Het levende verleden
Er is geen ander land ter wereld waar eeuwenoude waarden en opvattingen nog zo levend zijn als in India. In dit land vindt het hindoeïsme haar oorsprong en hier is het geloof organisch gevormd. Het hindoeïsme is een religie, maar ook een levensopvatting, waarin voor ieder mens een eigen plaats te vinden is.
Voor hindoes is de schepping goddelijk, daarom is deze religieuze traditie van hindoes niet direct monotheïstisch. Zo kent het hindoepantheon 330 miljoen goden; zij staan metafoor voor de ontelbare vormen waarin het goddelijke zich kan manifesteren in de menselijke geest.
In deze documentaire is een volksvertelling als uitgangspunt genomen om het ontstaan van de Kumbha Mela te verklaren. Het is een volksvertelling over de god Dhanvantari (de god van de Ayurvedische geneeskunde). In zijn hand houdt hij een pot met medicinale kruiden vast. De nectar (amrita) is het voedsel van de goden en het symboliseert eeuwige jeugd. Ooit morste Dhanvatari vier druppels van deze goddelijke nectar in de heilige rivieren Gangus, Yamuna en de mythische Saraswati. De naam van het festival verwijst naar de pot – Kumbha in het Sanskriet- met daarin nectar. Wat de baarmoeder, het ontstaan van het leven betekent. India kent zeven goddelijke moeder-rivieren en volgens legendes zijn het allemaal levende rivieren met purificerende krachten. De gedachtegang achter het nemen van een bad in een rivier is om ‘zonden’ weg te wassen. Er wordt iets afgesloten en een devoot persoon gaat door naar een volgende levensfase.
Faith Connections
Regisseur Pan Nalin verbindt fascinerende verhalen over de Kumbha Mela met eindeloos mooie close-up beelden. De kijker wordt in het verhaal meegezogen en beleeft het festival door de ogen van bijzondere gelovigen. Faith Connections gaat over verbinding tussen mensen van verschillende achtergronden: naakte sadhoes (asceten), pelgrims die op zoek zijn naar vermiste familieleden, politiemannen die een weggelopen jongetje onder hun hoede nemen, een ascetische yogi die zich ontfermt over een verlaten baby en yogi’s die geestverruimende middelen gebruiken. De hartverwarmende portretten zijn net zo divers als het hindoepantheon.
Beschouwing
In deze documentaire zien we opmerkelijke innerlijke dialogen van gelovigen. Zo is er een schattig jongetje van tien jaar dat op een dag besluit zijn familie te verlaten. In het begin van de documentaire wil hij nog een beroemde ‘gangster’ worden. Hij durft politiemannen te pesten en zoekt de gezelschap op van diverse asceten. Om zijn maag te vullen eet hij hapjes met daarin hasjiesj verwerkt. We zien hem continu zijn grenzen verleggen. Door zijn kinderlijke uitspraken verovert hij harten van mede-pelgrims. Op een gegeven moment neemt hij samen met een aantal asceten een duik in de heilige rivieren. De kijker ziet hem transformeren. Hij zegt voor het ascetenbestaan te kiezen en zet zijn ambities om gangster te worden aan de kant.
Zijn verhaal staat in schril contrast met een oude, bejaarde yogi die een vondeling alleen opvoedt. Over het algemeen staan asceten erom bekend dat ze juist afscheid nemen van de materiële wereld en zich richten op het vergaren van (zelf)kennis en het beoefenen van yoga. Echter maakt deze goedgetrainde yogi een algemeen kritische opmerking: “Wat is mijn bijdrage aan de gemeenschap en aan de wereld?” De papa (en mama) van de kleine dreumes voert yoga-kunstjes uit om centjes te verdienen. Met het kleine beetje geld probeert hij zijn pleegkindje zo goed mogelijk te verzorgen. Zijn liefde voor het jongetje is aandoenlijk. Het verhaal van deze yogi ontkracht dan ook een algemeen bestaand vooroordeel, namelijk dat alleen moeders en of ouders kinderen kunnen opvoeden. Deze eigenzinnige yogi bindt zichzelf aan de materiële wereld voor het welzijn van een vondeling en dat is bijzonder ontroerend om te zien.
Op persoonlijke titel
Ik sluit mijn recensie af met een zeer toepasselijke uitspraak van de Franse theoloog Pierre Teilhard de Chardin:
Niets hier beneden is profaan voor
Degenen die weten hoe ze moeten kijken
Integendeel alles is heilig.
Ik durf het zelf niet aan om een duik te nemen in de heilige rivieren om mijn zonden weg te wassen. Misschien ben ik te nuchter of niet gelovig genoeg, maar dit eeuwenoude ritueel, een proces om innerlijke transformatie te stimuleren, is toch echt bedoeld voor waaghalzen. Faith Connections is een prachtige documentaire van filmmaker Pan Nalin. Een absolute aanrader!
