Afgelopen week mocht ik deze documentaire beleven in LUX, Nijmegen. De film is ruim twee jaar oud, maar begint nu gestaag zijn weg te vinden in Nederland. Deze film is volle zalen waard.
Context
Het is onmogelijk om over Samsara te schrijven zonder af en toe aan de andere films van Fricke te denken: Koyaanisqatsi: Life Out of Balance (Gorfrey Reggio, 1982), Chronos: The Celebration of Life (Ron Fricke, 1985) en Baraka (Ron Fricke, 1992). Fricke was cinematograaf bij de eerste en breidde uit op het concept en verbeterde de bijzondere filmtechnieken.
Waar gaat de film over?
Samsara is Sanskriet voor het ‘eeuwig draaiende rad van het leven’. De bijna eindeloze rondgang door leven, dood en wedergeboorte in een wereld vol leed. Het idee van een film van 102 minuten zonder dialoog zal u misschien afschrikken of aanzetten de film lekker op de achtergrond af te spelen. Maar ik zou u willen aanraden in deze film te duiken op het grote doek. Pas daar komt de film echt tot zijn recht.
Fricke neemt ons mee langs heilige plaatsen, rampgebieden, industriële landschappen en natuurwonderen. Hij toont ons onze wereld met een uiterst scherp oog voor beeld, naadloods thematisch geordend.
Oordeel
Op sommige momenten is de film breekbaar liefelijk en zacht. Als je een volgetatoeëerde vader lieflijk naar zijn pasgeboren kind in zijn armen kijkt. Op andere momenten is de film pijnlijk confronterend. Je wil je afwenden en beseft: maar dit is het leven. Dit zijn wij.
Samsara zit vol ongemakkelijke vragen. Dat is de kracht van een descriptieve film als deze die je dwingt de tijd te nemen om iets te ervaren. Een film die je ook dwingt naar de confronterende, harde scènes te kijken. Het gaat niet om een antwoord of een oordeel. Het gaat over het zien van de wereld met al zijn verschillen en facetten en onze plaats daarin.
De ultieme diversiteit van de wereld wordt getoond naast de complexe schoonheid van religie en natuur. Dit wordt in contrast gezet met het enorme gewicht van onbalans. De kijker wordt als het ware opgetild en gevraagd de verbanden te zoeken. Ofschoon er in Samsara geen woord gesproken wordt, is dit de overtuigendste documentaire die ik in jaren gezien heb.
De trailer vindt u hier.
