveau, zonder dat het zweverig wordt. Je laat je gedachten maar razen in je hoofd. Je laat alles wat er in jezelf is, zijn zoals het is. Dan kom je bij een ander soort aanwezig zijn, een ‘verborgen diepte’, zoals een Vlaamse auteur dat ooit noemde. Ik denk dat dat de ziel is, of de goddelijke Geest die in ons is. Ik vind het mooi om daar contact mee te krijgen en om die in de ander naar boven te brengen. Ik denk dat we die heilige Geest allen in ons hebben en dat dat hetgeen is wat ons mensen met elkaar verbindt.”

Wat jij nu zegt, is niet erg gebruikelijk in onze cultuur, voor zover er überhaupt al woorden zijn om de wereld van de ziel te bespreken.

“Ja, dat is niet heel gangbaar, al beginnen jongeren er wellicht iets meer open voor te staan. En in de meer populaire spiritualiteit zijn deze denkbeelden wel vrij gewoon. Daar ben ik blij mee. Het maakt zoiets als de ziel weer bespreekbaar.”

Lees hier verder.