Geloven is een keuze, waar een mens in vrijheid voor kan kiezen. Een echt Remonstrants uitgangspunt. Maar in het huidige tijdsgewricht is de keuze voor het geloof steeds minder in beeld. Mensen blijven zoeken naar zin en betekenis, met name geconfronteerd met de zogenaamde grenservaringen van het leven (geboorte, dood), maar doen dat steeds meer individueel en op basis van subjectieve voorkeuren. Er is geen “gedeeld geloofwaardig gezichtspunt meer” (p. 15). Deze situatie, uitgebreid geanalyseerd door de filosoof Charles Taylor op wiens inzichten Anbeek hier sterk leunt, vindt ze betreurenswaardig. Zonder religie zijn we aan de ‘seculiere heidenen’ en dat is een ‘schraal perspectief’ (p. 11).
Volgens Anbeek zijn er drie opdrachten voor een eigentijdse theologie. In eerste instantie moet zij “religie vertalen naar de menselijke ervaringen die daarachter schuilgaan” (p. 23). De tweede opdracht betreft “verhelderen wat er gaande is op het gebied van religie en zingeving in onze tijd” (p. 24) en als derde dient de theologie “onze ogen open te houden voor de verbinding tussen waardenoriëntaties en macht” (id.).
Na een schematische verkenning van het theologische veld, werkt ze haar visie uit in het tweede deel van haar essay, in een ervaringstheologie van kwetsbaar leven, in lijn met haar meest recente publicaties (zoals Overlevingskunst uit 2010 en De berg van de ziel uit 2013). Deze manier van theologiseren neemt haar uitgangspunt in de algemeen menselijke ervaring van kwetsbaarheid. Daarnaast tekent ze een program voor de systematische theologie, die licht kan werpen op de ervaringen en de zoekvragen zoals die in menselijke verhalen aan het woord komen. Als derde pijler (haar formulering) voor theologie geldt de “geleefde waarheid” (p. 47) al wordt in het vervolg niet erg duidelijk hoe dat uitgewerkt moet worden, anders dan er samen over in gesprek te gaan.
Het theologisch programma dat Anbeek voor ogen staat, klinkt veelbelovend. Wat ze zelf al met eerdere publicaties daaraan bijgedragen heeft, schept verwachtingen voor het vervolg.
Klik hier voor de boekgegevens/om het boek te bestellen.
